در حالی که دولت‌های اروپایی با تهدید در حال گسترش حملات تروریستی داعش دست به گریبان هستند، در صحنه نبر در سوریه و عراق، قدرت داعش به سرعت در حال کاهش است.
به گزارش «تابناک»، لیز اسلای و مصطفی سلیم در مقاله‌ای در این باره در واشنگتن پست نوشته‌اند: در آخرین ضربات بر پیکر داعش، ارتش سوریه و متحدان آن از روز پنجشنبه وارد مناطقی از شهر تدمر شده‌اند که از ده ماه پیش به اشغال داعش درآمده بود. در عراق نیز حملات هوایی ائتلاف به نیروهای عراقی کمک کرده با آزادسازی چندین روستا، داعش را از یکی از پایگاه‌های آمریکا در منطقه دور سازند. این تنها دو مورد از جبهه‌هایی است که در آن داعش تحت فشار قرار گرفته و مجبور به عقب‌نشینی شده است. داعش تقریبا در نه ماه اخیر نتوانسته عملیات تهاجمی قابل توجهی انجام دهد و رهبران آن نظام‌مند در حملات مختلف کشته می‌شوند.
فرماندهان میدانی نیروهای مقابل داعش دیگر کمتر از یک دشمن ترسناک سخن می‌گویند، خطوط دفاعی داعش پس از چند روز درگیری از هم می‌پاشد و برخی از نیروهای آن با دیدن اولین علائم از حملات جدید پا به فرار می‌گذارند.
ژنرال عبدالغنی الاسدی فرمانده نیروهای ضدتروریستی عراق، که به تازگی نظارت بر عملیات آزادسازی شهر هیت در استان الانبار عراق را بر عهده دارد در این باره می‌گوید: «آنها نمی‌جنگند، فقط خودروهای بمب‌گذاری شده را به کار می‌گیرند و سپس فرار می‌کنند، وقتی تعدادی از آنها به محاصره درمی‌آیند، یا تسلیم می‌شوند یا در میان غیرنظامیان فرار می‌کنند». «از نظر روحی از هم پاشیده‌اند، ما صدای آنها را در وسایل مخابراتی می‌شنویم. فرماندهان آنها را التماس می‌کنند که به نبرد ادامه دهند، ولی آنها از شکست خوردن ایده خلافت سخن می‌گویند. از پیروی از دستورها سر باز می‌زنند و فرار می‌کنند».
داعش هنوز هم سرزمین‌هایی وسیع را در اختیار دارد و می‌تواند در وضعیت شکست نیز به میزان وضعیت تهاجمی خود مرگبار باشد. مقامات امنیتی از این می ترسند که حملات در ترکیه، فرانسه و بلژیک فقط نوک کوه یخی باشد که داعش برای حملات تروریستی در اروپا آماده کرده است.
هنوز روشن نیست که آیا افزایش حملات تروریستی در خارج قلمرو داعش، آن گونه که مقامات آمریکایی مدعی هستند نتیجه شکست‌های میدانی داعش است یا گسترش تبلیغات داعش. هفته‌های اخیر شاهد افزایش حملات انتحاری و نیز حملات موردی داعش نیز بوده است. ده ها تن در حملات انتحاری در دمشق و بغداد جان خود را از دست داده‌اند.
مقامات آمریکایی مدعی هستند که سرانجام پس از هجده ماه حملات علیه داعش در حال نتیجه دادن است. سرهنگ استیو وارن، سخنگوی نظامی آمریکا در بغداد در این باره گفته است: «با گذر زمان، سیستم‌های ما در حال بلوغ است و ما به موفقیت بیشتری دست پیدا می‌کنیم. ما در یافتن آنها بسیار بهتر شده‌ایم. هر زمانی که آنها قصد تحرک دارند ما متوجه شده و کار آنها را تمام می‌کنیم. آنها نمی‌توانند حرکتی بکنند و در ماه‌های اخیر در هیچ نبردی پیروز نشده‌اند. آنها به دلیل هدف قرار گرفتن فرماندهانشان با سختی‌های زیادی مواجه هستند».
حملات هوایی روسیه نقش مهمی در تسهیل ورود ارتش سوریه به شهر تدمر داشته است. داعش تقریبا یک سال پیش و در آخرین پیروزی‌های خود موفق به اشغال این شهر شد. ارتش سوریه با پشتیبانی نیروی هوایی روسیه در اطراف شهر الباب در شرق حلب نیز به موفقیت‌هایی دست یافته و از سمت جنوب غربی در حال نزدیک شدن به الرقه پایتخت خلافت خودخوانده داعش است. نمی‌توان این گزینه را نیز رد کرد که نیروهای ارتش سوریه، پیش از نیروهای مورد حمایت آمریکا به پایتخت داعش برسند.
مجموعه‌ای از نیروهایی که چندان هم با هم هماهنگ نیستند، در عقب راندن داعش سهیم هستند. در عراق، نیروهای مردمی شیعه در مقابل داعش قرار گرفته‌اند، ارتش عراق بعد از نزدیک شدن به فروپاشی، توانسته است تا حد زیادی خود را احیا کند، پیشمرگه‌های کرد در عراق و همچنین نیروهای یگان‌های مردمی کرد در سوریه در برابر داعش قرار دارند.
در ابتدای سال جاری میلادی، ارتش آمریکا برآورد کرده بود که داعش نسبت به اوج قدرت خود در سال 2014، 40 درصد قلمرو خود را از دست داده است. این رقم، عقب‌نشینی‌های اخیر داعش را نیز شامل نمی‌شود.
در استان الانبار، ارتش عراق در حال پیشروی به موازات رود فرات به سوی شهر هیت است و تنها در هفته گذشته، بیش از 40 کیلومتر در مقابل داعش پیشروی کرده است. در شرق سوریه و در جریان رفع اشغال داعش از شهر الشدادی، حدود 1000 مایل مربع (بیش از 2500 کیلومتر مربع) از اشغال داعش خارج شد.
مقامات آمریکایی مدعی هستند که اختلاف بر سر آینده شهر رقه، پایتخت داعش میان کردها و اعراب مورد حمایت آمریکا، سبب کند شدن عملیات برای حمله به این شهر شده است. ادعاهای مشابهی نیز درباره چگونگی حمله به موصل برای رفع اشغال آن از سوی داعش مطرح است. آمریکا و پیشمرگه‌های کرد با مشارکت نیروهای مردمی شیعه در حمله به موصل مخالف هستند.
نیروهای عراقی، به تازگی در اطراف شهر مخمور در استان نینوا عملیاتی انجام داده‌اند که بر سر اهمیت آن میان عراقی‌ها و آمریکا اختلاف است. به گفته یکی از فرماندهان عراقی، در این عملیات، مقاومت زیادی از سوی داعش دیده نشده است.
هرچند هسته مرکزی داعش همچنان به شکلی هماهنگ مشغول فعالیت است و نشانه‌ای از شکست از خود نشان نمی‌دهد، کارشناسان غربی مدعی هستند که تا پایان سال آینده میلادی، می‌توان شکست داعش را نهایی کرد.
