اقدام کانادا برای تحریم ایران همزمان با مذاکرات احیای روابط
مسأله اختصاص دارایی های غیردیپلماتیک ایران به خانواده های آمریکایی، مسأله ای است که به دولت آمریکا مربوط می شود و کانادایی ها الزام و صلاحیت حقوقی برای ورود به آن ندارند و اساسا موضوعی است که به رغم واهی و غیرقانونی بودنش، به دولت آمریکا ارتباط پیدا می کند و نه کانادا.
روز جمعه، استفان کوین، وزیر خارجه کانادا تأیید کرد، کشورش مذاکرات رسمی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک با ایران را آغاز کرده است.سی بی سی نیوز همچنین نوشت: «گمانه زنی هایی وجود دارد که این مذاکرات در نیویورک انجام شده است؛ یعنی محلی که هر دو کشور، هیأت سیاسی در آن دارند».
وزیر خارجه کانادا از اعلام محل احتمالی برقراری گفت وگوهای دو کشور خودداری کرده و گفت: «من در این رابطه اظهار نظر نمی کنم. البته مسیر طبیعی برای کشورهایی که به دنبال بازسازی روابط هستند، گام به گام، در سطح رسمی و در کشوری بی طرف است».
سفیر ایران در سازمان ملل نیز از پاسخ به اینکه آیا گفت و گویی میان هیأت های اعزامی دو کشور به سازمان ملل وجود داشته است یا خیر، خودداری کرد.
با این حال، باید پرسید چرا کانادا علی رغم تمایل و تلاشش برای برقراری روابط با ایران، اقداماتی را انجام می دهد که در تعارض با تمایلش برای برقراری روابط مجدد با ایران است؟
در همین زمینه، خبرگزاری فرانسه امروز گزارش داد که یک قاضی کانادایی با طرح این مسأله که حماس و حزب‌الله گروه‌هایی هستند که از سوی ایران حمایت می‌شوند، دستور داده است تا اموال و دارایی‌های ایران به خانواده‌های قربانیان حملات انجام شده توسط این 2 گروه اختصاص یابد.
حکم این قاضی کانادایی علیه ایران پس از آن صادر شده است که خانواده‌های قربانیان حملات تروریستی در آمریکا اوایل امسال نیز در شکایت مشابهی علیه ایران به پیروزی رسیده بودند و این اقدام به شدت از سوی تهران محکوم شده است.
حکم صادره از سوی قاضی کانادایی شامل اختصاص 13 میلیون دلار از دارایی‌های غیردیپلماتیک ایران به خانواده‌های آمریکایی است که در بمب‌گذاری‌ها و گروگانگیری‌های بوئنوس‌آیرس، اسرائیل، لبنان و عربستان سعودی طی سال های 1983 تا 2002 میلادی، جان خود را از دست داده‌اند.
دادگاه عالی اونتاریوی کانادا نیز مانند دادگاه‌های آمریکا، ایران را مسئول آموزش نیروهای عملیاتی حماس و حزب‌الله لبنان و حمایت مالی از این گروه‌ها دانسته است.
«گلن هاینی» قاضی دادگاه عالی اونتاریو گفته است: «تروریسم یکی از بزرگترین تهدیدات جهانی است. شکایت‌های مطرح علیه ایران بر اساس قانون جدیدی بوده که در سال 2012 میلادی تصویب شده و به قربانیان و خانواده‌های آنها اجازه می‌دهد تا خسارات ناشی از تروریسم را از کشورهای حامی تروریسم، جبران کنند».
ساختمان‌های دیپلماتیک ایران در اتاوا تحت تأثیر این حکم قرار نگرفته است، ولی چند دارایی غیردیپلماتیک ایران و حساب‌های بانکی ایران در کانادا در اختیار خانواده‌های قربانیان ناشی از حملات این گروه‌ها قرار خواهد گرفت.
بنابراین همانطور که گفته شد، صدور این حکم در شرایطی است که دولت لیبرال جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا به دنبال برقراری روابط مجدد سیاسی با ایران است؛ روابطی که ممکن است بار دیگر با این اقدامات دولت کانادا تحت الشعاع قرار گیرد و با بن بست مواجه شود. در واقع به نظر می رسد، به رغم تمایل کانادا برای برقراری رابطه با ایران، آن ها قصد ندارند اقدامات ضد ایرانی خود را متوقف کنند.
استفان کوین نیز در همین زمینه گفته است: «ما برنامه ای برای تغییر این مسأله نداریم؛ مگر ایران به یک دموکراسی قابل احترام تبدیل شود».
وزیر امور خارجه کانادا عنوان کرده است که برقراری روابط با تهران به معنای قبول سیاست های ایران نیست. وی سابقه حقوق بشر ایران، حمایت ایران از بشار اسد و حزب الله و همچنین تهدید اسرائیل را از مواردی دانسته که کانادا هنوز مشکلات بزرگی با ایران در رابطه با آن ها دارد.
با این حال، وزیر امور خارجه کانادا با اشاره به لزوم رابطه دیپلماتیک کشورش با ایران برای تأثیرگذاری بر منطقه، گفته است: «چگونه می توان به منطقه خاورمیانه کمک کرد، در صورتی که شما نتوانید در ایران حضور داشته باشید و با اشخاصی که حسن نیت دارند کار کنید؟ کانادا نیاز به درگیر شدن در این مسأله دارد و این چیزی است که متحدان ما از ما می خواهند».
مسأله قابل تأملی که وجود دارد این است که چرا دولت کانادا باید به موضوعی برای مقابله با ایران ورود پیدا کند که هیچ ارتباطی با این کشور ندارد؟ و در واقع چه دلیلی دارد که همزمان با تمایل به برقراری ارتباط با ایران، دارایی های ایران در کانادا را به بهانه حمایت ایران از تروریسم و فعالیت های تروریستی مصادره کنند؟
به نظر می رسد، این بازی سناریوی جدیدی است که سوی دولت کانادا برای امتیازگیری از ایران در فرایند مذاکرات برای برقراری روابط دیپلماتیک طراحی شده است. آن ها ابتدا از تمایل برای برقراری ارتباط با ایران سخن می گویند؛ اما همزمان نیز به حکم محاکم قضایی خود به مصادره دارایی های ایران مبادرت می ورزند.
هرچند شاید دولت کانادا بگویند بر اساس اصل تفکیک قوا در این کشور این موضوع به محاکم قضایی آن ها مربوط است و نه دولت، در واقع کانادایی ها در پیامی دیپلماتیک می خواهند به ایران بگویند که اگر می خواهید، دارایی های مصادره شده خود را پس بگیرید، باید پای میز مذاکره بنشینید و در مورد مسائل مختلف مذاکره و بحث کنید؛ مسائل مختلفی مانند حقوق بشر و تروریسم که آن ها همواره ایران را با استفاده از این مسائل در فشار قرار داده و متهم کرده اند.
از سوی دیگر باید گفت، مسأله اختصاص دارایی های غیردیپلماتیک ایران به خانواده های آمریکایی، مسأله ای است که به دولت آمریکا مربوط می شود و کانادایی ها الزام و صلاحیت حقوقی برای ورود به آن ندارند و اساسا موضوعی است که علی رغم واهی و غیرقانونی بودنش، به دولت آمریکا ارتباط پیدا می کند و نه کانادا.
همچنین این مسأله دنباله همان سیاست آمریکایی ها برای تحت فشار قرار دادن ایران در جامعه بین المللی است. آن ها می خواهند پس از حل مسأله هسته ای با مطرح کردن موضوعاتی همچون تروریسم و حقوق بشر، ایران را وارد یک فاز جدیدی از چالش های بین المللی کنند.
