پیشنهاد 156 واژه به جای "پلیس"

مسئول دفتر واژه‌گزینی نظامی با اعلام خبر تصویب 669 واژه نظامی توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی، از ارائه 156 واژه معادل برای کلمه "پلیس" خبر داد و گفت: تعدادی واژه مناسب انتخاب شده اما هنوز معادل نهایی برای "پلیس" انتخاب نشده است.

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری نخستین همایش "واژه‌گزینی نظامی" صبح امروز با حضور هاشم ندایی دبیر همایش، مسئولان کمیته‌های علمی و اجرایی و رئیس و جاشین گروه واژه‌گزینی نظامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در محل سازمان عقیدتی سیاسی ارتش برگزار شد.

در ابتدای این نشست هاشم ندایی با بیان اینکه ایده همایش مذکور اواخر سال 87 وارد فاز اجرایی شد، گفت: دبیرخانه همایش واژه‌گزینی نظامی رسماً کارش را از سال 88 آغاز کرد و با تشکیل کمیته علمی فراخوان همایش را اعلام کرد و مقالاتی با محورهای خاص به دبیرخانه ارسال شد. سپس کمیته اجرایی همایش تشکیل شد و در این راه دفتر واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی کمک شایانی به ما کرد.


وی افزود: مسئله واژه‌گزینی اگرچه در حوزه ادبیات مسئله‌ای است مهم، در حوزه نیروهای مسلح امری است حیاتی. درصد زیادی از آموزش‌های نظامی ما متکی بر واژه‌های بیگانه است و ضرورت داشت به این معضل بپردازیم. اگر بخواهیم نیروهای مکتبی داشته باشیم، باید از واژگان فارسی در آموزش‌های نظامی‌مان استفاده کنیم و هدف همایش مذکور آماده‌سازی زمینه‌ها برای این مهم است.

دبیر همایش "واژه‌گزینی نظامی" در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در خصوص تعداد واژگان خارجی موجود در نظام آموزش تخصصی نیروهای مسلح گفت: آمار دقیقی نمی توانم ارائه کنم اما به لحاظ زمانی هر چه از انقلاب فاصله گرفته‌ایم تعداد این واژه‌ها کمتر شده اما در دوره‌های آموزشی نیروهای مسلح همچنان با این مشکل روبروئیم و توفیق کامل کسب نکرده‌ایم.

همچنین دانشگر مسئول کمیته علمی این همایش در سخنانی با بیان اینکه کمیته مذکور مرکب از اعضاء هیئت علمی چند دانشگاه و نمایندگان دفتر واژه‌گزینی است، گفت: همایش واژه‌گزینی نظامی سه محور دارد؛ دو محور عمومی یکی زبان فارسی و تاثیرش بر مسئله ملیت و هویت و دیگری رابطه این زبان با نیروهای مسلح. محور تخصصی هم بحث واژه گزینی نظامی است.


وی از تائید 50 مقاله ارسالی به دبیرخانه همایش خبر داد و افزود: طیف متفاوت و وسیعی از صاحبنظران این مقالات را برای ما ارسال کرده‌اند که در روز برگزاری آن (25 اردیبهشت) ارائه می‌شود.

مسئول کمیته علمی همایش واژه‌گزینی نظامی همچنین با اذعان به اینکه ما هر روز شاهد هجوم تعداد زیادی از واژگان بیگانه به آموزش‌های تخصص نیروهای مسلح هستیم، لازمه حل این معضل را برخورد علمی ارزیابی کرد و با اشاره به سابقه تاریخی نظامیان در وضع واژگان مختلف در ایران، گفت: نظامیان پیشتاز واژه‌گزینی بوده‌اند و بسیاری از واژه‌ها در ابتدا توسط آنها به زبان فارسی راه یافت.


همچنین سهراب فاضل مسئول دفتر واژه‌گزینی نظامی از معادل‌سازی اکثر واژه‌های عمومی و پرکاربرد نظامی خبر داد و گفت: تاکنون بیش از 1000 واژه مصوب شده که از این میان 669 واژه به تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی رسیده است. بیش از 4000 واژه هم تحت بررسی است.

وی با بیان اینکه کلماتی مانند "رزمایش" و "بالگرد" جزو اولین واژه‌های مصوب بوده‌اند، به میزان بالای جاافتادگی واژگان نظامی نسبت به سایر حوزه‌ها پرداخت و در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در خصوص موضع دفتر واژه‌گزینی نظامی در قبال سازمان‌هایی که همچنان از کلمات قبلی مانند مانور و هلی‌کوپتر استفاده می‌کنند، تنها به ذکر این نکته اکتفا کرد که: نظارت می‌کنیم.


مسئول دفتر واژه‌گزینی نظامی همچنین با اشاره به مناقشات بر سر معادل فارسی واژه "پلیس" با بیان اینکه "پلیس و تاکتیک جزو واژگان پرکاربردی بوده‌اند که میزان جافتادگی‌شان هم زیاد بوده است" از ارائه 156 واژه پیشنهادی جایگزین برای این کلمه خبر داد و گفت: از این میان تعدادی واژه مناسب انتخاب شده اما هنوز معادل نهایی برای "پلیس" انتخاب نشده است.

سیداسماعیل افتخاری دبیر و جانشین دفتر واژه‌گزینی نظامی نیز در این نشست با ارائه گزارشی از عملکرد دفتر متبوعش گفت: تاسیس دفتر واژه‌گزینی نظامی با هدف تقویت زبان فارسی در نیروهای مسلح در سال 73 ابلاغ شد و رسماً کارش را از سال 75 آغاز کرد. این دفتر متشکل از نمایندگان نیروهای نظامی شامل ارتش، سپاه، نیروی انتظامی و وزارت دفاع است که واژه‌های پیشنتهادی و تخصصی حوزه کاری خود را مطرح می‌کنند که با تائید نهایی فرهنگستان، به تصویب می‌رسد.

وی افزود: در دفتر واژه‌گزینی نظامی عموماً واژه‌هایی که از زبان‌های بیگانه وارد رشته‌های تخصصی نظامی و انتظامی می‌شود، مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و هدف از تاسیس دفتر هم پیشگیری از ورود کلمه‌های بیگانه به نیروهای مسلح است.

افتخاری گفت: ما واژه‌هایی را که به تائید دفتر می‌رسد، پس از تصویب و تائید نهایی فرهنگستان، از طریق ستاد کل نیروهای مسلح به همه نیروها ابلاغ می‌کنیم.


دبیر دفتر واژه‌گزینی نظامی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر درباره موضع این دفتر در قبال نیروهای نظامی که از واژگان بیگانه استفاده می‌کنند، گفت: دغدغه حفظ فرهنگ ایرانی و اسلامی مولفه‌های فرهنگ ملی در نیروهای مسلح زیاد است و معمولاً پیش نمی‌آید که کلمه‌ای بعد از عبور در ممیزی و تصویب در فرهنسگتان، مورد پذیرش نیروهای مسلح واقع نشود.

افتخاری با تاکید بر اینکه "هرگز حجمی به گستردگی و تعدد واژگان بیگانه‌ای که امروزه وارد نیروهای مسلح شده، نشده است" گفت: امروزه حضور واژگان انگلیسی روز‌افزون شده و روزی نیست که تعداد از این واژه‌ها تولید و وارد زبان ما نشود. اگر در گذشته تنها احساس نگرانی داشتیم امروزه ورود یکطرفه واژگان انگلیسی آنچنان وسیع شده که اگر تدبیر مناسبی در برابر این روند اتخاذ نشود، بیم آن می‌رود که زبان فارسی ما را به طور کامل تهدید کند.