تصاویر: گنجینه‌های ایران كهن؛ قره کلیسا

کلیسای تاتائوس یا به زبان محلی قره کلیسا به گفته بسیاری از مسیحیان، قدیمی ترین کلیسای تاریخ محسوب می‌شود که نخستین بار به وسیله حواریون ساخته شده است.



به گزارش شبکه خبر، شاید بسیاری از ایرانیان و غیر ایرانیان ندانند  که نخستین کلیسای تاریخ مسیحیت، درجنوب شهرستان  ماکو در استان آذربایجان غربی  و در 20 کیلومتری شمال شرقی شهر چالدران واقع شده است.

قره کلیسا یا کلیسای تاتائوس که به عنوان نهمین اثر کشور در ردیف آثار جهانی، در سازمان علمی، فرهنگی، آموزشی ملل متحد (یونسکو) ثبت شده، یکی از زیباترین آثار تاریخی موجود در استان آذربایجان غربی است که نظر هر گردشگری را با معماری خاص و کم نظیرش به خود جلب می‌کند.


قره در زبان ترکی به معنی سیاه است و دلیل این نام گذاری به علت  سنگ‌های سیاهی است که در بنای آن به کار رفته و احتمالا این کار برای  پاسداشت ظلمی بوده  که در حق حواریون مسیح توسط پادشاه ارمنستان روا شده است. البته هم اکنون در برخی قسمت‌ها ی این کلیسا سنگ‌های سیاه جای خود را به سنگهای سفید داده‌اند.



        

ارتفاع گنبد سیاه 60 کلیسای تاتائوس، 18 متر و ارتفاع گنبد سفید 24 متر است. تعداد دیرهای اطراف کلیسا چهل و چهار باب و مساحت کل مجموعه کلیسا با حصار دیرها 6285 متر مربع است.


تزیینات این کلیسا به دو بخش تقسیم می‌شود:

1- نقش و نگارهای روی بدنه کلیسای قدیمی که احتمالاً ریشه در اساطیر دارد

2 – تزیینات بدنه قسمت جدید کلیسا که شامل تصاویری از قصه‌های قدیمی، طاق نماها، نیم ستونهای برجسته و قوسهای تزئینی حجاری شده است



در سال 43 میلادی (به گفته برخی 48 میلادی ) دو شخص به نامهای تاتائوس و بارتقیموس برای ترویج آیین مسیحیت وارد شمال غربی ایران می‌شوند.

در آن زمان اشکانیان در ایران حکومت می‌کردند و بسیاری از مردم زرتشتی بودند و بسیاری نیز به آیین مهر روی آورده بودند.


پس از دعوت شاگردان مسیح به آیین مسیح 3هزار و پانصد نفر مسیحیت را می‌پذیرند که از جمله آنان سانتروک یا سنادوک پادشاه ارمنیان به همراه دخترش ساندوخت بودند.

پس از مدتی کوتاه، پادشاه از ایمان به مسیح روی گردان می‌شود و دستور می‌دهد که تمام افرادی که به این دین روی آورده‌اند را بکشند و حتی ساندوک دخترش را نیز در این راستا از دم تیغ می‌گذراند.
      
«عیسی مسیح: آنچه را که در تاریکی نجوا می‌کنید، روزی در روشنایی فریاد خواهید زد.»
بیش از دو قرن بعد در سال 301 میلادی و در زمان حکمرانی تیرداد پادشاه اشکانی تبار  ارمنستان آیین مسیحیت دین رسمی این کشور اعلام می‌گردد ( ارمنستان نخستین کشوری بود که آیین مسیحیت را رسمی اعلام کرد).


به سبب مقدس بودن کلمه شهید نزد مسیحیان در سده‌های 3-6 میلادی کنار  کلیسایی نخستینی که حواریون بنا نهاده بودند، پیکر آنها پس از شهادت دفن می‌شود و  ساخت کلیسایی که همان کلیسای باقی مانده امروزی است، آغاز می‌گردد.

در طول دوران مختلف به علت  جنگ‌های فراوانی که در منطقه روی می‌دهد کلیسا دچار آسیب‌های فراوانی می‌شود.
برای مثال پس از حمله چنگیز مغول در سال 1230میلادی به این مناطق، بیشتر قسمت‌های کلیسا تخریب می‌شود ولی بعدها در زمان فرمانروایی هلاکو خان، کلیسا توسط خواجه نصیرالدین توسی دوباره بنا می‌شود.

- در سال 1691میلادی با سنگ سفید و از سال 1810 توسط اسقف ماکو (سیمون بزنونی ) با سنگ سفید و در دوره قاجاریه توسط عباس میرزا دوباره  مرمت می‌شود.

- بنابر  باور مسیحیان ارمنی نژاد ؛ کلیسای تاتائوس نخستین کلیسایی است که توسط مبشرین مسیح در دنیا ساخته شده است. آنها هر سال در هفته آخر تیر وهفته اول مردادماه که مصادف با شهادت تاتائوس، مراسم خاصی در این کلیسا برپا می‌دارند.