کلیات
سینما در اصل واژ‌های است یونانی به معنای حرکت، اما در اصطلاح، سینما، هنر و فنی است که به کمک یک سری تصاویر متحرک، پیامی را به مخاطب خود که همان تماشا گر است منتقل میکند.
سینما آخرین هنر و به عبارت دیگر هفتمین هنر است. در این میان سینما تنها هنری است که نه تنها شش هنر دیگر را به خدمت گرفته بلکه به گون‌های توانسته آنها را اعتلا نیز ببخشد. همچنین سینما صنعت، فن و تکنیک را نیز به خدمت گرفته و در متن خود دارد.
تاریخچه
برادران لومیر در سال ۱۸۹۵ سینماتوگراف (اولین دوربین فیلم برداری) را اختراع کردند. هرچند نمیتوان این دو برادر فرانسوی را یگانه افرادی دانست که به پیدایش هنر سینما کمک کردند. پیدایش سینما و فن فیلمبرداری خود مرهون پیشرفت‌های بسیار زیادی هم در عرصهُ تکامل نگاتیو بود و هم تکامل دستگاه‌های اولیه عکاسی. به طوریکه نمیتوان قاطعانه از یک نفر بهعنوان مخترع سینما نام برد. دستگاه‌هایی همچون کینتوسکوپ (ساخته توماس ادیسون)، ویتاسکوپ و بایوسکوپ همگی در پیدایش دستگاه سینماتوگراف مؤثر بودهاند. برادران لومیر خود ده‌ها فیلم کوتاه ساختند که همهُ آنها صرفاً از یک نما تشکیل میشد و قطع و وصل و تدوین در آنها وجود نداشت. از جمله این فیلم‌ها میتوانیم به ورود قطار به ایستگاه که به عنوان اولین فیلم ساخته شده به دست بشر محسوب میشود، خروج قایق از لنگرگاه، غذا خوردن کودک و خروج کارگران از کارخانه اشاره کرد.
پس از لومیرها، ژرژ مهلیس باعث تکامل فن سینما شد. دیدگاه مهلیس نسبت به سینما یک دیدگاه تئاتری بود. او پرده‌های گوناگونی از نمایش را فیلمبرداری میکرد و سپس این پرده‌ها را به یکدیگر متصل میکرد. ژرژ مهلیس همچنین پدیدآورنده فن تروکاژ در سینماست.
پس از مهلیس، ادوین اس پورتر باعث تکامل بنیادین و ساختاری سینما شد. او با ساختن فیلم‌های زندگی آتشنشان آمریکایی و سرقت بزرگ قطار سینما را به عنوان پدید‌های که امروزه میشناسیم معرفی کرد.
سینمای پورتر دیگر ارتباطی به تئاتر نداشت، بلکه به هنری مستقل و جدید تبدیل شده بود. پورتر، پیشگام فن تدوین فیلم نیز میباشد. راهی که او در سینما آغاز کرد در نهایت به سینمای داستانگوی هالیوود منجر شد.
ساختار سینما
در آغاز سینما را بیشتر یک پدیده علمی صنعتی میدانستند. در سال‌های جنگ جهانی اول سینما، به عنوان یک وسیله نمایشی و سرگرمی، رونق تجاری یافت. سپس قابلیت‌های هنری آن توسط فیلم سازان اروپایی و آمریکایی کشف شد. در همین سال‌ها ریچیوتو کانودو منتقد و نظریهپرداز ایتالیایی، سینما را «هنر هفتم» معرفی کرد. زیرا به عقیده او سینما هنری ترکیبی است که در آن همه هنر‌ها حضور دارند.
سینما به معنی ثبت حرکات است و همانطور که در مباحث قبل گفتیم، پیدایش تصویر متحرک در نتیجه تکامل تکنولوژی ابزار‌های عکاسی بود. به همین سبب شیوه ضبط تصویر (فیلمبرداری) آن، عکسبرداری پشت سر هم، البته با فواصل زمانی ثابت و متوالی است. هیچ هنری به استثنای رسانه تلویزیون، نتوانسته از لحاظ محبوبیت، فراگیری و نیروی تأثیر بر عواطف و افکار مخاطب، با سینما رقابت کند. به همین دلایل و همچنین به آن علت که سینما به صنعت فن و ابزار‌های فنی اتکای زیادی دارد، آن را «هنر قرن بیستم» نامیده اند. منشأ اصطلاح سینماتوگرافی واژ‌های یونانی (کینه ما) به معنای حرکت است. سینماتوگرافی به معنای «حرکت نگاری» یا فن ضبط حرکت است. تاریخ تکامل و تحول سینما را به طور کلی می توان به سه دوره عمده (با تأکید بر فنون و تکنیک‌های سینمایی) تقسیم بندی کرد:
دوره سینمای صامت: در سال ۱۸۹۵ دوره سینمای صامت آغاز شد. این دوره به زمان سینمایی بدون صدا و ساخت فیلم سیاه و سفید مربوط می شود.
دوره سینمای ناطق: در سال ۱۹۲۷ عصر فیلم صدادار آغاز شد و عامل صدا، عملاً سینما را به صورت یک هنر سمعی-بصری درآورد.
دوره سینمای رنگی: از اواخر دههٔ ۱۹۳۰ میلادی با اختراع فیلم رنگی آغاز شد.
اهمیت سینما
هنوز سینما دوره‌های آغازین خود را طی میکرد که لنین (از جمله پایه گذاران و سردمداران نظام کمونیست شوروی) درباره سینما گفت: «سینما با ما، همه ارتش‌های دنیا بر علیه ما، سرانجام پیروز خواهیم شد.»
همین یک جمله که از زبان یک سیاستمدار نقل شده، به خوبی نشانگر اهمیت و قدرت سینماست. سینما وسیله خوبی برای تبلیغ و ارائه دیدگاه‌ها و اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی و حتی اقتصادی است و از همین رهگذر گاه مخاطبش را به بی راهه برده و او را در چمبره تبلیغات گسترده اسیر کرده، اما با این وجود سینما به علوم مختلف از پزشکی، الکترونیک و جغرافیا گرفته تا فیزیک، شیمی و تاریخ خدمات شایانی نموده است. سینما، این وسیله سمعی و بصری جذاب، بزرگترین کارکردش در خلق رویا، خلق ماجرا، خلق شخصیت‌های دوست داشتنی، نفرت انگیز، ترحم بر انگیز و... و در نهایت ایجاد احساسات عمیق انسانی از عشق و محبت گرفته تا ترس و نفرت است.
دیگر سینما یک وسیله ساده سرگرمی ساز نیست، سینما پا را بسیار فراتر گذاشته و تجربه نشان داده، نادیده گرفتن آن امری غیر عاقلانه است، چه از سوی تماشاگران معمولی و چه از سوی سیاست گذاران اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع مختلف.
فضای سینمایی
فضای سینمایی همان فضا و حیط‌های است که در فیلم خلق میشود و به جهان عینی ربطی ندارد. فضای سینمایی را میتوان به شیوه‌های زیر از فضای واقعی جدا کرد:
۱ – فضای سینمایی، دو بعدی است و تصاویری خلق میکند که به اصطلا ح. عمق ندارند. این فضا بر درک ما از اندازهها، فواصل و روابط اشیا تاثیر میگذارد، به همین خاطر، فیلم سازان از ترکیب بندی قاب، استفاده از عدسی‌های مخصوص، حرکت دوربین‌های مختلف و تدوین استفاده میکنند، تا به نحوی این واپیچیدگی‌ها را جبران کنند و فضایی مشابه فضای واقعی و قابل قبول برای تماشاگر بسازند.
۲ – تدوین نما‌ها از زوایای مختلف میتواند فضایی تازه و یگانه خلق کند، و تجرب‌های جدید برای تماشاگر باشد.
۳- فضای واقعی و عینی، برای ما پیوسته و فاقد قطع و پارگی است. اما تدوین میتواند در فضای سینمایی ما را به عقب و جلو پرت کند. ما میتوانیم در این فضا بدون هیچ حرکتی صحن‌های را از زوایا و فاصله‌های مختلف ببینیم. چنین تدوینی پرسپکتیو فضایی را از بین میبرد، و یا دگرگون میکند.
۴ - در سینما میتوان با دکور‌های مختلف، استفاده از طراحی صحنه‌های پیچیده و، امروز با گرافیک‌های کامپیو تری فضا‌هایی عجیب و غریب خلق کرد و تماشاگر را چنان در آن جذب کرد که همه چیز برایش طبیعی و قابل قبول جلوه کند در حالی که هرگز چنین تجربه ایی در دنیای واقعی نداشته است و شاید هم هرگز نخواهد داشت.
زمان سینمایی
توالی زمانی و رویداد‌های تاریخی در فیلم به گذر زمان در دنیای واقعی ربطی ندارد. در حالی که تماشاگر در زندگی روزمره خود با سیر بی رحم ثانیهها، ساعت‌ها و روزها سرو کار دارد، سینما این توانایی را دارد که به شیوه‌های زیر این سیر منطقی را به هم بزند و یا حتی توالی زمانی تاز‌های را خلق کند:
۱ – نشان دادن هم زمان رویداد‌های مختلف که در زمان‌های گوناگون اتفاق افتاده اند، به نحوی که هم زمان به نظر برسند.
۲- حذف زمان‌های غیر مهم در صحنه‌ها و سکانس ها. در این لحظه‌ها هیچ حادث‌های که به درد سینما بخورد رخ نمی دهد. مثلا در صحنه ای، ما شروع حرکت اتومبیلی را به مقصدی مشخص می بینیم و در صحنه بعد بدون این که شاهد حرکت آن اتومبیل در مسیرش باشیم آن را در مقصد میبینیم.
۳ – بر عکس آنچه در مورد ۲ گفته شد، گاهی هم، زمان واقعی بسط داده میشود. این کار در مورد نما‌های مهم و حساس انجام میشود. برای این کار نما‌هایی را که از چند زاویه و فاصله مختلف از یک رویداد واحد گرفته شده در کنار هم نشان میدهند و به این ترتیب زمان واقعی رویداد را افزایش میدهند.
۴ – بسط دادن و یا کوتاه کردن حس زمانی تماشاگر از طریق قطع سریع و حرکت دوربین.
۵ – پیش رفتن و یا عقب نشستن در زمان از طریق فلاش بک
۶- بر هم نمایی دو رویداد مختلف در دو زمان متفاوت برای خلق حس تضاد
باید در نظر داشت همه این قوانین به صورت نا خودآگاه در طول تاریخ سینما در ذهن تماشاگر جای گرفته و به نوعی سینما، تماشاگرش را برای ایجاد ارتباط با خودش، تربیت کرده و آموزش داده. در حالی که اولین تماشاگران سینما قادر به درک کوچکترین پیچیده گی زمانی و مکانی در فیلم‌ها نبودند، تماشاگر امروزی قادر به درک و قبول پیچیدهترین تمهیدات سینمایی است.
در مورد سینما در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
شورای عالی خانه هنرمندان ایران در جلسه مورخ ۵ تیر ماه ۱۴۰۱ و متعاقب افزون بر دو ماه بررسی، رایزنی، تبادل نظر، و برگزاری جلسات مصاحبه با نامزدهای متعدد و استماع سوابق، برنامه‌ها و نقطه‌نظرات ایشان، سرانجام و با اکثریت مطلق آراء، آقای محمدمهدی عسگرپور را برای مدت دو سال به مدیرعاملی خانه هنرمندان ایران برگزید.
کد خبر: ۱۱۲۶۸۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۶
در بین بازیگران سینما چهره‌های زیادی هستند که دست‌کم یک فیلم توقیفی دارند مثل لیلا حاتمی (قاتل و وحشی)، امین حیایی (قاتل و وحشی)، فاطمه معتمدآریا (صد سال به این سال‌ها)، مریلا زارعی (خرس و گزارش یک جشن)، پرویز پرستویی (خرس و صد سال به این سال‌ها)، رضا کیانیان (گزارش یک جشن و صد سال به این سال‌ها)، طناز طباطبایی (ارادتمند؛ نازنین، بهاره و تینا و گزارش یک جشن)، نیکی کریمی (خیابان‌های آرام) و اخیرا ترانه علیدوستی، نوید محمدزاده، پیمان معادی (برادران لیلا).
کد خبر: ۱۱۲۶۴۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۴
حجت قاسم زاده اصل کارگردان فیلم باتشکر از استقبال تماشاگران در اولین اکران مردمی گفت: خیلی تشکر می کنم و خوشحالم که امروز تماشاگران این فیلم را از نزدیک می بینم و از اینکه در این شرایط سخت و با این ترافیک فیلم روز ششم را برای تماشا انتخاب کرده اید سپاسگزارم و امیدوارم بعد از تماشای فیلم راضی از سینما خارج شوید.
کد خبر: ۱۱۲۶۴۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۴
گزارش «تابناک» از پشت پرده یک بحران
این گروه از گذشته برای کنترل سالن‌های سینما ، مدیر پخش شماری از سالن‌ها را وابسته خود کرده‌اند و آنها به جای آنکه تحت اختیار مالک سالن سینما باشند، عملاً اوامر این گروه را اجرا میکنند. متاسفانه این گروه قدرتمند در مجموعه‌های متعددی یا رسماً نماینده دارند و یا قدرت تاثیرگذاری بر این مجموعه‌های مرتبط با سینما را دارند و بدین ترتیب بر روندهای کنونی تاثیر عمیقی می‌گذارند.
کد خبر: ۱۱۲۵۷۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۱
عصر امروز چهارشنبه در پی وقوع حادثه آتش سوزی ، سینما ایران کاشمر در آتش سوخت.
کد خبر: ۱۱۲۴۷۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۵
سکانس طلایی؛
فیلم دزد و نویسنده به کارگردانی و نویسندگی کاظم معصومی محصول سال 1364 است. رحمان پس از آزادی از زندان تصمیم دارد شرافتمندانه زندگی کند، اما به دلیل سوء سابقه موفق به یافتن کار نمی‌شود. حتی رفیق قدیمی‌اش هم دست رد به سینه وی می‌زند. سوء سابقه مثل بختک آزارش می‌دهد و راه زندگی را بر او بسته است. به ناچار راهی اهواز میشود تا بلکه به کمک خواهر (آهو خردمند) یا شوهرخواهرش کاری دست و پا کند اما شوهر خواهر هم دست رحمان را نمی‌گیرد و ناچار رحمان باز به تهران برمی‌گردد. در مسیر برگشت و توی قطار رحمان با پیرمردی آشنا میشود که ساک دستی‌اش را محکم چسبیده است. رحمان به طمع آنکه شکار دندان گیری نصیبش شده ساک را می‌دزدد ولی ساک پر از دست نوشته های پیرمرد است و داروهای او... . علی نصیریان، خسرو شکیبایی، آهو خردمند، علی اصغر نجات، مهری مهرنیا، احمد بهروزی، حمید نوری، فاضل معصومی، احمد عبدالهی، هوشنگ ملک آرا، نصرت اطمینان، اصغر خندان و پرویز شکری این اثر را تدوین کرد. سکانس‌هایی از این فیلم سینما را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۱۱۲۳۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۲
اشخاصی این روزها بنابر یک برنامه از پیش تعیین شده که بعد از این همه سال دیگر برای ما و مردم نخ نما شده است به شکل بسیار بی‌ادبانه‌ای شروع به سمپاشی و هتاکی علیه سینما و سینما گران کرده اند. هدفشان مشخص است می خواهند تمرکز فضای خبری کشور را به جهتی دلخواه سوق دهند، برای انجام این مأموریت چه هدفی بهتر از سینما و هنرمندانش؟ سینما یی که سالهاست یکی از پر افتخارترین جلوه های نام ایران در صحنه های بین المللی است.
کد خبر: ۱۱۲۲۹۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۶
تشریح وضعیت بحرانی سینما از نشست رئیس سازمان سینمایی و صنوف
درست زمانی که ما باید نگرش اذهان عمومی و مسئولین را نسبت به سینما درست کنیم، یکباره جنبش me too راه می‌افتد که امنیت شغلی و روانی و آبروی اجتماعی و خانوادگی بسیاری از سینما گران را دچار خطر کرده است. هنوز این مشکل حل نشده از طرف چند تا سینما گر بیانیه تند سیاسی منتشر میشود و همه این اتفاق‌ها امنیت روانی مدیریت را هم از سینما می‌گیرد.
کد خبر: ۱۱۲۲۲۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۲
ابوالفضل پورعرب بازیگر باسابقه سینما و تلویزیون با انتقاد از حضور برخی بازیگران در تبلیغات تلویزیونی بیان کرد که چرا بازیگران باید سراغ تبلیغات چای بروند؟
کد خبر: ۱۱۲۱۵۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۹
پشت صحنه سیل درخواست سینمادارها برای تغییر کاربری؛
انگیزه تعطیلی سالن‌های سینما عمدتاً کاهش تماشاگران و فقدان منطق اقتصادی برای حفظ سالن‌ها بوده است. برای درک این موضوع باید توجه کرد اغلب سالن‌هایی که رو به تعطیلی گذاشته‌اند، در مناطق کمتر برخوردار شهرها واقع شده‌اند که ساکنان آن مناطق سینما همچون اکثریت مردم ایران از سبد خریدشان حذف کرده‌اند
کد خبر: ۱۱۲۰۵۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۲
ابوالفضل پورعرب که سالهاست در سینما کم‌کار شده، پس از مدت‌ها با فیلمی جدید روی پرده سینما ها دیده خواهد شد. او در این فیلم همبازی اشپیتیم آرفی، بازیکن سابق تیم پرسپولیس که بازی در فوتبال ایران را از دهه ۸۰ آغاز کرده بود شده است.
کد خبر: ۱۱۱۹۵۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۸
عدم استقبال مخاطبان به سینما در فروردین سال 1401 ربطی به پاندمی کرونا ندارد و فروش فیلم ها در بازده زمانی آبان تا اسفند 1400 و فروش نزدیک به 130 میلیارد تومانی سینما ها و استقبال حدود 6 میلیون نفری از فیلم ها این فرضیه را که پاندمی کرونا یکی از دلایل افت فروش فیلم های فروردین سال 1401 است را باطل می کند.
کد خبر: ۱۱۱۷۳۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۷
موضع پرویز پرستویی و رضا کیانیان درباره عملیات روانی
این گروه در هر حرکتی با محوریت جریان غیربرانداز در غرب انجام شود، حضور می‌یابند و شروع به فحاشی به حاضران میکنند. سپس منتظر واکنش طرف مقابل می‌شوند که قاعدتاً در مواردی میتواند با تندی همراه باشد. سپس این بخشی از واکنش را با حذف کنش خودشان که همراه با فحاشی و اعمال زور و قلدری بوده، منتشر میکنند.
کد خبر: ۱۱۱۶۸۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۲
بر اساس جمع‌بندی آرای اعضای آکادمی چهاردهمین دوره جشن بزرگ منتقدان و نویسندگان سینما یی ایران نامزدهای این رقابت در بخش‌های فنی اعلام شد.
کد خبر: ۱۱۱۶۱۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۸
در دوره مدیریت جدید سینما ، به جز مورد استثنایی اعلام مشارکت بنیاد فارابی در فیلم‌هایی که در جشنواره فجر پیشین داشت، شاهد اعلام ریزهزینه‌‌های سازمان سینما یی و زیرمجموعه‌هایش نظیر بنیاد فارابی، مرکز گسترش سینما ی مستند، انجمن سینما ی جوان و موسسه سینما شهر نبودیم. در واقع آنچه سایت سازمان سینما یی نشان می‌دهد، آخرین عملکرد سازمان سینما یی در حوزه شفافیت به تیر و مرداد سال 1400 بازمی‌گردد و پس از آن، همه چیز متوقف شده است!
کد خبر: ۱۱۱۴۲۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۸
بر اساس آنچه سازمان سینما یی اعلام کرده، مجید اسماعیلی متولد ۱۳۵۰ و دارای تحصیلات کارشناسی ارشد از دانشگاه امام صادق (ع)، تهیه کننده، کارگردان و استاد دانشگاه است که از دهه ۸۰ تاکنون در عرصه تهیه کنندگی، فیلمنامه نویسی، کارگردانی و انیمیشن سازی در سینما و تلویزیون فعال است.
کد خبر: ۱۱۱۳۱۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
طی روزهای گذشته جمع زیادی از زنان سینما گر ایرانی اقدام به انتشار بیانیه ای در اعتراض به آزار جنسی زنان در این عرصه کردند. اما ماجرای این بیانیه چیست؟
کد خبر: ۱۱۱۲۳۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۶
پس از جنجال‌های فراوان برای انتخاب هفت فیلم نوروزی، گیشه سینما ها سرانجام بعد از ۱۳ روز فقط حدود ۳۳ میلیارد تومان عایدش شد آن هم با مخاطبی که حتی به ۹۰۰ هزار نفر هم نرسید.
کد خبر: ۱۱۱۱۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۴
در واکنش به اتهامات درباره یک بازیگر مطرح سینما رخ داد
در این بیانیه درخواست شده اکثریت اعضای این کمیته را زنان تشکیل دهند؛ درخواستی که پیش بینی میشود در روزها یا هفته‌های پیش روی توسط هیات مدیره خانه سینما اجابت و کمیته‌ای تشکیل شود. این کمیته قاعدتاً یک وظیفه موقت ندارد و در عین حال باید از قدرت کافی برخوردار باشد تا از صنوف بخواهد از همکاری با سینما گرانی که از سوی این کمیته دارای سوءرفتار اخلاقی در مواجهه با زنان سینما گر هستند، خودداری کنند.
کد خبر: ۱۱۱۱۶۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۱
متاسفیم که اعلام کنیم، این نوع بداخلاقی‌ها و ایجاد ناامنی‌هاى روانی و حتی تهدید و برخورد فیزیکی در پشت صحنه تولید صنعت فیلم ایران، برای نخستین بار نیست که اتفاق مى‌افتد و برای ریشه‌کن کردن این رویه غیر انسانی، برخورد ریشه‌ای، جدی و هماهنگی‌های بیناصنفی نیاز است.
کد خبر: ۱۱۱۱۳۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۸
