هشداری که باید جدی گرفت؛ میلیون‌ها تُن کالای اساسی ترخیص شده به دست چه کسانی می‌رسد؟

قیمت‌ها از اردیبهشت ماه سال جاری بر مدار صعود قرار داشته و در این میان، قیمت برخی کالا‌ها به خصوص کالا‌های اساسی رشد چشمگیرتری در مقایسه با سایر کالا‌ها داشته اند. کالا‌های اساسی و رصد وضعیت قیمت آن‌ها از این جهت بااهمیت است که مستقیم بر زندگی روزمره مردم تاثیرگذار هستند.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ در چند وقت اخیر، کمبود کالا‌های اساسی یا مواد اولیه مربوط به تولید آن‌ها نقش مهمی در افزایش قیمت این نوع کالا‌ها داشته است؛ برای نمونه کالاهایی چون برنج، روغن، پوشک و ... با کمبود‌هایی که داشته اند، رشد قیمت چشمگیری را تجربه کرده اند. بررسی‌ها و مصاحبه مسئولین بیانگر آن است که این کالا‌ها یا مواد اولیه مربوط به تولید آن‌ها به وفور در گمرکات کشور وجود دارند، اما به هر دلیلی از جمله عدم تخصیص ارز، ترخیص آن‌ها با مشکلاتی رو به رو بوده است.

در همین باره مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی گمرک طی مصاحبه‌ای در مورخه ۲۴ آبان ماه سال جاری با اشاره به اینکه ۷۰ درصد کالا‌های اساسی در گمرک قابل ترخیص هستند، افزود: ۳۰ درصد کالا‌های اساسی انباشته شده در گمرک، نیازمند ارز ترجیحی هستند؛ به عنوان نمونه، یکی از کالا‌های اساسی که به دلیل عدم تخصیص ارز اجازه ترخیص از گمرک را نداشته، برنج است.

مهرداد جمال ارونقی در خصوص برنج‌های دپویی طی مصاحبه‌ای در آبان ماه سال جاری توضیح داد: بیش از ۲۰۰ هزار تن برنج از چندین ماه پیش در گمرک و بنادر دپو شده و مجوز ترخیص ندارد؛ آن هم در شرایطی که بنا بر اعلام مسئولان و صاحبانشان، این برنج‌ها در حال فاسد شدن هستند و با عدم پرداخت ارز به فروشنده، اعتبار بین‌المللی تجار زیر سوال رفته است. در این بین، سکوت دستگاه‌های مربوطه قابل تامل است.

ارونقی با اشاره به فسادپذیری بیش از ۲۰۰ هزار تن برنج رسوبی در گمرک و بنادر کشور و اقدام نکردن بموقع دستگاه‌های مربوطه برای ترخیص این محصول، اظهار کرد: با وجود گزارش‌هایی که در این رابطه به مراجع ذی‌ربط اعلام شده، تاکنون کد رهگیری بانک برای این حجم از برنج صادر نشده است. وی افزود: گمرک بدون ارائه کد رهگیری بانک امکان صدور مجوز ترخیص برنج‌ها را ندارد.

به هر صورت، با توجه به اهمیت میزان عرضه کالا‌های اساسی، علیرضا رزم حسینی، وزیر صمت تامین کالا‌های اساسی مورد نیاز مردم را به عنوان یکی از مهمترین اولویت‌های کاری وزارت صمت در دستور کار قرار داد و برای نظارت بیشتر بر روند ترخیص کالا‌های اساسی، به منظور بازدید میدانی از گمرکات و بنادر، روز جمعه ۲۳ آبان ماه ۱۳۹۹ به استان هرمزگان سفر کرد تا از بندر شهید رجایی و وضعیت ترخیص کالا‌های اساسی دیدن کند.

وی بعد از بازدید از بندر شهید رجایی به خوزستان رفت تا از بندر امام خمینی (ره) نیز دیدن کند. وزیر صنعت، معدن و تجارت بعد از بازدید از بندر امام خمینی (ره) گفت: هم اکنون ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تن کالای اساسی در بندر امام خمینی (ره) در جنوب خوزستان موجود بوده و ۴۹۰ هزار تن در لنگرگاه در حال تخلیه است. در مجموع از بندر امام خمینی (ره) و بندرعباس ۸۰۰ هزار تن کالای اساسی ترخیص شده است.

وی با بیان اینکه با توجه به حساسیت بازار، وزارت صمت خود را مسئول می‌داند که در تامین کالای اساسی اقدامات لازم را انجام دهد، افزود: با توجه به دستور رییس جمهوری در سه هفته پیش، مبنی بر ترخیص فوری کالا‌های موجود در بنادر کشور، امروز از انبار‌های منطقه ویژه بندرامام (ره) بازدید داشتیم. خوشبختانه کالا‌های موجود در بنادر زیاد است و باید هر چه سریعتر کار ترخیص آن‌ها انجام می‌شد که با دستور رییس جمهوری زمینه این کار فراهم شد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: با توجه به موجودی خوب بنادر و وضعیت ذخایر راهبردی کالا که در انبار‌ها داریم، از لحاظ کالای اساسی مشکلی نداریم، ولی باید عملیات ترخیص کالا را سرعت می‌دادیم تا کالا‌ها زودتر دست مردم و واحد‌های تولیدی برسد.

به هر صورت، بازدید از بنادر و گمرکات کشور توسط وزیر صمت در راستای سرعت بخشی به ترخیص کالا‌های اساسی به منظور تنظیم بازار جای بسی تقدیر و تشکر دارد؛ اما نکته‌ای که در این بین باید به آن اشاره شود، این است که فرآیند کاهش قیمت کالا‌های اساسی در بازار یک مرحله‌ای نیست و ترخیص این کالا‌ها از بنادر و گمرکات اولین مرحله از این فرآیند است.

نکته مهم‌تر در این فرآیند این است که کالا‌های اساسی با قیمت مناسب و به وفور باید در اختیار مصرف کنندگان قرار بگیرد.

اگر قرار باشد، این کالا‌های اساسی از گمرکات و بنادر ترخیص شوند و به انبار‌ها بروند و به چرخه بازار وارد نشوند و یا اگر وارد شوند با قیمت بالاتر به دست مصرف کننده برسند، باید گفت که ترخیص آن‌ها تنها به نفع واردکنندگان و فروشندگان خواهد بود و مصرف کنندگان در این بین نفعی نخواهند برد؛ لذا باید از وزیر محترم صمت تقاضا کرد تا با توجه به نهاد‌های زیرمجموعه وزارت صمت، نظارت‌های کافی و لازم بر فرآیند عرضه این نوع کالا‌ها در بازار صورت گیرد. در گذشته این تجربه وجود داشته است که بار‌ها از سوی مسئولین اعلام شده که کالایی به وفور وارد کشور و از گمرکات ترخیص شده است، اما در بازار، مصرف کننده این وفور کالای مذکور را لمس نمی‌کند و این نشان دهنده وجود نشتی در فرآیند رسیدن کالا از گمرکات تا بازار و به دست مصرف کننده می‌باشد. در نتیجه، در شرایطی که کشور با جنگ اقتصادی مواجه است و حالا با تلاش‌های بسیار، شاهد ترخیص میلیون‌ها تن کالای اساسی از گمرکات هستیم، ضرورت دارد که مسئولان مرتبط با حوزه وزارت صمت و ستاد تنظیم بازار و سازمان‌هایی نظیر حمایت از مصرف کننده، به طور جدی در میدان نظارت و توزیع کالا‌های اساسی باشند تا از هر گونه سودجویی جلوگیری شود.