لایحه بودجه ۱۴۰۰ چگونه بسته شد؟

لایحه بودجه سند مالی است که دولت در آن میزان دخل و خرج سال آینده خود را مشخص می‌کند. لایحه بودجه طبق قانون هر ساله باید نهایتاً تا پانزدهم آذر ماه به مجلس تقدیم شود. امسال دولت لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ را سه روز زودتر نسبت به آخرین مهلت قانونی خود به مجلس تقدیم کرد.

به گزارش تابناک اقتصادی، با رونمایی از لایحه بودجه ۱۴۰۰ حالا می‌توان ارقام مهم این لایحه را با لایحه بودجه سال ۹۹  مقایسه کرد. از این روی، لایحه بودجه ۱۴۰۰ با لایحه بودجه ۹۹ مقایسه می‌گردد که هر دو با ارقامی که مدنظر دولت بوده است و بدون تغییرات مجلس، بسته شده اند.

از حاشیه های امروز تقدیم لایحه بودجه به مجلس، غیبت رئیس جمهور روحانی بود. در غیاب رئیس جمهور، حسینعلی امیری - معاونت پارلمانی رئیس جمهور - لایحه بودجه ۱۴۰۰ را به مجلس برد.

رشد ۵ درصدی منابع بودجه شرکت های دولتی

ارقام لایحه بودجه سال ۹۹ نشان می‌دهد که رقم کلی بودجه (سقف بودجه) معادل ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومان بوده که این رقم با رشدی ۲۲ درصدی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ به ۲۴۳۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.

منابع بودجه کشور خود به دو قسمت تقسیم می‌شود که عبارتند از منابع بودجه عمومی دولت و منابع بودجه شرکت‌های دولتی. منابع بودجه عمومی دولت در لایحه بودجه سال ۹۹، ۵۶۳ هزار میلیارد تومان بوده که این رقم با افزایشی ۶۵ درصدی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ به ۹۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. منابع بودجه شرکت‌های دولتی نیز که در لایحه بودجه سال ۹۹، ۱۴۸۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ با رشدی ۵ درصدی به ۱۵۶۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

رشد ۷۴ درصدی منابع عمومی

منابع بودجه عمومی دولت نیز خود به دو دسته تقسیم می‌شود: منابع عمومی دولت و منابع اختصاصی. منابع اختصاصی، منابعی هستند که قانون محل مصرف آن‌ها را تعیین می‌کند و معمولاً این محل مصرف همان دستگاه ایجادکننده درآمد است (مانند درآمد بیمارستان­‌ها یا دانشگاه‌ها که برای خودشان صرف می‌شود). منابع عمومی نیز عمدتاً شامل درآمد‌ها (اعم از درآمد‌های مالیاتی، جرایم، مجوز‌ها و حق دسترس)، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (درآمد‌های نفتی) و واگذاری دارایی‌های مالی (ایجاد قرض، دین و فروش سهام شرکت ها) است. منابع عمومی دولت که کلیدی‌ترین رقم در بودجه می‌باشد در لایحه بودجه ۹۹، ۴۸۴ هزار میلیارد تومان بوده که با رشدی ۷۴ درصدی به ۸۴۱ هزار میلیارد تومان رسیده است.

رشد عجیب درآمدی های نفتی

در بخش منابع عمومی دولت، آنچه مهم است و شاید برای بسیاری نیز آشناتر باشد، درآمد‌های نفتی و درآمد‌های مالیاتی است. در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ درآمد‌های نفتی که با عنوان منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی از آن یاد شده است با رشد ۳۱۳ درصدی نسبت به لایحه بودجه سال ۹۹ به ۱۹۹.۲ هزار میلیارد تومان رسیده است. این میزان درآمد نفتی قرار است با احتساب نفت ۴۰ دلاری و نرخ تسعیر ۱۱۵۰۰ تومانی و فروش روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز محقق شود.

نکته جالب توجه اینکه در ردیف ۳۱۰۱۱۲ حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان اوراق سلف نفتی پیش بینی شده است. اگر مجلس با این عدد موافقت کند، براورد می شود طبق پیش بینی دولت در بودجه، فروش یک میلیون و ۶۰۰هزار بشکه فروش نفت در روز صورت گیرد.

اما اگر این اتفاق رخ ندهد و مجلس با فروش ۷۰ هزار میلیارد تومان اوراق نفتی موافقت نکند، همان عدد ۱.۲ میلیون بشکه در روز را باید مبنا قرار داد.

درآمد‌های مالیاتی نیز در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ با رشد ۲۹ درصدی نسبت به قانون بودجه سال ۹۸ به ۲۵۱.۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.

رشد ۴.۵ هزار میلیارد تومانی بودجه‌های عمرانی

در مقابل منابع عمومی دولت، برخی از هزینه‌ها نیز تعریف شده که آن‌ها را می‌توان به سه بخش مهم هزینه‌های جاری (شامل حقوق و دستمزد، یارانه‌ها و استفاده از کالا و خدمات)، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (پروژه‌های عمرانی) و تملک دارایی‌های مالی (تسویه قروض و دین) تقسیم کرد.

در زمینه هزینه‌های جاری باید گفت این هزینه‌ها در لایحه بودجه سال ۹۹ در مقایسه با قانون بودجه سال ۹۸ با رشدی ۷۳ درصدی، از ۳۶۷ هزار میلیارد تومان به ۶۳۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.

هزینه‌های عمرانی یا همان تملک دارایی‌های سرمایه‌ای لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در مقایسه با لایحه بودجه سال ۹۹ با رشدی ۳۳.۷ هزار میلیارد تومانی، حدود ۱۰۴ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

در بخش تملک دارایی‌های مالی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ رشد ۶۱ درصدی را نسبت به لایحه بودجه سال ۹۹ نشان می‌دهد و از ۵۳ هزار میلیارد تومان به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

برخی نکات مهم لایحه بودجه ۱۴۰۰

این‌ها آمار و ارقام کلی و مهم لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در مقایسه با لایحه بودجه ۹۹ بودند. اما در بخش جزئیات نیز آمار‌هایی وجود دارد که بسیار بااهمیت هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم نمود.

• در تبصره ۱۲ لایحه بودجه ۱۴۰۰ آمده است، افزایش ضریب حقوق گروه‌های مختلف حقوق بگیر در دستگاه‌های اجرایی و همچنین نیرو‌های مسلح و وزارت اطلاعات به استثنای مشمولان قانون کار، به میزان ۲۵ درصد است؛ بنابراین میزان افزایش حقوق سال آینده ۲۵ درصد خواهد بود.
• دولتدر لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ حقوق ماهانه زیر ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان را از پرداخت مالیات معاف نموده است. میزان حقوق‌های ماهانه‌ای که در سال جاری از پرداخت مالیات معاف بوده اند، حقوق‌های زیر ۳ میلیون هزار تومان بوده است.
• در تبصره یک بودجه ۱۴۰۰ آمده است، سقف منابع حاصل از ارزش صادرات نفت مندرج در ردیف ۲۱۰۱۰۱ میعانات گازی و خالص صادرات گاز مندرج در ردیف ۲۱۰۱۰۲ و منابع مربوط به سه درصد ردیف ۲۱۰۱۰۹ این قانون معادل یک میلیون و نهصد و نود و دو هزار و هفتصد و بیست میلیارد ریال ۱.۹۹۲.۷۲۰۰۰۰۰۰۰ تعیین می‌شود. همچنین در قسمت دوم بند ب تبصره یک به دولت اجازه داده شده است تا نسبت به پیش فروش نفت (ریالی-ارزی) با اولویت پیش فروش داخلی و با انتشار اوراق مالی اسلامی اقدام کند.
• ارقام و اعداد لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که دولت تصمیم به توزیع ۱۸۸ هزار میلیارد تومان یارانه در سال ۹۹ دارد. همچنین در سال ۹۹، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است با استفاده از کلیه بانک‌های اطلاعاتی در اختیار و بر اساس معیار‌ها و ضوابطی که توسط این وزارتخانه تعیین می‌گردد نسبت به شناسایی و حذف سه دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه بگیران اقدام کند. در لایحه بودجه سال آینده، یارانه نان و خرید تضمینی گندم به رقم ۲۲۰۰۰ میلیارد تومان رسیده است. دولت برای اجرای طرح حمایت معیشتی (یارانه معیشتی) نیز ۳۱ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است. برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی خانوار‌ها نیز ۴۲.۸ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است.
• زائران عتبات عالیات (زائران اربعین) که از تاریخ چهارم شهریور ۱۴۰۰ تا ۲۲ مهر ۱۴۰۰ از مرز‌های زمینی به مقصد کشور عراق از کشور خارج می‌شوند از پرداخت عوارض خروج معاف شده اند.
• سهم صندوق توسعه ملی از درآمد‌های نفتی ۲۰ درصد در نظر گرفته شده که مانند سال گذشته است.
  مطابق بند «الف» تبصره ۱۶ لایحه بودجه ۱۴۰۰، مبلغ وام ازدواج جوانان ۵۰ میلیون تومان به ازای هر نفر با بازپرداخت ۵ ساله با اخذ یک ضامن معتبر و سفته تعیین شده است.