از زمان شیوع همه گیری ویروس کرونا، بازیهای زیادی با هدف آموزش پروتکلهای بهداشتی از جمله رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک، شست وشوی دستها، قرنطینه خانگی و... و نیز با رویکرد نجات جامعه بشری و توجه دهی به نقش افراد در تحقق این مهم شکل گرفته اند که بسیاری نیز با استقبال عمومی مواجهه شده است.
اعتقاد بر این است که انجام بازیها به ویژه بازیهای ویدئویی با تأثیر بر افراد، رفتار آنها را در دنیای واقعی تغییر می دهد. از سوی دیگر جنبه سرگرم کننده و فضای گرافیکی و جذاب حاکم بر بازیها، آموزش و فرایند یادگیری را تسهیل بخشیده و به مراتب از پیامهای دستوری و امری و هشداردهنده اثربخش تر و در ذهن ماندگارتر هستند.
در ادامه به معرفی برخی از بازیهایی که از ابتدای ظهور کرونا در جهان با اهداف آموزشی و آگاهی بخشی و... در ژانرهای مختلفی ساخته شده اند اشاره می شود.
- بازی آیا می توانید جهان را نجات دهید؟ ( Can You Save the World?)
این بازی که تصور می شود از اولین بازیهای ساخته شده در جهان درباره کووید 19 باشد، یک بازی آنلاین است که فاصله اجتماعی و اهمیت رعایت آن را آموزش می دهد.
ژانر بازی «آیا می توانید جهان را نجات دهید؟» آموزشی بوده و تاریخ انتشار 13 می 2020 است . این بازی توسط ریچارد وایزمن استاد دانشگاه- لندن؛ به همراه طراح بازی مارتین ژاکوب (فرانسوی) و جولیا مارتینز بیاردی و شارلی اِدرویل که هر دو هنرمند هستند طراحی شده است.
هدف از این بازی تلاش برای نجات 7 میلیارد جمعیت جهان از شیوع ویروس کرونا از طریق تشویق به انجام رفتارهای مثبت اجتماعی است.
در خصوص نحوه انجام بازی می توان گفت: در این بازی، بازیکن تا آنجا که ممکن است با چالش فاصله اجتماعی مواجه می شود. بازیکن به خیابان های شلوغ که مردم در آن ها در حال راه رفتن یا دوچرخه راندن هستند، می رود. آنها در ابتدا سالم به نظر می رسند اما بعضی از آنها شروع به عطسه کردن یا سرفه کردن می کنند. چیزی که باعث می شود ویروس منتشر شود.
بازیکن با رعایت قوانین و دستورالعمل های رعایت فاصله اجتماعی امتیاز کسب می کند. او همچنین می تواند ماسک جمع آوری کرده و آنها را در محل های بازرسی قرار دهد تا جان های بیشتری را نجات دهد. با جمع کردن نیرو (قدرت)، بازیکن دارای قدرت های ویژه می شود.
- بازی تکامل ویروس کرونا (Coronavirus evolution)
از بازیهای ویدئویی ساخته شده مرتبط با کرونا، بازی تکامل ویروس کروناست. این بازی با ژانر اکشن ، در 19 می 2020 توسط شرکت استودیو اینوارد (studio Inward) ساخته و منتشر شده است.
هدف این بازی نجات افراد تا سرحد ممکن است.
نحوه بازی به این شرح است: بازیکن یک شخصیت را انتخاب کرده و به طور آنلاین مبارزه می کند تا به بیشترین میزان پادزهر و درمان برای حداکثر افراد ممکن دست یابید. پس از انجام بازی به مدت 3 دقیقه پیروز می شود و به یک پادزهر دست پیدا می کند. در این مسیر باید فرد انتخاب های درستی داشته باشد. هر شخصیت، ویژگی ها و سلاح های متفاوتی دارد و باید بازیکن نحوه تسلط بر آنها را فرا بگیرد تا تعداد بیشتری از مردم را نجات دهد.
چندین سلاح و جایزه (پاداش) در دسترس بازیکن قرار خواهد داشت تا در نبرد به پیروزی برسد؛ همچون مهمات، معجون سلامت ، نارنجک های اضافی. توصیه می شود تعداد پادزهرهایی را که فرد یافته با دیگران به اشتراک بگذارد.
تعداد بازیکنان در این بازی یک نفره و چند نفره است. تعداد شخصیت ها نیز 4 شخصیت است. این بازی به زبان های انگلیسی، چینی ساده، چینی سنتی و روسی قابل دسترسی است.
* بازی یکه تازی کرونا (Covid Run)
این بازی که نوعی بازی آفلاین دوبعدی است، در 28 آوریل 2020 توسط بیمارستان Aarogya Keralam و شرکت Thrilok Games در هند ساخته و منتشر شده است.
تعداد بازیکن یا شخصیت این بازی یک نفر است.
نحوه بازی به این شکل است که در بازی یک پسر جوان می خواهد به مقصدش برسد اما در راه با موانعی نظیر بیماری کووید 19 روبرو است. بازی زمانی خاتمه می یابد که او با ویروس یا افراد مبتلا برخورد می کند. او در مسیر باید هر چه می تواند ماسک و وسایل بهداشتی فراهم کند. در مسیر با تابلوهای تبلیغاتی و راهنما که پیام های بهداشتی می دهند برخورد می کند. هر چه ماسک بیشتری جمع کند امتیاز و جانش بیشتر می شود. در هر ایستگاه بازرسی ماسک ها را تحویل می دهد و به مرحله بعد می رود.
- بازی کرونای مهاجم (corona striker)
هدف از این بازی ایجاد آگاهی اجتماعی درباره کووید 19 و تشویق کردن مردم به قرنطینه است. بازی مذکور مناسب برای رایانه شخصی و اندروید است.
این بازی به عنوان بخشی از فعالیت اجتماعی شرکت Fynd تحت عنوان نجات جهان با هدف آگاه سازی درباره این بیماری ساخته شده است.
نحوه بازی به این شرح است: بازیکن با هیولای ویروس مبارزه می کند تا از آلوده شدن جهان جلوگیری کند. در سراسر بازی پیام های آگاه بخش به چشم می خورد. برای از بین بردن ویروس باید از سرنگ هایی برای تزریق به بدن هیولای مبتلا به ویروس استفاده کرد. باید از سرنگ ها درست استفاده شود.
این بازی گروه های مختلف را درگیر کرده و اثر اجتماعی بلند مدتی دارد. با این بازی، مردم تشویق به فاصله گیری اجتماعی برای ایمن و سالم ماندن می شوند.
برای ساخت این بازی، تیم یادگیری کاربردی ماشین شرکت فیند نقش به سزای ایفا کرده اند.
- بازی مبارزان کرونا (Corona Fighters )
بازی مبارزان کرونا که یک بازی ویدئویی است و توسط هند تهیه و تولید شده، در آگوست 2020 منتشر شده است. این بازی به مردم کمک می کند تا رفتار مناسب در برابر کرونا را فرا بگیرند.
هدف از این بازی تأثرگذاری بر رفتار انسان ها در برابر کووید 19 در دنیای واقعی و یادآوری به آنها برای رعایت هشدارها، و دور بودن از آلودگی است.
- بازی برای نجات (Play It Safe)
این بازی که مدت آن 5 تا 10 است، توسط Brecht Kets و Mike Ptacek در کشور هلند ساخته شده است.
این بازی تعاملی درباره آشنا شدن و مبارزه با کووید 19 است. سوالاتی از بازیکن پرسیده می شود وبازیکن با پاسخ دادن به آنها کارهایی را انجام می دهد. به این ترتیب، نحوه شست و شوی درست دست و صورت آموزش داده می شود.
طراحان این بازی آموزشی آنلاین Akram Khan و Anushree Warade (هر دو دانشجوی رشته ام بی ای ) در کشور هند هستند.
نحوه بازی به این شکل است که بازیکن باید واکسنی را که در صفحه نمایش داده می شود، بزند و هر چه بازی پیش می رود، بازی دشوارتر می شود. جالب است که شخصیتی که واکسن را می زند، شبیه نخست وزیر هند است. در صدای زمینه بازی ترانه ای که اکنون معروف شده است شنیده می شود: Go Corona Go .
بازی زمانی خاتمه می یابد که ویروس را گم کنید. در آن زمان یک پیام آموزشی روی صفحه ظاهر می ود. هدف از بازی آگاه سازی درباره نحوه برخورد با این پاندمی و مسطح کردن نمودار است. هر چه میزان امتیاز های گرفته شده بیشتر می شود، ویروس هوشمندتر می شود.
*بازی فرار کرونا ( Corona escape)
این بازی برای کسانی مناسب است که به فرآیند توسعه بازی و یادگیری برنامه نویسی علاقه داشته باشند. دراین بازی، اتاقک در اختیار بازیکن قرار داده می شود که با آن می تواند سریع حرکت کند و همچنین یک ماسک که با آن می تواند از ویروس دور بماند.
* بازیCoronaopoly
این بازی نوعی بازی تخته ای است. در این بازی بازیکنان درباره ایجاد مانع دربرابر ویروس که در حال فراگیر شدن در جهان است، با هم گفتگو می کنند. سپس، چنانچه یک متخصص پزشکی به آنان بگوید، بازیکنان باید زمانی را در قرنطینه بگذرانند. انجام این بازی می تواند بخشی از اضطراب و استرس ناشی از ماندن در خانه را کم کند.
*بازیهای فارسی زبان کرونایی
نگاهی به اپلیکیشن "بازار" ما را با حجم بالایی از بازیهایی روبرو می کند که هدف آنها نیز آموزش پروتکلهای بهداشتی مرتبط با کروناست حال چه بازیکن در نقش ویروس کرونا باشد چه انسانی است که تلاش می کند تا خود را با رعایت دستورالعمل هایی از ویروس محفوظ دارد.
برخی از اسامی این بازیها عبارتند از : مبارز کرونا، بازی کرونا، کرونا، وحشت کرونا، کرونا ویروس، شکست کرونا، مبارزه با ویروس کرونا، کرونا بازی و….
بازیهایی با رویکر توقف انتشار بیماریهای همه گیر پیش از کرونا
نگاهی به گذشته بازیها با رویکرد توقف انتشار بیماریهای همه گیر پیش از ظهور کرونا نشان می دهد که بازیهایی پیش از آن در قالبهای ویدئویی و تخته ای و... موجود بوده اند که به یکی از آنها اشاره می شود.
از این جمله بازی همه گیری ( Pandemic) است که به صورت تخته ای یا همه روی صفحه ای مقوایی انجام می شود. این باز در سال 2008 توسط Publisher Services Inc (PSI) ساخته شده و ژانر آن استراتژی است.
هدف از این بازی متوقف کردن انتشار بیماری ای که قاره ها را فرا گرفته و میلیون ها تن را از میان برده است. هدفی که دست یابی به آن دشوار است.
در بازی مذکور همه بازیکنان به عنوان اعضای یک تیم خبره مبارزه با بیماری، می کوشند در قالب یک تیم جهان را از شیوع بیماری ها و پاندمی ها نجات دهند.
این یک بازی تخته ای مبتنی بر همکاری است که در آن، بازیکنان در قالب یک تیم، عفونت ها و بیماری ها را درمان کرده و می کوشند منابعی برای درمان بیابند.
در خصوص نحوه بازی باید گفت؛ 4 بیماری جهان را تهدید می کند و تیم خبره شما باید راهی برای درمان هر یک از آنها پیش از آنکه بسیار دیر شود بیابد. در جهان سفر کنید جمعیت های محلی را درمان کنید و مجموعه ای از کارت های شهر را برای تکمیل کردن تحقیقات جمع آوری کنید. اگر تعداد شیوع ها بیش از اندازه زیاد شود، بازی را خواهدی باخت.
هر چه بیماری ای را درمان می کنید، از میان بردن آن از صفحه آسان تر می شود. وقتی همه را 4 بیماری را درمان کردید، بازی را برده اید.
هر بازیکن، از توانمندی های ویژه نقش خود بهره می برد. از توانمندی های خود برای حمایت از استراتژی تیم استفاده کنید.
بازی از آتلانتا در مرکز کنترل بیماری آغاز می شود. ایستگاه های تحقیقاتی را در سایر نقاط جهان راه اندازی کنید تا به آن مکان ها سفر کرده و درمان های مؤثرتری را کشف کنید.
از کارت های رویدادها برای اثرگذاری ویژه یک باره آنها استفاده کنید تا به تیم خود برای پیشرفت کمک کنید. هرگاه برای یک چالش جدید آماده شدید، با اضافه کردن کارت های اپیدمی بیشتر، سطح بازی را دشوارتر کنید.
تعداد بازیکنان 2 تا 4 بازیکن بوده و این بازی مناسب سن بالای 8 سال (توصیه شده برای 13 تا 15 سال) اعلام شده است.
مدت بازی 45 دقیقه بوده و زبان آن انگلیسی است.
***
با تأکید بر اهمیت بازیها بر رفتار و زندگی افراد، ساخت این نوع بازیها و بهره گیری از آن با اهداف آموزشی به ویژه در بحث رعایت پروتکلهای بهداشتی ضروری به نظر می رسد و در صورت تولید و ترویج، انجام این بازیها می توانند در رفتار مردم در زندگی واقعی نیز موثر باشند.
بر این اساس، به ستاد مبارزه با کرونا و دیگر مراجع علمی، پزشکی، درمانی و دانشگاهی پیشنهاد می شود تا برای فرهنگ سازی بیشتر و کمک به همراهی مردم در رعایت پروتکلهای بهداشتی از بازیها نیز به عنوان یکی از روشهای موثر در این مسیر بهره گیرند. ضمن تولید بازیهایی کاربردی، بازیهای مفید موجود قابل دانلود و در دسترس را نیز به مخاطبان کودک و بزرگسال معرفی نمایند.
این بازیها می توانند در قالبهای آنلاین، آفلاین، ویدئویی، موبایلی و... در ژانرهای مختلف تهیه و تولید شوند.
رسانه ها به ویژه با ساخت بازیهای آنلاین می توانند در این مسیر یاری گر امور آموزشی و فرهنگی مرتبط با رعایت پروتکلهای بهداشتی و... باشند.
در این مسیر بازیهای جدی و بازی سازیها نیز می توانند راهگشا باشند که در مطلبی دیگر به آن پرداخته خواهد شد.
-----------------------------------------
منابع:
https://happygamer.com/can-you-save-the-world-is-a-free-online-browser-game-that-teaches-importance-of-social-distancing-68380/
https://www.bbc.com/news/uk-england-beds-bucks-herts-52616222
https://store.steampowered.com/app/1264770/Coronavirus_Evolution/
https://www.amazon.com/Z-Man-Games-ZM7101-Pandemic/dp/B00A2HD40E
https://www.chicagotribune.com/entertainment/ct-ent-pandemic-board-game-20200305-ujujmxok3zeqnlkrn3c7mp75r4-story.html
https://timesofindia.indiatimes.com/gaming/how-this-game-lets-you-strike-at-coronavirus/articleshow/75126730.cms?from=mdr
https://www.timesnownews.com/technology-science/article/corona-fighters-health-minister-launches-video-game-here-s-all-you-need-to-know/641363
https://www.quindo.be/jonge-kortrijkse-ondernemers-ontwikkelen-game-tegen-coronavirus/
https://www.trendhunter.com/trends/coronaopoly
https://www.edexlive.com/happening/2020/mar/31/bhag-corona-why-you-should-check-this-game-created-by-xlri-students-featuring-modi-shooting-vaccine-at-a-virus-11002.html
https://sajeetharan.com/2020/02/28/corona-escape-simple-game-with-python-and-cosmosdb/
https://www.newindianexpress.com/good-news/2020/may/07/kerala-health-department-launches-worlds-first-coronavirus-themed-mobile-game-2140452.html
* دکترای علوم ارتباطات اجتماعی، پژوهشگر ارتباطی و تصویری
