در دوازدهم آذرماه سال جاری بود که دولت لایحه بودجه ۱۴۰۰ را تقدیم مجلس کرد. لایحه بودجهای که ارقام آن رشدهای چشمگیری را نسبت به بودجه سال جاری داشتند و همین مورد نقدهای جدی کارشناسان و نمایندگان مجلس قرار گرفت.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ پیش بینیها حکایت از آن داشت که برای سومین بار در دوره سکانداری دولت تدبیر و امید بر قوه مجریه کلیات لایحه بودجه رد شود، اما این اتفاق تا اینجا رخ نداده است و دو روز پیش بود که خبرهای تصویب کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ توسط کمیسیون تلفیق رسانهای شد.
در همین باره علی اصغر خانی؛ عضو کمیسیون تلفیق بودجه در نهم دی ۹۹ طی مصاحبهای گفت: بررسی نامه رئیس جمهور درباره اصلاح لایحه بودجه و رأیگیری درباره کلیات بودجه سال ۱۴۰۰ در دستورکار جلسه امروز اعضای کمیسیون تلفیق قرار داشت و در نهایت رأیگیری درباره کلیات آن انجام شد که با رأی اکثریت به تصویب رسید و از جلسات بعدی اعضای کمیسیون بررسی جزئیات لایحه بودجه را در دستورکار خواهند داشت.
به هر حال، کلیات بودجه ۱۴۰۰ در کمیسیون تلفیق مجلس به تصویب رسید و نکتهای که در این بین وجود دارد، مصاحبه الیاس نادران رئیس کمیسیون تلفیق بودجه در دوم دی ۹۹ است که اظهار داشتند، بودجه را دو سقفی خواهند کرد! وی گفت: ما بودجه را به قوه الهی دو سقفی خواهیم کرد لذا آنچنان نخواهد شد که خزانه خالی تقدیم دولت بعدی شود.
مالک شریعتی نیاسر نماینده مجلس و از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ درباره دلیل تصویب کلیات در کمیسیون و دو سقفی شدن بودجه طی گفتگویی با رادیو اقتصاد در مورخه ۱۰ دی ۹۹ گفت: قبل از نامه آقای روحانی به مجلس مبنی بر اینکه اصل ضرورت اصلاح در ارقام لایحه بودجه را پذیرفته اند، نظر اجماعی کمیسیون تلفیق در این بود که اگر رای گیری برای کلیات بودجه انجام شود، این کلیات رد خواهد شد. بعد از ارسال نامه آقای روحانی، اعضای کمیسیون محتوای لایحه و محتوای نامه اصلاحی را قبول نداشتند و اکثریت این اعتقاد را داشتند که این لایحه بودجه تقدیمی به مجلس به همراه اصلاحیه پیوست آن، نمیتواند انتظارها را برآورده کند و در برخی جاها اختلاف و ایرادات محاسباتی دارد. وی با اشاره به اینکه تصمیم کمیسیون تلفیق یک تصمیم راهبردی بود، افزود: این تصمیم به هیچ وجه به معنای موافقت با محتوای لایحه دولت نبود؛ بدان معنا که کمیسیون تلفیق در دو راهی بازگرداندن لایحه به دولت و یا در دست گرفتن لایحه توسط کمیسیون تلفیق جهت اصلاح قرار داشت. با توجه به شناختی که از دولت داشتیم و عزمی که در آن برای اصلاح دیده نمیشد، کمیسیون تلفیق تصمیم گرفت که خودش اصلاح لایحه را در دست بگیرد و از دروازه کلیات آن وارد شود و مجلس به اصلاح اساسی در محتوای لایحه بودجه ورود کرده و آن را به نفع معیشت مردم و اقتصاد کشور اصلاح کند.
شریعتی گفت: به هر حال این تصمیم گرفته شد که لایحه بودجه را مجلس به عنوان یک سند یک بار دقیق بررسی و تصویب کند. وی افزود: این سند را اگر دولت فعلی اجرا و یا شورای نگهبان تایید نکند، این سندی که آماده شده است، در مجلس نگه میداریم و با تفاهم با دولت بعدی که در سال ۱۴۰۰ بر سر کار خواهد آمد آن را اجرا خواهیم کرد. برای دولت فعلی هم پنج یا شش ماه دخل و خرجش را تعیین میکنیم. به عبارتی بودجه را دو بخشی یا دو سقفی میکنیم.
شریعتی در توضیح دو سقفی بودن گفت: این بدان معناست که هم در درآمدها و منابع و هم در مصارف دو سقفی و دو زمانه عمل شود و دولت مجاز نباشد که منابع کل سال را در شش ماهه اول هزینه کند و زمین سوخته تحویل دولت آینده بدهد.
علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس نیز که مهمان دوم رادیو اقتصاد بود با اشاره به کسری بودجه ۳۲۰ هزار میلیارد تومانی سال آینده، گفت: با نامهای که آقای رئیس جمهور به مجلس ارسال کردند، این ۳۲۰ هزار میلیارد تومان به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان هم خواهد رسید! وی افزود: کسی در مجلس موافق این محتوای بودجه نیست. دو دیدگاه در مجلس وجود دارد، اما هر دو دیدگاه معتقدند که کلیات بودجه دارای مشکلات فراوان است؛ اختلافی که بین دو دیدگاه وجود دارد این است که یک دیدگاه بر این باور دارد که خود مجلس بودجه را در دست بگیرد و به اصطلاح آن را شخم بزند و تغییرات اساسی و بنیادی در آن ایجاد کند و دیدگاه دیگر این است که با توجه به این که با یک لایحه طرف هستیم و اختیارات کلان آن طبق قانون در دست دولت است؛ بنابراین نمیشود جای دولت کلان بودجه را تغییر داد. اولاً دولت همان بودجه خودش را اجرا خواهد کرد و ثانیاً وقتی در مجلس کلیات را تصویب میکنید، یعنی کلیات را قبول دارید؛ بنابراین دولت حق اعتراض به شورای نگهبان پیرامون این موضوع را دارد که از یک سو مجلس کلیات را تصویب کرده است و از سوی دیگر کلیات خود را چیده است. وی افزود: اگر مجلس به کلیات بودجه اعتراض دارد، این را در جلسه سران قوا مطرح کند و آنجا از آقای رئیس جمهور که خود ایرادات کلیات بودجه را قبول کرده است، مکتوب تایید بگیرد که این ایرادات کلیات را مجلس اصلاح کند. خضریان گفت: صادقانه عرض میکنم که ما رئیس جمهور نیستیم! این نماینده مجلس اظهار داشت: من معتقدم دوستان کمیسیون تلفیق مسیر بسیار پیچیده و سختی را انتخاب کرده اند و چالشهای جدی بر سر این مسیر از جمله چالشهای قانونی را میبینم، حتی اگر بودجه دو سقفی بسته شود.
دکتر جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی درباره این مسائل پیش آمده بر سر کلیات لایحه بودجه سال آینده گفت: در ابتدا باید عرض کنم که بودجه ایرادات و اشکالات بسیاری دارد و مجلس راهی ندارد جز اینکه بودجه را شخم بزند و تغییرات اساسی در آن ایجاد کند. وی افزود: اگر قرار باشد همین بودجه به تصویب مجلس برسد سال آینده سال بسیار سختی را خواهیم داشت.
این عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با اشاره به اینکه موضوع تحقق درآمدهای نفتی در حالت شک و شبهه قرار دارد، ادامه داد: بیشتر بودجه سال آینده، متکی به اوراق است و عملا نزدیک ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان وابستگی به اوراق دارد و انتشار اوراق میتواند مشکلات جدی ایجاد و کشور را با بحران مواجه کند.
قادری اظهار داشت: به نظر می رسد، موضوع دو سقفی بودن بودجه یک موضوع منطقی باشد، چون دولت اعداد و ارقام را کاهش نداد و ما اگر بخواهیم در مجلس این اعداد و ارقام را کاهش دهیم، ایجاد مشکل می کند. ناچاراً باید بخشی از هزینه ها را به سقف دوم انتقال دهیم و اگر درآمدها محقق شد، انجام دهیم اگر نشد انجام ندهیم.
وی افزود: ممکن است که دولت اعتراض کند که ساختار بودجه بهم ریخته است و چاره ای هم نیست. نهایتا کار به شورای نگهبان می کشد و مجلس نیز به خواسته خود اصرار می کند و کار به مجمع تشخیص مصلحت نظام خواهد کشید. در مجمع هر چه تصمیم بگیرند هم برای مجلس و هم برای دولت لازم الاجراست.
این نماینده مجلس گفت: بخشی از هزینهها از جمله ۲۵ درصد افزایش حقوق را بپذیریم، اما هزینههای جاری دستگاهها بیش از ۲۵ درصد به هیچ وجه توجیهی ندارد. در این شرایط بحرانی به هیچ وجه حتی اگر رد دیون باشد نباید اجازه دهیم که این هزینهها بیش از ۲۵ درصد شود. باید یک سقف ۲۵ درصد را بپذیریم و مازاد بر آن را به سقف دوم انتقال دهیم. اگر درآمدها محقق شد که کمک می کنیم از همین محل پرداخت شود و اگر نشد، چرا باید این هزینه ها از محل انتشار اوراق تامین شود؟ چون اوراق بدترین شکل تامین هزینه هاست. شاید الان کسی متوجه نشود که این انتشار اوراق چه زیان هایی را وارد می کند اما بلافاصله که آثار تورمی آن نمایان شد و ساختار کشور را به هم ریخت، همه متوجه خواهند شد که این انتشار چه ضررهایی را داشته است.
نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به دو سقفی بودن بودجه گفت: احتمالا دوستان در نظر دارند که یک سقف زمانی و مبلغی را برای بودجه در نظر بگیرند.
قادری گفت: چون سال آخر دولت بوده، هیچ دستگاهی را بی نصیب نگذاشته و هر دستگاهی هر اندازه تقاضا کرده به آن بودجه تخصیص داده است و این ایجاد مشکل می کند.
قادری با اشاره به اینکه دولت قطعا با این تصمیمات بودجه ای مجلس مخالفت خواهد کرد، افزود: مجلس که نمی تواند منتظر بماند. نهایتا دعوا به شورای نگهبان و در آخر به مجمع تشخیص مصلحت نظام خواهد رفت که در این صورت بلافاصله مجلس بودجه سه دوازدهم را تصویب می کند و در این فاصله هم مجمع بودجه را تعیین تکلیف خواهد کرد و نظر مجمع ملاک عمل قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه کلیات در کمیسیون تلفیق تایید شده است، افزود: اگر کمیسیون تلفیق اصلاحات اساسی و کلیدی روی بودجه نداشته باشد، قطعا در مجلس این کلیات رد خواهد شد. رای مثبت کمیسیون تلفیق به کلیات بودجه با این شرط بود که کلیات را کلا اصلاح کنند و اگر قرار باشد، این اتفاق نیفتد قطعا کلیات در مجلس رای نخواهد آورد.