این سوال بسیاری از افراد است که به عنوان مثال، همسرم به جهت فرار از پرداخت مهریه و توقیف نشدن اموال، مال خود را ـ که ممکن است خودرو یا ملک باشد ـ به نام دیگری و به خصوص یکی از نزدیکان خود منتقل کرده و مالکیت ملک را انتقال داده است. سوال دقیقتر این است که در بازه زمانی اختلاف و مهمتر از آن، بعد از ابلاغیه دادگاه با اداره ثبت، شوهر اقدام به انتقال مال کرده است؛ بنابراین آیا به عنوان فرار از دین میتوان علیه او اقامه دعوی کرد؟
به گزارش «تابناک»؛ مستند قانونی جرم معامله به قصد فرار از دین ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب سال ۱۳۹۴ است.
در مورد تحلیل و تفسیر این ماده که در ادامه میآید، کمی اختلاف است. اما به نظر میرسد فقط در صورتی جرم معامله به قصد فرار از دین، محقق میشود که از سوی دادگاه در خصوص مهریه رای صادر شده باشد؛ بنابراین اگر بعد از اختلاف زوجین یا حتی بعد از اخطاریه دادگاه یا اقدام به مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، انتقالی حتی به نزدیکان صورت گرفته باشد، جرم انتقال به قصد فرار از دین محقق نشده است.
استدلالهایی هم در این خصوص وجود دارد و آن اینکه عنوان قانون، قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی است. یعنی این قانون ناظر به جایی است که رای صادر باشد. همچنین در آخر ماده ۲۱ از لغت «محکومبه» استفاده شده است.
استدلال دیگر این است که هرچند قانونگذار از لغت مدیون استفاده کرده، اثبات آن مستلزم رسیدگی قضایی و حکم است.
در خصوص ابطال معامله به قصد فرار از دین باید به این نکته مهم توجه کرد که فقط انتقالی قابل ابطال است که صوری بوده باشد؛ بنابراین معامله به قصد فرار از دین باطل نیست، بلکه معامله به قصد فرار از دین صوری قابل ابطال است و قابلیت استناد به شخص ثالث ندارد.
فرض کنید، شوهر خودروی خود را پس از اختلاف با همسر و مطالبه مهریه از سوی زوجه بلافاصله به شخص ثالث انتقال میدهد و زوجه امکان توقیف خودرو را به دست نمیآورد.
نکته اینجاست که پس از صدور حکم مهریه ـ همانطور که میدانیم ـ نپرداختن مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه یا معادل ریالی آن حکم جلب به دنبال دارد. وقتی شوهر دادخواست اعسار میدهد، باید به دادگاه گزارش معاملات یک سال گذشته خود را ارائه دهد که از جمله آنها همان انتقال خودروست.
در خصوص دین، فرض بر این است که شوهر مبلغ خودرو را در اختیار دارد و تا مبلغ خودرو، اعسار وی پذیرفته نخواهد شد.