پرنده نگري ، تفريحي است كه ده‌ها سال است در بين مردم دنيا رواج يافته و علاقه‌مندان فارغ از نوع شغل يا تخصص با شوق به اين تفريح سالم مي‌پردازند. برخلاف تصور عامه مردم، لازمه پرداختن به اين فعاليت، پرنده‌شناس بودن نيست، در اين كار علاقه‌مندي به طبيعت لازم است.
با داشتن يك كتاب راهنما، يك دوربين چشمي و يك دفترچه يادداشت مشاهدات صحرايي، يك راه مهيج آغاز مي‌شود. روش‌هاي شناسايي پرندگان بسيار ساده و محدود است. شرط اول داشتن حوصله و پشتكار است. شناسايي پرندگان در صورتي ميسر است كه بتوان مشخصات ظاهري آنها را دقيقاً مشاهده كرد. شرط دوم رعايت سكوت و آرامش است.
تشخيص يك پرنده مستلزم اين است كه شخص بداند به كداميك از مشخصات ظاهري پرنده كه به آنها «نشانه‌هاي تشخيص» مي‌گويند بيشتر توجه كند. اغلب به روش حذفي يا از طريق مقايسه پرنده با گونه‌هاي مشابه مي‌توان آن را دقيقاً تشخيص داد. ولي مشخصات ظاهري پرنده تنها يكي از عوامل تشخيص آن است. آوا، آوازه، حالت، رفتار، زيستگاه و منطقه پراكندگي نيز در شناسايي پرندگان حائز اهميت است.
نخست بايد هر پرنده ناآشنا را از نظر اندازه با يك پرنده آشنا مثل گنجشك و امثال آن مقايسه كرد. بايد توجه داشت كه تحت شرايط خاص، مانند هواي مه‌آلود پرندگان بزرگ‌تر به نظر مي‌آيند. بعد بايد ديد رفتارشان چگونه است؟ چگونه پرواز مي‌كند؟ تعدادي از پرندگان به آساني از رنگشان شناخته مي‌شوند. ولي براي تشخيص بيشتر انواع پرندگان بايد به نشانه‌هاي تشخيص ويژه آنها در طبيعت توجه كرد: بسياري از پرندگان سطح شكمي خالدار يا رگه‌رگه دارند. آيا خال‌ها يا رگه‌ها در سراسر سطح شكمي پرنده ديده مي‌شود. مثل توكاي باغي؟ يا فقط در قسمت بالاي سينه وجود دارد، مانند چكاوك آسماني؟ آيا دم آن نقش و طرح مشخصي دارد و مثل دم‌سهره نوك بزرگ در انتها سفيد است؟ يا مانند دم‌سهره جنگلي پرهاي كناري سفيد دارد؟
بعضي از پرندگان دمگاه سفيدشان در پرواز به خوبي نمايان است؛ مانند بسياري از پرندگان آبچر و چكچك‌ها. بنابراين بايد براي تشخيص آنها بايد به نشانه‌هاي تشخيص ديگر نيز توجه شود. نوار چشمي نيز در تشخيص بسياري از پرندگان اهميت مشابهي دارد. طرح و نقش بال به خصوص در اردك‌ها و پرندگان آبچر بايد مورد توجه قرار گيرد. پرنده‌شناسان غالباً براي شناخت پرندگان از گوش‌هاي خود به اندازه چشمانشان استفاده مي‌كنند. بايد توجه داشت كه پرندگان نيز مانند آدميان اغلب در «گفتار» لهجه‌هاي گوناگون دارند. بهترين راه شناخت صداي پرندگان اين است كه شخص با كسي كه پرندگان را مي‌شناسد همراه شود و در اين راه تجربه كسب كند.
در مواردي كه تشخيص پرنده از نظر شكل ظاهري براي مبتديان دشوار باشد اغلب توجه به زيستگاه خاص هر پرنده، شناخت آن را آسان مي‌سازد. منطقه پراكندگي پرندگان از نظر جغرافيايي، زيستگاه، رويش‌هاي گياهي و ديگر شرايط محيطي مرزهاي مشخصي دارد و به ندرت در خارج از اين منطقه يافت مي‌شوند مگر در هنگام مهاجرت. در صورت ترديد در تشخيص يك پرنده همواره بايد به نقشه‌هاي پراكندگي و مطالبي كه تحت عنوان زيستگاه آن وجود دارد مراجعه شود. بسيار جالب توجه است كه شخص بداند در هر فصلي كداميك از انواع مختلف پرندگان مهاجر ممكن است در منطقه زندگي او ديده شود. بيشتر علاقه‌مندان تاريخ ورود و عزيمت پرندگان مهاجر را يادداشت مي‌كنند. بدين ترتيب پس از دو سه سال مي‌توان تاريخ رسيدن گونه‌هاي مختلف پرندگان مهاجر را به يك منطقه يا عزيمت آنها را از آن محل تقريباً به طور دقيق پيش‌بيني كرد.
