به گزارش تابناک به نقل از بخش رسانه‌ای سفارت جمهوری اسلامی ایران – برلین، رافائل گروسی دبیرکل آژانش بین المللی انرژی اتمی در گفتگو با «زوددویچه تسایتونگ» آلمان گفت: نمی‌توانم بگویم برنامه اتمی ایران از آنچه اعلام کرده گسترده‌تر بوده یا ایران چیزی را پنهان می‌کند، پنج قدرت اتمی باید بیشتر به تعهدات خود درخصوص کاهش سلاح‌های هسته‌ای، عمل کنند.
مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانیم:
شما به تازگی در تهران بودید و با این کشور به یک توافق «فنی» رسیدید. چقدر طول خواهد کشید تا آژانس تخلفات احتمالی ایران یا تلاش این کشور برای فراهم کردن سلاح‌های اتمی را کشف کند؟
آن چیزی که ما اکنون به دست آورده‌ایم قابل تامل است. تلاش ما این بود که راهکاری ابداع شود که مغایر مصوبه پارلمان ایران - که دولت این کشور قصد دارد آن را مو به مو اجرا کند- نباشد. آن چیزی که به دست آورده‌ایم قابل توجه است؛ این توافق به ما اجازه می‌دهد وضعیت موجود را بازسازی کنیم.
معنی آن دقیقاً چیست؟
کماکان می‌توانیم بر تأسیسات اتمی ایران نظارت و اطلاعات آنرا ضبط کنیم. اگر یک توافق سیاسی درباره بازگشت به توافق اتمی وجود داشته باشد، ما به اطلاعات دستیابی خواهیم داشت. آن موقع می‌توانیم نقض‌های احتمالی را کشف کنیم. البته اگر توافقی وجود نداشته باشد، قادر به این کار نخواهیم بود. با این حال به کنترل‌های روتین شامل بازرسی‌های اعلام نشده را ادامه خواهیم داد. اگر خردمندانه از این توافق استفاده کنیم، می‌توانیم تا حدی قابل قبول به برنامه هسته‌ای ایران نظارت کنیم.
وزیر امور خارجه ایران اخیراً گفته اگر طرفین سریعاً به توافق نرسند، به خاطر انتخابات ریاست جمهوری در این کشور عملا تا ماه سپتامبر امکان فعالیتی جدید موجود نخواهد بود.
ما در مورد یک بازه زمانی سه ماه به توافق رسیده‌ایم. البته ایران توافقی کوتاه مدت‌تر را می‌خواست، اما سرانجام به توافق سه ماهه متقاعد شد، زیرا در غیر این صورت به سرعت دوباره به همین نقطه می‌رسیدیم.
اگر طرفین موفق نشوند به توافق برسند چه می‌شود؟
اگر تمدید آن چیزی که تنظیم شده است لازم شود، شاید مجبور شویم دوباره مذاکرات فنی را انجام دهیم.
اما همزمان ایران فعالیت‌های خود را توسعه می‌دهد.
بله، اینطور است. اما این فقط یک راه حل اضطراری در وضعیتی نامطلوب است. ایران آن را می‌داند. آن‌ها این کار را می‌کنند تا غرب را تحت فشار قرار دهند.
بازرسان شما اجزاء اورانیوم در محل‌هایی پیدا کرده‌اند که ایران آن‌ها را به عنوان بخشی از برنامه اتمی خود اعلام نکرده بود. ایران همیشه ادعا کرده که هرگز در زمینه ساخت سلاح‌های اتمی کار نکرده است. کشف این اجزاء برای اعتبار این ادعا چه معنی دارد؟
ایران قول داده که همکاری خواهد کرد. ایران باید توضیحاتی برای واقعیات ثابت شده از طریق علمی ارائه دهد. اوضاع پیچیده است. باید آن را در مذاکره با ایران روشن کنیم.
به نظر شما برنامه ایران از آنچه رسما اعلام شده است گسترده‌تر است؟
سؤال‌هایی در این خصوص وجود دارند. اما نمی‌توانم بگویم برنامه اتمی ایران از آنچه اعلام کرده گسترده‌تر بوده یا ایران چیزی را پنهان می‌کند. ما می‌گوییم مدارک دقیق برای (فعالیت‌های) خاص داریم و ایران باید توضیحات فنی معتبر در این خصوص را ارائه دهد.
ارائه توضیحات فنی برای مسائل فنی نباید سخت باشد.
در این خصوص با شما اتفاق نظر دارم.
چقدر وقت به ایران می‌دهید؟
ما در ماه آوریل یک تیم به ایران می‌فرستیم. در ماه ژوئن، شورای حکام جلسه دارد. جامعه بین‌المللی آن موقع سوال خواهد کرد به کجا رسیده‌ایم. همزمان ممکن است که یک فرایند در ارتباط به بازگشت به توافق اتمی شروع شود. امیدوارم از فرصتی که فراهم شده است به خوبی استفاده شود.
قرارداد NPT به مدت طولانی موفقیت‌آمیز محسوب شد. اما کره شمالی سلاح‌های اتمی تولید می‌کند و نخست وزیر انگلیس اعلام کرده که قصد دارد تعداد کلاهک‌های اتمی را افزایش دهد. آیا NPT بعد از گذشت ۵۰ سال در بحران قرار دارد؟
NPT همواره فراز و نشیب داشته است. این بخشی از تحولات روابط بین‌المللی است. NPT ابزار ضروری ما است. اگر بگوییم این قرارداد دیگر مفید نیست، گزافه گویی کرده ایم.
یعنی در وضعیت بحرانی قرار نداریم؟
همه نکاتی که شما ذکر کرده‌اید وجود دارند. اما قطعا بدون NPT در وضعیت بسیار بدتری بودیم. به نظر من این قرارداد در بحران قرار ندارد و کماکان وسیله‌ای است که به ما کمک می‌کند تا با شرایط پیچیده جهان برخورد کنیم. در زمان‌های بحرانی بیشتر از هر زمان دیگر به NPT نیاز داریم.
با NPT به کجا می‌توانیم برسیم؟ کره شمالی سلاح‌های هسته‌ای تولید می‌کند.
قطعاً NPT در مورد کره شمالی شکست خورده است. کره شمالی از خط قرمز رد شده است. با وجود همه مشکلات NPT را کماکان بسیار موفقیت‌آمیز می‌دانم.
آیا پنج قدرت اتمی به اندازه کافی تلاش می‌کنند به تعهدات خود درخصوص کاهش سلاح‌های هسته‌ای، عمل کنند؟
آن‌ها در این خصوص باید بهتر عمل کنند.
آیا اعلامیه انگلیس با NPT مغایرت دارد؟
اصل ششم NPT به صراحت اعلام کرده همه کشور‌ها باید تلاش کنند که تسلیحات اتمی را کاهش دهند، این موضوع در مورد همه کشور‌ها صادق است.
به نظر می‌رسد که خاور میانه که خود به خود یک منطقه بحرانی است، درخصوص اشاعه سلاح‌های اتمی بسیار آسیب‌پذیر باشد. مدت هاست درباره منطقه بدون سلاح‌های هسته‌ای در خاور میانه بحث می‌شود، کشور‌های عربی بدین وسیله سعی می‌کنند درباره سلاح‌های اتمی اسرائیل بحث کنند. آیا لازم نیست که در باره این موضوع بحث شود؟
بله. مجمع عمومی آژانس اسرائیل، پاکستان و هند را مکرراً دعوت کرده که عضو NPT شوند. معلوم نیست آیا این پیشنهاد موفقیت‌آمیز باشد، اما روشن است که در باره این موضوع باید بحث شود.
در قرارداد NPT مقرر شده که کشور‌ها در استفاده غیرنظامی از انرژی اتمی همکاری کنند. معنی رنسانس هسته‌ای از دیدگاه آژانس چیست؟
ما به توافقات بیشتر درباره کنترل و به بازرسی‌ها نیاز داریم. انرژی اتمی برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی مهم است. اگر ما بخواهیم با تغییر آب و هوا مقابله کنیم باید از همه آلترناتیو‌های موجود استفاده کنیم.
علاوه بر تأملات اقتصادی، چه دلایل دیگری علیه عدم استفاده از انرژی اتمی وجود دارد؟
به ژاپن نگاه کنید تولید CO۲ در این کشور پس از کاهش تولید انرژی اتمی بیشتر شده، چون آن‌ها مجبور شدند انرژی اتمی را با سوخت فسیلی جایگزین کنند. تصور کنید که چنین سناریو در اروپا ایجاد شود. ما به یک بحث واقع‌بینانه در باره امکانات موجود نیاز داریم، نه به بحث‌های ایدئولوژیک.
