منافع بلندمدت کشور قربانی بازی‌های سیاسی درون هیات دولت/ آینده نزدیک مدنظر آقایان چه زمانی است؟

پانزدهم فروردین ماه امسال، تابناک اقتصادی در گزارشی با تیتر ممانعت از اجرای قانون پتروپالایشگاه‌ها با وجود تاکیدات فراوان مقام معظم رهبری، به عدم پاسخگویی شفاف و تعلل میان سازمان برنامه و بودجه و وزارت نفت برای اجرای مصوبه پتروپالایشگاه‌ها ـ که بیش از یک سال و نیم از تصویب آن می‌گذرد ـ پرداخت و تاکید داشت این تعلل موجب سرگردانی سرمایه‌گذاران این طرح‌ها، تداوم رویه خام‌فروشی و رکود صنایع پتروپالایشی شده است.

به گزارش تابناک اقتصادی؛ پس از این گزارش، سازمان برنامه بودجه در تاریخ ۲۹ فروردین جوابیه‌ای را به گزارش منتشر شده در پایگاه اطلاع رسانی تابناک ارسال کرد که در آن اجمالا گفته شده بود که صندوق توسعه ملی توان این حجم از تنفس خوراک را ندارد و به همین دلیل، اعطای مجوز‌ها و شروع احداث پتروپالایشگاه‌ها را به آینده و پس از بررسی‌های کارشناسی و اذن رهبر انقلاب منوط کرده است. نکته جالب این که این سازمان در جوابیه‌های متعدد از آینده نزدیک نام برده، ولی هیچ‌گاه منظور دقیق خود را از این آینده اعلام نکرده و زمان دقیقی برای اجرای این طرح‌ها مشخص نکرده و همین باعث ایجاد تعلل طولانی مدت و زیان شرکت‌های خصوصی سرمایه‌گذار در این طرح‌ها شده است.

۱-  مطابق ماده ۱۶ آیین‌نامه قانون حمایت از توسعه پتروپالایشگاه‌ها، جلسه هیات امنای صندوق ملی برای تعیین تکلیف تنفس خوراک باید تا پیش از پایان سال ۱۳۹۸ تشکیل می‌شد؛ اما الان ما در سال ۱۴۰۰ هجری شمسی هستیم و هنوز خبری از تعیین تکلیف قانون پتروپالایشگاه‌ها نیست.

علاوه بر این، محمدرضا دشتی اردکانی،  نماینده مجلس در هیات امنای صندوق توسعه در مصاحبه اسفندماه گفت که طی جلسات متعددی که با مسئولین صندوق توسعه ملی داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که ایشان برنامه و جدول زمان‌بندی اعطاء تنفس خوراک به هر هشت طرح پتروپالایشگاهی را تا پایان سال ۹۹ اعلام کنند.

با وجود این، این چه رویه‌ای است که مسئولین مربوطه در جلسات با نمایندگان و مصاحبه با رسانه‌ها قول تعجیل در اجرای قانون را می دهند، ولی در عمل بدون دلیل واضحی تعلل می کنند؟

۲- درخواست پیش‌بینی دقیق زمان بهره‌برداری پروژه‌ها از وزارت نفت، درخواست منطقی نیست، زیرا با توجه به شرایط نوسانی کشور و برون‌سپاری طرح‌ها پیش‌بینی دقیق چنین ابرپروژه‌هایی عملا غیرممکن است. برای مثال پروژه عظیم ستاره خلیج فارس که اتفاقا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود، دو برابر زمان پیش‌‍بینی شده طول کشید.

۳- در متن جوابیه نوشته شده است، میزان تنفس پیش‌بینی شده خارج از توان صندوق توسعه ملی است و به همین دلیل باید جدول اعطا دقیق ارائه شود. در واقع طبق ادعای ایشان وزارت نفت باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که سهم تنفس خوراک پتروپالایشگاه‌هایی که به میزان ۲ میلیون بشکه در روز مجوز گرفته‌اند، در یک سال بیشتر از ۵۴۰ هزار بشکه نشود. این برنامه طبق قانون باید در قالب «جدول تنفس خوراک» توسط وزارت نفت تنظیم و به هیات امنای صندوق توسعه ملی تقدیم میشد که این کار انجام شده است.

این در حالی است که مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس آذر ماه سال گذشته، از اصلاح قانون در کمیسیون انرژی مجلس خبر داد و گفت امکان تسویه خوراک پتروپالایشگاه‌ها از محل بدهی‌های ارزی دولت به صندوق توسعه ملی وجود دارد.

ایشان اظهار داشت: با اصلاح قانون پتروپالایشگاه‌ها امکان تسویه تنفس خوراک ـ که قبلا از محل سهم سالانه صندوق توسعه ملی بود ـ به مطالبات ارزی صندوق از دولت و شرکت نفت توسعه داده شد، در حالی که قبلا سهم صندوق در قانون سال ۹۸ با اجازه مقام معظم رهبری تصویب شده بود و چون احتمال می‌دادیم که محل تسویه بدهی کفایت نخواهد کرد، مقرر کردیم از محل مطالبات ارزی صندوق توسعه ملی از دولت و شرکت ملی نفت را به قانون قبلی اضافه کنیم.» 


۴- با فرض اشکال قبلی که حجم تنفس خوراک مصوب را خارج از توان صندوق توسعه ملی می دانست، باید پرسید: فرضا این یک میلیون و دویست هزار بشکه خارج از توان صندوق توسعه باشد؛ چرا مجوز سه پالایشگاه خوراک میعانات گازی داده نمیشود؟ آیا مسئولین سازمان برنامه بودجه نمی‌دانند که هم‌اکنون اوضاع بازار میعانات کشور اصلا مساعد نیست و با توجه به کمبود پالایشگاه میعانات گازی، این میعانات در حال آسیب زدن به منافع اقتصادی و محیط زیستی است؟

باید توجه داشت که با افزایش تقاضای گاز طبیعی و افزایش تولید هر روزه، میزان یک میلیون بشکه میعانات گازی در کشور تولید می شود که از این میزان نهایتا ۴۲۰ هزار بشکه در ستاره خلیج فارس به کار گرفته و ۲۰۰ هزار در باقی پالایشگاه‌های کشور استفاده می شود و باقی با وجود تحریم‌های ظالمانه آمریکا صادر نمی شود و عدم‌النفع بزرگی در پی ذخیره‌سازی آن در پی دارد.

به نظر می رسد، اگر مسئولین سازمان برنامه بودجه اراده کافی برای پیش بردن این طرح‌ها داشتند، با اولویت گذاشتن این سه طرح که مجموعا ۲۴۰ هزار بشکه خوراک می خواهند، حسن نیت خود را اثبات می کردند.

لازم به ذکر است، اهمیت این طرح‌ها تا جایی است که رهبر انقلاب در دیدار تصویری اردیبهشت ماه پارسال با هیات دولت، به طور ویژه از پالایشگاه‌های میعانات گازی سیراف به عنوان یکی از اولویت‌های جهش تولید نام بردند.

۵- در پایان باید پرسید چگونه بیش از چند ماه است در جوابیه‌های متعدد سازمان برنامه بودجه، مقصر اصلی وزارت نفت به دلیل اشکال در جداول پیشنهادی اعطای تنفس خوراک معرفی می شود، ولی هیچ‌گاه کارشناسان این وزارت با بررسی کوتاهی اشکالات را برطرف نکردند؟ آیا باید پذیرفت که تشتت و اختلاف در هیات دولت آنقدر بالاست که مسئولین این دو سازمان پس از ماه‌ها هنوز به توافق نرسیده‌اند یا منافع مردم قربانی بازی‌های سیاسی قبل از انتخابات شده است؟