بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: تشدید تنش بر سر سدالنهضه و دستور آماده باش به نیروهای مصری، فعالیت بازجویان موساد در زندان‌های عربستان سعودی، درخواست وزیر دفاع آمریکا جهت فشار بین‌المللی برای ایجاد صلح در افغانستان، موضع جدید آمریکا برای مبادله زندانیان با ایران و رایزنی روسیه با آمریکا برای کاهش تحریم‌های سوریه، از مهمترین خبر‌ها و رویداد‌های مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
تشدید تنش بر سر سدالنهضه و دستور آماده باش به نیروهای مصری
همزمان با بالا گرفتن تنش ها میان مصر و سودان با اتیوپی بر سر سدالنهضه، وزیر دفاع مصر از نیروهای مسلح این کشور خواست که آماده انجام ماموریت مقدس باشند.
به گزارش روسیاالیوم، محمد زکی، وزیر دفاع مصر، توان ارتش مصر را به رخ هر آنکه سودای تعدی به مصر داشته باشد، کشید.
وی افزود: ارتش مصر توان دفاع از کشور و حمایت امنیت آن را دارد. این ماموریت مقدسی است که آمادگی جنگی و ایجاد نیروی قوی که توان مقابله با چالش ها را داشته باشد، می طلبد. ارتش مصر از نیروی سلحشور و توان رزمی و سلاح مدرن برخوردار است.
وزیر دفاع مصر اعلام کرد: ارتش مصر توان بازدارندگی در برابر هر آنکه سودای آسیب رساندن به امنیت مصر و مقدرات ملت مصر را داشته باشد، دارد.
زکی از فرماندهان و افسران ارتش این کشور خواست که آماده باشند. این در حالی است که قبلا سامح شکری، وزیر خارجه مصر اظهار داشت، در صورتی که بر سر آبگیری سد النهضه توافقی نشود، مصر از تمام ابزارهای خود برای حراست از منافعش استفاده خواهد کرد.
شکری روز پنجشنبه پس از نشست ویژه شورای امنیت سازمان ملل در مورد پرونده سد النهضه اظهار داشت: «مصر به اصول و اهداف منشور سازمان ملل پایبند است، اما همزمان منافع شهروندان و معیشت آنها را به رسمیت شناخته و با تمام ابزارهای موجود و در دسترس خود از آنها دفاع خواهد کرد.»
شکری گفت، وی انتظار دارد شورای امنیت برای سوق دادن مصر، اتیوپی و سودان به سمت دستیابی به یک توافقنامه الزام آور قانونی برای تنظیم عملیات آبگیری این سد با آب، از دیپلماسی پیشگیرانه استفاده کند.
بحران سد النهضه در سایه پافشاری اتیوپی بر اعلام آغاز مرحله دوم آبگیری سد ـ آن هم بدون دستیابی به یک توافق با مصر و سودان ـ وارد مرحله جدیدی از تنش بی‌سابقه میان سه کشور مذکور شده است. تاکید مصر بر موضع خود از یک سو و کوتاه نیامدن مقام‌های اتیوپی، مبنی بر آبگیری کامل سد النهضه از سوی دیگر، بحران کنونی را وارد مرحله تازه ای کرده است.
مصر و سودان تنها خواهان دستیابی به توافقی بر سر نحوه آبگیری سد النهضه و راه‌اندازی آن هستند؛ توافقی که دربردارنده سازوکاری قانونی و الزام‌آور باشد که به هنگام بروز اختلاف یا مشکل بتوان بدان توسل جست؛ اما اتیوپی با ایده توافق الزام‌آور مخالفت می‌ورزد و بر اکتفا به «اصول غیر الزام‌آور و ارشادی» اصرار دارد؛ امری که با مخالفت شدید مصر و سودان روبه رو شده است.
مصر در تأمین ۹۰ درصد از آب شرب خود به رود نیل وابسته است و هرگونه کاهش سهم آبی این کشور از نیل، آثار اجتماعی و اقتصادی ویرانگری بر مصر خواهد داشت، این در حالی است که آدیس‌آبابا بر این باور است که سد النهضه با سرمایه‌گذاری ۴.۶ میلیارد دلاری در تبدیل شدن این کشور به قطب انرژی منطقه مؤثر است و می‌تواند علاوه بر درآمدزایی منجر به فقرزدایی در این کشور شود.
در این میان، اختلافات سه کشور بر سر مقدار آب رهاسازی شده از سوی اتیوپی در صورت بروز کم‌آبی متمرکز است. با عملیاتی شدن این سد، اتیوپی می‌تواند به بزرگترین کشور صادر کننده برق در آفریقا تبدیل شود.
سد النهضه در ۲۰ کیلومتری سودان واقع شده است. مصر نگران پایین آمدن سهم آب خود است؛ آبی که آن را برای شرب، زراعت و صنعت به کار می‌گیرد. تصمیم دولت اتیوپی برای آغاز مرحله دوم آبگیری سد النهضه با مخالفت شدید مصر و سودان مواجه شده است؛ دو کشوری که در تأمین آب خود به شدت به رود نیل وابسته هستند.
فعالیت بازجویان موساد در زندان‌های عربستان سعودی
نشست مجازی «زندانیان فلسطینی در عربستان سعودی» به میزبانی وبسایت «مرآة الجزیره» و با شرکت فعالان مطرح معارضان سعودی برگزار شد و حاضرین در خصوص شرایط وخیمی که زندانیان فلسطینی در عربستان به سر می‌برند، سخن گفتند.
در این نشست گفته شد که شرایط این زندانیان هیچ بهبودی نیافته و دولت سعودی با عدم آزادی آنها و محرومیتشان از حقوق قانونی و اولیه به طور روشن دست به نقض حقوق بشر می‌زند.
«سعید بن ناصر الغامدی» رئیس شورای سازمان حقوق بشری «سند» که به دست تعدادی از معارضان عربستانی (مستقر در لندن) اداره می‌شود، از وجود بازجویان خارجی و غیر عربستانی برای بازجویی از فلسطینی‌ها خبر داد و گفت که به نظر می‌رسد این بازجویان از سازمان جاسوسی موساد باشند.
وی در تأکید بر این نظر خود گفت، سوالاتی که از زندانیان فلسطینی می‌شود، سؤالاتی است که اسرائیلی‌ها می‌پرسند و هیچ ارتباطی به موضوعات داخلی عربستان ندارد.
او سپس از شکنجه شدید فلسطینی‌ها گفت و افزود: «پای یکی از زندانیان بر اثر این شکنجه‌ها شکسته است. وضعیت همه زندانیان یک طرف و شرایط دکتر محمد الخضری، نماینده حماس در عربستان بدتر از باقی زندانیان است. او برای سال‌ها مورد اعتماد شاهزاده‌ها و دستگاه های حکومتی عربستان در این کشور فعالیت می‌کرد و بازداشت او تجاوز به مصونیت دیپلماتیک است؛ به ویژه اینکه الخضری و دیگر بازداشت شدگان قوانین عربستان را نقض نکرده بودند.»
«محمد العمری» مدیر نهاد رسانه‌ای «الجزیره العربیه» نیز گفت که زندانیان فلسطینی از نقض فاحش حقوقشان خبر می‌دهند و موضوع آنها ابعاد فرا داخلی گرفته است.
به گفته وی، برخی زندانیان فلسطینی گفته‌اند که بازجویان آنها چهره اروپایی داشتند و به نظر می‌رسد افسران موساد بوده باشند.
«عبدالقادر المرتضی» رئیس کمیته امور اسرای یمن نیز در این نشست حضور داشت و پیشنهاد «عبدالملک الحوثی» رهبر انصارالله یمن مبنی بر آزادی نظامیان سعودی در قبال زندانیان فلسطینی را یادآور شد و گفت که سعودی‌ها پیشنهاد عبدالملک الحوثی را رد کردند.
دولت سعودی در سال‌های گذشته دست به بازداشت گسترده فلسطینی‌های مقیم عربستان به خصوص افراد وابسته به جنبش حماس زده است. ماه گذشته منابع معارض عربستانی خبر دادند که ۱۶۰ فلسطینی به اتهام عضویت در حماس در زندان‌های عربستان هستند.
درخواست وزیر دفاع آمریکا جهت فشار بین‌المللی برای ایجاد صلح در افغانستان
«لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا خواستار افزایش فشارهای بین‌المللی برای توافق میان دولت افغانستان و طالبان و پایان دادن به درگیری در این کشور شد.
وزیر دفاع آمریکا در پیامی در توییتر نوشت: «اوضاع امنیتی در افغانستان، فشار بین‌المللی بیشتر برای رسیدن به یک سازش سیاسی مبتنی بر مذاکره جهت پایان دادن به این درگیری را ایجاب می‌کند تا بتوان به مردم افغانستان دولتی را داد که می‌خواهند و شایسته آن هستند.»
وزیر دفاع آمریکا در ادامه تصریح کرد: «همه دنیا می‌توانند با ادامه تلاش به این موضوع کمک کنند.»
این تحولات در شرایطی روی می‌دهند که «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا پنجشنبه شب اعلام کرد مأموریت نیروهای این کشور از افغانستان تا ۳۱ آگوست (۹ شهریور) خاتمه می‌یابد.
بایدن در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در این‌باره که آیا تسلط گروه طالبان بر افغانستان اجتناب‌ناپذیر شده است پاسخ داد: «خیر اینطور نیست.»
با اینکه دولت آمریکا پیشتر تاریخ یازدهم سپتامبر را برای تکمیل خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان اعلام کرده بود، رسانه‌های آمریکایی گزارش کردند که تاکنون حدود نود درصد سربازان آمریکایی خاک این کشور را ترک کرده‌اند.
علاوه بر این، نشریه «پولیتیکو» به نقل از دو مقام آمریکایی خبر داده است که روند خروج نظامی این کشور از افغانستان «عملاً تکمیل شده است.»
«جنیفر ساکی» سخنگوی کاخ سفید بامداد پنجشنبه در این باره گفت: «رئیس‌جمهور صبح پنجشنبه (به وقت محلی) با تیم امنیت ملی خود دیدار می‌کند تا گزارش دوره‌ای درباره پیشرفت روند کاهش نظامیان ما در افغانستان را دریافت کند.»
همزمان با گمانه‌زنی‌ها درباره خروج آمریکا از افغانستان، نخست‌وزیر انگلیس به نمایندگان پارلمان این کشور خبر داد که حضور انگلیس در افغانستان پس از بیست سال به پایان رسید.
خروج نظامیان خارجی از افغانستان با استقبال طالبان مواجه شده است، به طوری که اخیراً «ذبیح الله مجاهد» سخنگوی طالبان در واکنش به خبر خروج نظامیان آمریکا از بگرام گفت: «طالبان از روند خروج نظامیان آمریکایی و ناتو از بگرام حمایت و استقبال می‌کند.»
بعد از توافق فوریه ۲۰۲۰ آمریکا و طالبان و امضای «توافقنامه صلح» بین دو طرف، روند خروج نظامیان آمریکایی و متحدان این کشور از افغانستان شروع شد.
ایالات متحده و دیگر کشورهای عضو ناتو در سال ۲۰۰۱ در پاسخ به حملات ۱۱ سپتامبر همان سال در آمریکا، به افغانستان حمله نظامی کردند و از آن زمان، حضور نظامی و اشغالگری آنها در افغانستان ادامه داشته است.
«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه طی سخنانی در نشست پایانی گفت‌وگوهای بین الافغانی تهران گفت: «شجاعت در صلح مهمتر از شجاعت در جنگ است، زیرا برای صلح باید ایثار و گذشت داشت و از خواسته‌های حداکثری چشم پوشید و به خواسته‌های طرف دیگر توجه کرد، خصوصا در این گفت‌وگوها که طرف دیگری وجود ندارد و هر دو طرف برادران هم و در جستجوی صلح و آرامش برای ملت افغانستان هستند.»
موضع جدید آمریکا برای مبادله زندانیان با ایران
«رابرت مالی»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران گفته، واشنگتن، آنچه به گفته او «توافق ناقص با ایران» برای آزادسازی آمریکایی‌های بازداشت‌شده در ایران خوانده شده را نخواهد پذیرفت.
شبکه «ان‌بی‌سی» آمریکا به نقل از رابرت مالی نوشته دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا مصر است تمامی آمریکایی‌هایی که در ایران بازداشت شده‌اند، آزاد شوند و در مذاکراتش با تهران در خصوص این گروه از زندانیان «توافق ناقص» را نخواهد پذیرفت.
رابرت مالی یادآوری کرده که در دوران ریاست‌جمهوری «بارک اوباما»، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا نیز در تلاش برای آزادی آمریکایی‌های بازداشت‌شده در ایران بوده است.
ایران و آمریکا سال ۲۰۱۶ به توافقی دوجانبه برای مبادله زندانیان دست پیدا کردند. دادستان تهران روز ۲۶ دی‌ماه سال ۱۳۹۴ اعلام کرد که جیسون رضاییان، سعید عابدینی، امیر حکمتی، نصرت الله خسروی رودسری، از زندان آزاد شدند. همزمان ۷ ایرانی هم که در آمریکا محبوس بودند، با دستور مقامات دولت و قضایی ایالات متحده آزاد شدند.
رابرت مالی روز جمعه گفت: «من در دولت اوباما روی این موضوع کار کردم. آن موقع توانستیم برخی از شهروندانی را که ناعادلانه زندانی شده بودند، آزاد کنیم ولی نتوانستیم این کار را برای همه زندانی‌ها انجام دهیم.»
او درباره افرادی که دولت آمریکا قصد دارد آنها را آزاد کند، گفت: «ما می‌گوییم همه آنها باید به وطن برگردند. نمی‌خواهیم توافق ناقص کنیم و این بار هم برخی‌ها را از قلم بیندازیم. می دانم دفعه قبل چقدر رنج‌آور بود و نمی‌خواهم تاریخ تکرار شود.»
رایزنی روسیه با آمریکا برای کاهش تحریم های سوریه
نماینده روسیه در سازمان ملل گفت که مسکو با آمریکا درباره کاهش تحریم‌ها علیه سوریه صحبت می‌کند.
به گزارش سایت شبکه روسیا الیوم، واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل در سخنانی پس از تصویب قطعنامه ۲۵۸۵ شورای امنیت ـ که توسط روسیه، آمریکا، ایرلند و نروژ درباره تمدید کمک‌رسانی به سوریه از طریق مرزها تهیه شده بود ـ اظهار کرد که مسکو با واشنگتن درباره تحریم های اعمال شده علیه نظام سوریه گفت‌وگو می‌کند.
وی در پاسخ به میزان آمادگی آمریکا برای انجام این گفت‌وگوها نیز گفت: خواهیم دید.
شورای امنیت سازمان ملل، جمعه به اتفاق آرا، قطعنامه ۲۵۸۵ را که توسط روسیه، آمریکا، ایرلند و نروژ درباره تمدید کمک‌رسانی به سوریه از طریق مرزها تهیه شده بود، تصویب کرد.
آمریکا از سال ۲۰۰۴ شدیدترین تحریم‌ها را علیه سوریه اعمال کرده و این تحریم‌ها پس از آغاز جنگ در این کشور در سال ۲۰۱۱ تشدید شد؛ تحریم‌هایی که هدفش نابودی اقتصاد سوریه است.
کاش ما هم با ترکیه و افغانستان همینقدر جدی برخورد میکردیم 
جنگهای اینده احتمالا بر اساس منابع ابی خواهد بود و کشورهای دارای این کالا هدف همسایگان خود خواهند بود 
