صف ۲.۵ میلیون نفری برای خانه دار شدن در نهضت ملی مسکن/ چه کسانی هنوز هم فرصت ثبت نام دارند؟ / بازپرداخت اقساط وام چگونه است؟

احداث ۴ میلیون واحد مسکونی طی مدت چهار سال عمر دولت سیزدهم؛ این عبارت بیانگر طرح دولت با عنوان نهضت ملی مسکن است که قرار است با همکاری سایر نهاد‌های مرتبط با وزارت راه و شهرسازی، گامی اثرگذار در جهت خانه دار شدن بخش قابل توجهی از مردم باشد.

به گزارش تابناک اقتصادی؛ در این میان، با شروع به کار دولت رئیسی در تابستان ۱۴۰۰، خبر‌ها از تلاش و برنامه ریزی تیم اقتصادی دولت سیزدهم و در راس آن، وزارت راه و شهرسازی برای اجرایی شدن سازوکار احداث و عرضه چهار میلیون مسکن در چهار سال پیش روی داشت؛ بنابراین، در ۲۸ مهرماه سال جاری، پس از یک ماه از ابلاغ قانون جهش تولید مسکن از سوی دکتر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی به دکتر رئیسی ریاست محترم جمهور، ثبت نام متقاضیان مسکن در سامانه ثمن آغاز شد.

بر اساس متن قانون جهش تولید مسکن، دولت موظف شده است نیاز سالانه مسکن کشور را بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی مستند به مطالعات «طرح جامع مسکن»، در مناطق شهری و روستایی تامین و به نحوی برنامه ریزی و اقدام کند تا در چهار سال نخست اجرای این قانون، سالانه به طور متوسط حداقل یک میلیون واحد مسکونی در کشور برای متقاضیان واجد شرایط بر اساس قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن مصوب ۱۳۸۷/۲/۲۵ و آیین نامه‌های مربوطه عرضه شود.

در این میان؛ دولت در نخستین گام با راه اندازی سامانه‌ای به نشانی saman.mrud.ir اعلام کرد که متقاضیان خانه دار شدن در طرح دولت می‌توانند، یک ماه با ورود به این سامانه اطلاعات خود را ثبت کنند.

این فرصت یک ماهه در ادامه باز هم تمدید شد تا در نهایت وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد، آخرین مهلت برای ثبت نام متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن، ۱۵ آذرماه ۱۴۰۰ است.

بنابراین، نخست اعلام شد که شرایط نام نویسی برای متقاضیان مسکن در اجرای قانون جهش تولید مسکن، همان چهار شرطی است که در طرح اقدام ملی مسکن مورد تاکید بوده است. به عبارت دیگر: داشتن فرم ج سبز (عدم استفاده از امکانات دولتی و یارانه‌ای زمین و مسکن و تسهیلات)، نداشتن مالکیت خصوصی، تاهل و یا سرپرست خانوار بودن، و داشتن سابقه حداقل ۵ سال سکونت در شهر مورد تقاضای مسکن، از شروط اصلی برای ثبت نام متقاضیان است.

همچنین در ابتدا به گفته محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید شد، اکنون بنا بر مصوبات موجود، خانم‌های مجرد بالای ۳۵ سال و معلولان جسمی - حرکتی بالای ۲۰ سال با تأیید سازمان بهزیستی می‌توانند در این طرح ثبت نام کنند؛ اما برای باقی گروه‌های جمعیتی، امکان ثبت نام مجرد‌ها فراهم نیست؛ هر چند پیشنهاد مربوطه ارائه شده، هنوز اصلاح نشده است.

این محدودیت در ادامه اندکی کاسته و اعلام شد که: با تصویب هیات دولت، دو گروه دیگر شامل مردان مجرد بالای ۴۵ سال و بیماران خاص مجرد به گروه‌های مجاز برای ثبت نام در طرح جهش تولید و تامین مسکن افزوده شدند؛ بنابراین، پنج گروه شامل خانم‌های بالای ۳۵ سال، افراد دارای معلولیت بالای ۲۰ سال، نخبگان علمی، مردان مجرد بالای ۴۵ سال و بیماران خاص، بدون داشتن شرط تاهل می‌توانند در طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کنند.

در ادامه باز هم شاهد تسهیل روند ثبت نام برای متقاضیان بودیم و از سوی مسئولان وزارت راه و شهرسازی اعلام شد: ثبت‌نام مردان مجرد بالای ۲۳ سال در بیش از ۷۰۰ شهر از ۲۰ دی ماه آغاز می‌شود؛ بنابراین با توجه به اعلام وزارت راه و شهرسازی مبنی بر پایان زمان ثبت نام متقاضیان تا ۱۵ دی ماه ۱۴۰۰، قرار است از روز دوشنبه، بیستم دی ماه سال جاری، سامانه ثبت نام مردان مجرد بالای ۲۳ سال در بیش از ۷۰۰ شهر آغاز شود. همچنین به گفته مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، از دوشنبه هفته جاری مابقی شهر‌هایی که در ۷۲۰ شهر اخیر نبوده است درسطح کشور باز می‌شود. اشاره این مقام مسئول به تداوم زمان ثبت نام برای گروهی از متقاضیان در حالی است که وی گفته است، بیش از ۲میلیون و ۵۰۶ هزار نفر در طرح نهضت ملی مسکن مشارکت داشتند و زمان ثبت‌نام برای شهر‌هایی که دو ماه از زمان آن‌ها گذشته، به پایان رسیده است.

در این میان از سوی مسئولان این حوزه اعلام شده است که شرط ثبت نام مجرد‌ها این است که این افراد به شرط تنظیم تعهد نامه محضری برای ارائه عقد نامه در هنگام واگذاری واحد مسکونی می‌توانند در طرح نهضت ملی مسکن بعد از ابلاغ نهایی دستورالعمل، ثبت‌نام کنند.

همچنین به تازگی اعلام شده است، در صورتی که متقاضیان در موعد تحویل متأهل نشده باشند، تمام تسهیلات و تخفیفات در نظر گرفته شده برای آن‌ها حذف و واحد مسکونی به‌قیمت روز تحویل می‌شود. به گفته محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی: در صورتی که مجرد‌ها در زمان تحویل، متاهل نشده باشند، علاوه بر هزینه زمین، هزینه ساخت و ساز، تمام تخفیفات مربوط به پروانه ساختمانی، تسهیلات، مالیات و ... حذف و تمام هزینه‌های مربوط به واحد مسکونی بر اساس قیمت روز محاسبه می شود و از متقاضیان مجرد دریافت خواهد شد.

 

 

بر اساس این گزارش، اطلاعات سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات نشان می‌دهد که در پایان آذرماه سال جاری اجاره‌بها هر مترمربع در شهر تهران معادل ۸۴ هزار تومان است و بدین ترتیب اجاره ماهانه یک واحد آپارتمان ۱۰۰ متری در شهر تهران حدود ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خواهد بود. از این رو پرداخت اقساط تسهیلاتی برای ساخت مسکن کمتر از هزینه اجاره یک واحد مسکونی برای زندگی خواهد بود؛ با این تفاوت که پرداخت اقساط منجر به خانه‌دار شدن خانوار خواهد شد.

با وجود اجاره‌بها فوق‌الذکر همچنین تأمین هزینه‌های زندگی، امکان پس‌انداز برای خانوار وجود نخواهد داشت. با فرض اینکه خانوار بتواند پس‌انداز کند، با وجود تورم دو رقمی در کشور که منجر به کاهش ارزش پول ملی شده و افزایش قیمت مسکن، امکان خرید واحد مسکونی توسط خانوار کاهش خواهد یافت، در صورتی که خرید اقساطی مسکن در واقع اتکا به پس انداز آتی است و خیلی زودتر خانوار را به هدف خود می‌رساند. همچنین با مکانیزیم خانه دار شدن با استفاده از تسهیلات ساخت و نوسازی مسکن در برنامه حمایتی دولت (نهضت ملی مسکن) که اراضی دولتی را مورد استفاده قرار می‌دهد و هزینه زمین تقریبا صفر می‌شود، طول دوره انتظار خانوار برای خرید مسکن به شدت کاهش خواهد یافت.

همچنین، دریافت تسهیلات مذکور توسط خانوار چه به صورت شخصی و چه در طرح حمایتی دولت منجر به ایجاد مالکیت واحد مسکونی می‌شود که علاوه بر تامین نیاز اساسی خانوار برای مکان زندگی، یک کالای سرمایه‌ای و با دوام نیز محسوب می‌شود و همرا با رشد قیمت‌های عمومی، قیمت مسکن به عنوان سرمایه خانوار نیز افزایش‌ می‌یابد، در حالی که مبلغ اقساط در  سال‌های بازپرداخت تسهیلات (حداکثر ۱۸ سال) ثابت خواهد بود.

با توجه به اینکه طول دوره ساخت حداقل ۲ تا ۳ سال به طول می‌انجامد و متقاضی باید پس از تکمیل واحد مسکونی و تحویل واحد شروع به پرداخت اقساط کند، عملا رقم اقساط محاسبه از دو تا سه سال آینده آغاز خواهد شد. بدیهی است تا آن زمان درآمد ماهانه خانوار نیز تقریباً معادل با تورم افزایش خواهد یافت و پرداخت اقساط برای خانوار توان‌پذیر شده و فشار پرداخت اقساط کاهش می‌یابد.

پس از آغاز دوران فروش اقساطی و شروع بازپرداخت تسهیلات، مبلغ تسهیلات ثابت می‌ماند، در حالیکه درآمد خانوار متناسب با تورم سالانه افزایش خواهد یافت. از این رو در دو تا سه سال ابتدایی دوران فروش اقساطی، بازپرداخت تسهیلات ممکن است در برخی موارد با فشار مالی برای خانوار همراه باشد؛ اما پس از گذشت دو تا سه سال ابتدایی فروش اقساطی و با افزایش درآمد خانوار، پرداخت اقساط تحمل‌پذیر می‌شود و خانوار تحت فشار نخواهد بود.

 

دولت برای تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد و حمایت از این اقشار، پرداخت یارانه سود تسهیلات را در نظر گرفته است که وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر مجدانه پیگیر تأمین منابع لازم برای پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد جامعه است. در صورت تأمین این منابع اقساط تسهیلات در نرخ‌های سود متفاوت برای دهک‌های متفاوت درآمدی به شرح زیر خواهد بود.

 

در تهران برای تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برآورد شده است.

در شهر‌های با جمعیت بیش از یک میلون نفر برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برآورد شده است.

در مراکز استان برای تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برآورد شده است.

در سایر مناطق شهری برای تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی با با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان برآورد شده است.

در مناطق روستایی برای تسهیلات ۲۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهک‌های۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهک‌های اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برآورد شده است.

در این مدل تخصیص یارانه نرخ سود به گروه‌های کم درآمد، رقم اقساط را به شدت کاهش داده و پرداخت آن را برای خانوار توان‌پذیر می‌کند.

تسهیلات‌ ساخت و نوسازی مسکن براساس قانون جهش تولید مسکن و اقساط ماهانه (بدون پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد) نیز به شرح زیر است؛

در تهران برای تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی، مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۷میلیون تومان است. در شهر‌های با جمعیت بیش از یک میلیون نفر برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و در مراکز استان‌ها برای تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. همچنین، در سایر شهر‌ها برای تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. در مناطق روستایی برای تسهیلات ۲۵۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است.

تصریح می‌شود، متقاضی می‌تواند در صورت تمایل سود دوران مشارکت مدنی را نیز به صورت اقساطی در طول دوره فروش اقساطی پرداخت کند.

 

این گزارش می‌افزاید، تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق ممتاز بانک مسکن به صورت انفرادی و زوجین قابل پرداخت است. نرخ سود این تسهیلات ۱۷.۵ درصد و بازپرداخت آن ۱۲ ساله خواهد بود. جزئیات این بخش نیز شامل موارد زیر است:

اقساط ماهانه تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی زوجین در تهران ماهانه ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومانی انفرادی در تهران،  ماهانه ۳ میلیون و ۳۰۰ میلیون تومان است.

اقساط ماهانه تسهیلات ۳۲۰ میلیون تومانی زوجین در مراکز استان ماهانه ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۱۶۰ میلیون تومانی انفرادی در مراکز استان،  ماهانه ۲ میلیون و ۷۰۰ میلیون تومان است.

اقساط ماهانه تسهیلات ۲۴۰ میلیون تومانی زوجین در سایر شهر‌ها ماهانه ۴ میلیون تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۱۲۰ میلیون تومانی انفرادی در سایر شهرها، ماهانه ۲ میلیون تومان است.