مرغ سحر ناله سر کن، داغ مرا تازه‌تر کن
ز آهِ شرربار این قفس را بَرشِکَن و زیر و زِبَر کن
بلبلِ پَربسته ز کنجِ قفس درآ، نغمه آزادیِ نوع بشر سَرا
وَز نفسی عرصه این خاک تیره را پرشرر کن
ظلم ظالم، جور صیاد آشیانم داده بر باد
ای خدا، ای فلک، ای طبیعت، شام تاریک ما را سحر کن
نوبهار است، گل به‌بار است، ابر چشمم ژاله‌بار است
این قفس، چون دلم، تنگ و تار است
شعله فکن در قفس ای آهِ آتشین
دستِ طبیعت گُلِ عمر مرا مچین
جانبِ عاشق نِگَه ای تازه گل از این، بیشتر کن
مرغ بی‌دل شرح هجران مختصر، مختصر کن
عمر حقیقت به‌سر شد، عهد و وفا بی‌اثر شد
ناله عاشق، ناز معشوق، هر دو دروغ و بی‌ثمر شد
راستی و مهر و محبت فسانه شد
قول و شرافت همگی از میانه شد
از پی دزدی، وطن و دین بهانه شد
دیده تر شد!
جور مالک، ظلم ارباب، زارع از غم گشته بی‌تاب
ساغر اغنیا پُر میِ ناب، جام ما پُر ز خون جگر شد
ای دل تنگ ناله سر کن، از مساوات صرف‌نظر شد
ساقی گل‌چهره بده آب آتشین، پرده دلکش بزن ای یار دلنشین
ناله برآر از قفس ای بلبل حزین
کز غم تو، سینه من، پُرشرر شد، پُرشرر شد
مرغ سحر از ساخته‌های مرتضی نی‌داوود در دستگاه ماهور و بر اساس شعری از ملک‌الشعرای بهار است. نخستین بار این تصنیف را ملوک ضرابی و بعد قمرالملوک وزیری اجرا کرد. اغلب خوانندگان بند اول این تصنیف را خوانده‌اند. اجرای زنده شجریان را که یکی از بهترین اجراهای این تصنیف است که پیش‌تر در تابناک شنیده‌اید. اجرای زنده این قطعه موسیقی را توسط همایون شجریان در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
