اگر قرار باشد صنعت خودرو را تشبیه کنیم، باید این صنعت را به باغی از پِسته تشبیه کرد. احتمالا خواهید گفت چرا پسته؟ زیرا از روزی که نهال پسته درون زمینی حاصل خیز کاشته می شود، حدود 5 سال نیاز به مراقبت و رسیدگی دارد تا سرانجام بار بدهد. صنعت خودرو نیز آنقدر وسیع و گسترده است که وقتی پروژه ای در آن آغاز می شود، همچون کاشت نهالی است که در دراز مدت به بار می نشیند. اما وقتی به بار نشست، بدل به باغی حاصل خیز می شود که سود آن نه تنها به خودروساز که به دیگر صنایع و در نهایت مصرف کننده می رسد.
متاسفانه در ایران یکی از معضلات مدیریت کلان نوسان ها و تغییر و تحویلات بی موقع است. به ویژه این موضوع در صنعت خودرو یکی از بزرگ ترین مشکلات به حساب می آید. زیرا این صنعت آنقدر بزرگ و پیچیده است که برای ایجاد تحول در آن و اجرای سیاست های کلان در حوزه های تولید، مهندسی، کیفیت و اقتصادی، باید فرصت کافی در اختیار مجریان قرار بگیرد. در حقیقت وقتی در مورد صنعتی صحبت می کنیم که با بیش از 60 صنعت دیگر در همکای مستقیم و غیر مستقیم است، در حال سخن گفتن درباره باغی حاصل خیر هستیم که میوه های آن می تواند به مصرف اقتصاد کشور برسد.
همانطور که می دانیم صنعت خومدرو حدود 4 درصد از تولید ناخالص ملی را به دوش می کشد. صنعتی که به رغم تحریم های ظالمانه که حالا عمر آنها از 4 سال عبور کرده است، توانسته نه تنها قامت خود را راست کند که محصولات جدید را نیز طراحی کند. معرفی خودروی ((ری را)) در روز گذشته توسط بزرگ ترین خودروساز خاورمیانه نشانی از این همین قامت راست کردن صنعت خودرو در سخت ترین تحریم های بشری است.
می گویند مشت نشانه خروار است. پس کافی است به آمارهایی مُشتی چون ایران خودرو در ماه های اخیر نگاه کنیم تا بدانیم آیا صنعت خودرو هنووز در پیچ تحریم ها باقی مانده است و یا در حال عبور از آنهاست؟ ایران خودرو از آغاز سال 1401 تا به امروز توانسته بیش از 152 هزار دستگاه خودرو را به صورت کامل تولید کند. این در حالی است که در همین زمان در سال گذشته این خودروساز چند ده هزار دستگاه خودرو ناقص در کف پارکینگ ها داشت و اغلب خودروها نیز به صورت ناقص خطوط تولید را ترک می کردند تا به سمت پارکینگ ها بروند نه اداره تحویل ایران خودرو.
این آمار در حقیقت نشان می دهد این شرکت توانسته 56 درصد بیش از سال قبل در همین ایام خودرو کامل تولید کند. ضمن این که از این آمار حدود 142 هزار دستگاه نیز به مشتریان تحویل داده شده اند که نشان می دهد عزم مدیران این شرکت برای عرضه بیشتر و تولید محصول کامل کاملا جدی بوده است. از طرفی عرضه خودرو توسط این سازنده نیز 25 درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است و این به معنی عرضه بیش از 143 هزار خودرو به بازار و مشتریان است که احتملا به کمک تکمیل کاری خودروهای ناقص میسر شده است.
به این ترتیب خودروسازی که در سال گذشته در همین ایام شاید طبق آمار غیر رسمی بیش از 80 هزار خودروی ناقص در پارکینگ ها داشت، امروز تولید خود را به حدود 3 هزار دستگاه خودرو کامل در روز رسانده است. به این ترتیب باید گفت اگر مهدی خطیبی مدیرعامل این شرکت با همین دست فرمان به جلو حرکت کند، احتمالا ایران خودرو در پیش می رود و زنجیره تامین باید خود را به آبی پوشان جاده مخصوص برساند.
از طراحی تا تولید فقط 18 ماه
از دیگر اقداماتی که در این خودروساز انجام شده است، گسترش محصول نام دارد. موضوعی که در دوران گذشته باعث عقب ماندگی خودروسازان وطنی از رقیبان خارجی شده بود. اما در ماهه های اخیر ایران خودرو به عنوان خودروسازی که در ایران از نظر قوای محرکه و پلتفرم بهترین شرایط را در صنعت خودرو داخلی دارد، اقدامات گسترده ای داشته است. یکی از این اقدامات کاهش زمان طراحی تا تولید محصولات جدید به 18 ماه است. موضوعی که در صنعت خودرو جهان نیز مرسوم بوده و به دلیل سرعت رشد فناوری ها، خودروسازان می کوشند تا زمان عرضه محصولات جدید را کوتاه کنند. زیرا در غیر این صورت از میدان رقابت باز خواهند ماند.
شاید یکی از شاخصه های مهدی خطیبی مدیرعامل ایران خودرو سرعت عمل او باشد. زیرا پروژه هایی که در کوتاه مدت برای این خودروساز طی چند ماه حضور در کیلومتر 14 جاده مخصوص ترسیم کرده است، به خصوص در حوزه تولید به سرعت حاصل شده و باید منتظر نتیجه پروژه های بلند مدت او بود. اگر منصفانه قضاوت کنیم، باید گفت کَشتی بی بادبان و سکان ایران خودرو را او در حالی تحویل گرفته است که این خودروساز در همه سطوح از جمله شرکت های زیرمجموعه با زیانی انباشته رو به رو بوده است.
اما سودده شدن شرکت قدیمی و بزرگی مثل ایران خودرو دیزل و البته باز گذاشتن دست مدیران این شرکت برای فعالیت و ارتباط مستقیم با قطعه سازان باعث شده شرکتی که هر ماه برای پرداخت حقوق پرسنل به دنبال منابع مالی بود، حالا بدل به سود ده ترین شرکت خودروسازی کشور شود. هر چند اقدامات زیرساختی در ایران خودرو دیزل حدود دو سال قبل آغاز شده بود، اما حضور مهدی خطیبی پشت شکان هدایت ایران خودرو روند رو به رشد دیزلی ها را تسریع کرده است.
دانش بنیان ها راه رشد در فناوری
همچنین از دیگر فعالیت هایی که در بازه زمانی بلند مدت می تواند بسیاری از مشکلات ایران خودرو به طور کلی صنعت خودرو کشور را حل کند، همکاری با شرکت های دانش بنیان به عنوان نهاد های تولید و طراحی فناوری های مورد نیاز صنایع از جمله اقدامات زیرساختی دیگری است که صنعت خودرو بسیار به آن نیاز دارد. زیرا رشد سرعت پیشرفت تکنولوژی ها در صنعت خودرو به قدری زیاد است که خودروساز نمی تواند خود را درگیر توسعه فناوری ها کند و طبق روند جهانی این نیازمندی ها از طر یق همکاری با شرکت های دانش بنیان رفع می شود.
یکی دیگر از اقداماتی که ایران خودرو به سمت آن حرکت می کند، پیش قدم شدن در ایجاد پارک علم و فناوری صنعت خودرو است. امری مهم که در صورت محقق شدن کل صنایع کشور از جمله همه خودروسازان می توانند نیاز های خود را از آن طریق برطرف کنند. در حقیقت باید گفت تاسیس پارک علم و فناوری توسط ایران خودرو در همکاری با سازمان ها و نهادهای مرتبط همچون همان نهال پسته ای است که در دراز مدت وقتی به بار می نشیند، همه از حاصل آن بهره مند می شوند. در نتیجه به صور کلی نباید فراموش کرد اقدامات زیرساختی در صنعت خودرو نیازمند ثبات استراتژی هاست که در سایه ثبات مدیریت حاصل می شود. صنعت خودرو اقدامات زیرساختی دیربازده اما پرحاصل هستند. به این ترتیب باید منتظر ماند و دید ایران خودرو به عنوانی مُشتی نشانه از خروار صنعت ایران، چگونه بعد از عبور از تحریم ها در جاده پیشرفت سرعت می گیرد؟
