بین الملل تابناک: شب گذشته، جمهوری اسلامی ایران به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا پاسخ داد؛ پاسخی که در سطح گستردهای مورد توجه محافل و رسانههای بین المللی قرار گرفت و احتمالا باید به زودی شاهد شفاف شدن بیشتر پیشنهادهای ایران و واکنش طرفهای مقابل باشیم.
کریس مورفی، سناتور آمریکایی در توییتی نوشت:
بازگشت به توافق هسته ای ایران مهمترین کاری است که آمریکا می تواند برای تامین منافع ما در خاورمیانه انجام دهد.
بیایید این کار را انجام دهیم.
وبگاه شبکه خبری بلومبرگ به نقل از یک مقام آگاه به تلاشهای دیپلماتیک برای رفع تحریمهای ایران مدعی شده اتحادیه اروپا پاسخ ایران به نقشهراه پیشنهادی این اتحادیه برای از سرگیری اجرای کامل برجام را «سازنده» میداند.
بلومبرگ نوشته این نخستین نشانه مثبتی است که نشان میدهد مواضع ارائهشده از سوی ایران که دوشنبه شب تقدیم اتحادیه اروپا شد باعث ایجاد بنبست در مسیر مذاکرات نخواهد شد.
مقام مورد استناد بلومبرگ که خواسته به دلیل حساسیت موضوع هویتش پنهان بماند گفت که البته پاسخ ایران هنوز نیاز به بررسی دارد و سایر طرفهای توافق هستهای- شامل آمریکا، چین و روسیه- هنوز در حال ارزیابی آن هستند.
بعد از اتمام دور جدید مذاکرات، مقامهای آمریکا و اتحادیه اروپا مدعی شدند که یک «متن نهایی» به همه طرفها ارائه شده که قابل تغییر نخواهد بود و بایستی یا پذیرفته شود و یا شکست مذاکرات اعلام شود. این ادعا از سوی یک مقام وزارت خارجه ایران رد و اعلام شد: «با توجه به ادامه بحثها درباره چند موضوع مهم باقیمانده، هنوز در مرحلهای قرار نداریم که از نهایی شدن متن توافق در وین سخن بگوییم».
ساعاتی قبلتر، «نابیلا ماسرالی»، سخنگوی اتحادیه اروپا در مسائل سیاست خارجی و امنیتی گفت: «ما دیشب پاسخ ایران را دریافت کردهایم. داریم آن را مطالعه میکنیم و در حال مشورت با سایر طرفهای برجام و آمریکا در خصوص ادامه مسیر هستیم.»
این سخنگوی اتحادیه اروپا در ادامه گفت: «میخواهم تأکید کنم که تازه همین دیشب این پاسخ دریافت شد. در ادامه مسیر باید همه طرفها آن را برسی کنند و آمریکا هم باید آن را بررسی کند.»
العربی الجدید اعلام کرد: منابع نزدیک به تیم مذاکرهکننده ایرانی گفتهاند پاسخ حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران به جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سه مشکل باقیمانده را مطرح کرده است.
این پاسخ شامل تعهد آمریکا مبنی بر آمادگی جهت رفع تحریمهای ثانویه علیه شرکتهایی در ارتباط با سپاه پاسداران و اتخاذ موضعی مثبت جهت حل و فصل مشکلات پیرامون مسائل پادمانی و اختلافات میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی میشود.
یک منبع نیز به العربی الجدید گفت: رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران وعده داده تا زمانی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی تایید کند که اختلافاتش با تهران رفع شده است، واشنگتن در جلسه شورای حکام در جهت پایان یافتن مسئله پادمانی تلاش کند.
بنا بر این گزارش، در متن توافق پیشنهاد شده توسط اتحادیه اروپا، چارچوب زمانی برای همکاری میان ایران و آژانس اتمی در رابطه با حلوفصل مسائل پادمانی درنظر گرفته شده که تا پیش از آغاز جلسه آتی شورای حکام در ماه آینده میباشد.
این منبع همچنین عنوان کرد که ایران از بورل خواسته تا "درخصوص دو مسئله شفافیت بیشتر ارائه و وعدههای آمریکا به صورت کتبی نوشته شوند". پاسخهای ایران نیز آمادگی این کشور برای انعطاف جهت حلوفصل اختلافات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نشان میدهد.
نگرانیهای اصلی ایران "دریافت "تضمینهایی قویتر" برای اقتصاد ایران، عمر طولانی توافق هستهای و رفع تحریمها جهت دادوستد شرکتهای خارجی با ایران است.
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم در تشریح نشست عصر امروز کمیسیون با وزیر امور خارجه و دبیر شورای عالی امنیت ملی و رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس امروز با آقای شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی با حضور وزیر امور خارجه، رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای، رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون سازمان در موضوع مذاکرات هسته ای جلسه ای را برگزار کردند. در این جلسه دکتر علی باقری، مذاکره کننده ارشد کشورمان روند مذاکرات اخیر را تشریح کرد.
وی ادامه داد: بر اساس گزارش ارائه شده، در جریان مذاکرات هدف انتفاع اقتصادی و رفع موانع تجارت خارجی کشورمان، از جمله رفع تحریم های غیرقانونی فروش نفت و دسترسی بانکی به منابع آن با جدیت دنبال شده و می شود. همچنین حفظ چارچوب برنامه هسته ای صلح امیز از اصول جمهوری اسلامی در جریان مذاکرات است.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس خاطر نشان کرد: آقای اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی هم در این نشست، به تشریح ابعاد فنی متن مذاکراتی پرداخت. در مذاکرات هسته ای، طرف بر اساس منطق جمهوری اسلامی، اصل دو موضوع راستی آزمایی رفع تحریم ها و ارائه تضمین را پذیرفته است و اساس توانمندی های هسته ای کشورمان حفظ خواهد شد.
وی افزود: رفع تحریم های که ترامپ با خروج از برجام آنها را مجددا اعمال کرد و همین طور فرامین اجرایی تحریمی دوره ترامپ از خواسته های اساسی ایران بوده است که باید در متن نهایی در نظر گرفته شود.
نماینده مردم تهران گفت: تاکید شد این مذاکرات صرفا در چارچوب برجام است و ایران مسائل غیر هسته ای را قابل مذاکره نمی داند. حل و فصل مسائل باقیمانده پادمانی هم از مطالبات ایران در مذاکرات است. آقای شمخانی هم با تشریح پاسخ ارسالی جمهوری اسلامی به پیشنهادهای آقای مورا برای جمعبندی مذاکرات، تاکید کرد قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی، نقش مهمی در پیشبرد منافع ملی داشت و در ادامه روند مذاکرات و برنامه هسته ای کشور نظر نمایندگان ملت مهم خواهد بود.
وی در پایان تصریح کرد: در این جلسه اعضای کمیسیون امنیت ملی ضمن طرح سوالاتی درباره ابعاد مذاکرات هسته ای و متون رد و بدل شده، بر پیگیری منافع ملی و قانون اقدام راهبردی به جهت کسب انتفاع اقتصادی مردم از خروجی مذاکرات تأکید کردند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم گفت:حل و فصل مسائل باقیمانده پادمان بین ایران و آژانس از مطالبات جدی ایران در مذاکرات است و طرف اروپایی برای آن پیشنهادهایی را ارائه داده است.
نماینده دائم روسیه نزد سازمانهای بینالمللی در وین گفت: تهران پیشنهاد کرده که تضمینهایی برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در پیش نویس توافق لحاظ شود.
به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، میخاییل اولیانوف در یک برنامه زنده تلویزیونی روسیه اظهار داشت: یکی از مسائلی که در اصلاحیه روز گذشته ایرانیها آمده، به طور دقیق با هدف تقویت این تضمینها ارائه شده و ظاهرا کار دیگری نیز باید در این راستا انجام شود.
این دیپلمات روسی خاطرنشان کرد که اگر آمریکا نتواند برجام را احیا کند، باید با عواقب آن روبه رو شود.
«محمد مرندی» مشاور تیم مذاکره کننده ایران گفت که یکی از اهداف مذاکره، بالا بردن هزینه هرگونه خروج آمریکا از توافق در آینده است.
وی که با شبکه خبری الجزیره مصاحبه میکرد، افزود: «هزینه دار شدن هرگونه خروج آمریکا از توافق، ضرورتی است که هدف آن تقویت توافق بوده و به نفع همه است».
مرندی گفت: «یکی از ابعاد بالابردن بها، وجود ضمانتهای هستهای داخلی است. دیگری اقتصادی و دیگری سیاسی و حقوقی است».
این کارشناس ایرانی اضافه کرد: «ضمانت اقتصادی یعنی مصون کردن شرکتهای خارجی و حمایت از آنان در مقابل تحریمهای آمریکاست».
ساعتی پیش نیز «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات وین گفت که درخواستهای ایران در خصوص پیشنهاد اروپا برای احیای توافق هستهای معقول است.
شبکه سی ان ان به نقل از یک دیپلمات نوشت که ایران به دنبال دریافت ضمانتهایی است تا در صورت خروج رئیسجمهور آتی آمریکا از برجام، غرامت دریافت کند.
یک دیپلمات منطقهای به شبکه سی ان ان گفت که ایران در رابطه با احتمال خروج رئیسجمهوری آتی آمریکا از توافق و اعمال تحریمهای جدید علیه کشور ملاحظاتی دارد.
وی گفت: به نظر میرسد پیشرفتهایی در نزدیک کردن نظرات علیالخصوص در رابطه با تحریمهای غیرمستقیم علیه شرکتهای ایران که خارج از کشور فعالیت میکنند، حاصل شده است.
وی افزود: مسئله اصلی برای احیای توافق ضمانتهایی است که طرف ایرانی خواسته تا از دریافت غرامت در صورت خروج دولت آتی آمریکا از توافق اطمینان حاصل نماید و تاکنون راهحل واقعی برای آن ارائه نشده است.
شبکه الجزیره گزارش داد، یک مسئول اروپایی اعلام کرد که اتحادیه اروپا در حال بررسی پاسخ ایران به پیشنهاد این اتحادیه است.
خبرگزاری فرانسه نیز اعلام کرد که اتحادیه اروپا در حال بررسی پاسخ ایران است.
بیش از این، نشریه پولیتیکو درباره پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای توافق هستهای، در گزارشی نوشت: طبق گفته یک مقام ارشد غربی، پاسخ ایران، شامگاه دوشنبه به وقت ایران توسط اتحادیه اروپا دریافت شده است. این پاسخ بیشتر روی مسائل باقی مانده مرتبط با تحریمها و تضمینها بر سر تعاملات اقتصادی متمرکز است.
این مقام غربی مدعی شد، پاسخ ایران خواستههای بیشتری در زمینه تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره منشا ذرات مواد هستهای که پیشتر کشفشده توسط بازرسان آژانس طی سالهای گذشته در محلهای مختلف، مطرح نمیکند. تهران با این تحقیقات مخالفت کرده و اصرار دارد، توافق هستهای تنها در صورتی میتواند احیا شود که این تحقیق توسط آژانس، برای همیشه مختومه اعلام شود.
واکنش آمریکا: ایران مسائل فرعی را کنار بگذارد!
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانسی خبری اعلام کرد که ایالات متحده نقطه نظریات خود درخصوص پیشنویس نهایی اتحادیه اروپا بر سر احیای برجام را خصوصی و مستقیم به جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواهد رساند.
وی در ادامه عنوان کرد که تنها راه برای بازگشت متقابل به توافق هستهای با ایران این است که تهران «مطالبات فرعی» خود را کنار بگذارد.
امیر عبداللهیان امروز در نشستی در جمع خبرنگاران در مورد مذاکرات گفت: الان به صورت مشخص در مورد سه موضوع در حال تبادل پیام با طرف آمریکایی هستیم و طی روزهای آینده آخرین نظریات خود را اعلام میکنیم و به کشورهای مذاکره کننده به صراحت گفتهایم که اگر نظریات ما در مورد این سه موضوع که منطقی نیز هست لحاظ شود، آمادگی داریم که وارد مرحله توافق شویم و جلسه جمعبندی با حضور وزیران امور خارجه در وین برگزار شود و سپس وارد مراحل بعدی کار شویم.
رییس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: ما به صراحت به طرفهای آمریکایی که پیام میدهند در آستانه انتخابات میان دوره کنگره هستیم و مشکل بنزین داریم، گفتهایم که برای انجام قدم نهایی باید طرف آمریکایی از خود انعطاف نشان دهد. ما در تمام مراحل مذاکرات، آنجا که امکانش فراهم بود، از خود انعطاف نشان دادیم و طرف آمریکایی نیز این موضوع را میداند که ما تاکنون به چه میزان انعطاف نشان دادهایم. ما در مراحل مذاکرات بر موضوعاتی که میتوانستیم، این انعطاف را نشان دادهایم و اکنون نوبت به انعطاف طرف آمریکایی است.
جلسه سه ساعته شمخانی، باقری و اسلامی در مجلس
یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از بررسی توافق اتمی در نشست مشترک این کمیسیون با شورای عالی امنیت ملی خبر داد.
جلیل رحیمی جهان آبادی در مطلبی در صفحه توییتر خود نوشت: «جلسه سه ساعته و مهم کمیسیون امنیت ملی مجلس با شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، دکتر امیر عبداللهیان وزیر خارجه، دکتر باقری مذاکره کننده ارشد و اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی برگزار شد.
در این جلسه مذاکرات و توافق اتمی و پیشنهادهای طرف های غربی و نظر ایران بررسی شد.»