وحید نکوی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با بورس تابناک گفت: دامنه مجاز نوسان به حدود سقف و کف قیمتی گفته می‌شود که هر سهم در هر روز معاملاتی می‌تواند داشته باشد.
به گزارش بورس تابناک، وحید نکوی، دانشجوی دکتری اقتصاد مالی در گفتگو با خبرنگار بورس تابناک با اشاره به مطلب فوق گفت: به‌طور کلی سازوکار کنترل قیمت را می‌توان به دو دسته احتیاطی و قطع‌کننده خودکار دسته بندی کرد که روش احتیاطی به بستن بازار در شرایط خاص اشاره دارد و قطع‌کننده‌های خودکار غالبا دارای الگوریتم‌های مشخص از پیش تعیین شده هستند که محدوده دامنه نوسان یکی از آنهاست. بسیاری از بازارهای نوظهور دارای مقررات محدوده دامنه نوسان به‌خصوص در بازار سهام هستند. کنترل نوسانات بازار از طریق محدود کردن دامنه نوسان دارای معایبی است که بیشتر مخالفان ایجاد دامنه نوسان در استدلال‌های خود در جهت حمایت از آزاد‌سازی دامنه نوسانات استفاده می‌کنند.
مخالفان ایجاد محدوده دامنه نوسان چه می گویند؟
مخالفان ایجاد محدوده دامنه نوسان معتقدند که استفاده از این روش جهت کنترل نوسانات بازار می‌تواند اثرات نامطلوبی بر بازار سهام داشته باشد که از جمله آنها می‌توان به ۸ اثر مهم زیر اشاره کرد که عباتند از:
۱- سرریز نوسان در روزهای آتی؛ محدود کردن دامنه قیمتی موجب سرریز نوسان بر روزهای آتی می‌شود، زیرا این محدوده از تغییرات بزرگ یک‌روزه و اصلاح سفارش‌های نامتوازن جلوگیری می‌کند.
۲- تاخیر در کشف قیمت؛ موجب تاخیر در کشف قیمت و کارآیی اطلاعاتی بازار می‌شود. به عبارتی محدود کردن دامنه قیمتی باعث می‌شود قیمت نسبت به اطلاعات جدید دیرتر واکنش نشان دهد و با تاخیر به سطح تعادلی جدید برسد.
۳- مداخله در معامله؛ محدود کردن دامنه قیمتی می‌تواند مداخله در معامله باشد به این صورت که با چسبیدن قیمت سهم به سقف محدوده(صف خرید یا فروش) نقدشوندگی سهم کمتر می‌شود و صف معامله در روزهای آتی سنگین‌تر خواهد شد.
۴- اثر کهربایی (Magnet Effect)؛ محدود کردن دامنه قیمتی موجب می‌شود با نزدیک شدن قیمت به سقف یا کف قیمت، به سمت آن شتاب گیرد که به آن اثر کهربایی اطلاق می‌شود. این پدیده به رفتارهای معاملاتی نادرستی منجر خواهد شد و نقدشوندگی سهام را کاهش خواهد داد. در واقع سرمایه‌گذاران از ترس عدم‌نقدشوندگی سهم و پیشگیری از قفل شدن سهم در صف‌های فروش یا خرید، با سرعت به سمت قیمت‌های کف یا سقف می‌روند.
۵- کاهش انگیزه حمایت از سهم توسط سرمایه‌گذاران نهادی؛ محدود کردن دامنه قیمتی در شرایط وجود حجم مبنا، انگیزه سرمایه‌گذاران نهادی را برای حمایت از سهام کم می‌کند چون با هر بار جمع کردن صف فروش در حد حجم مبنا، فقط قادر خواهند بود قیمت سهام را به میزان ۲ درصد به قیمت ذاتی و تعادلی نزدیک کنند. بنابراین انگیزه سرمایه‌گذاران نهادی برای مداخله در بازار بسیار کمتر خواهد شد.
۶- عدم‌توجه به واقعیت تعادل عرضه و تقاضا جهت کشف قیمت ذاتی سهام؛ افت قیمت سهام نمایانگر انتظارات آتی سرمایه‌گذاران و تمایلات آنهاست، مخالفان محدودسازی دامنه قیمتی معتقدند که با این روش، قیمت‌ها به جای آنکه به شیوه‌ای طبیعی و اصولی جای خود را به صعود قیمت‌ها بدهد به شیوه‌ای غیرمعمول مهار خواهد شد. این در حالی است که اگر قیمت‌ها در هر بازار قرار بود به جای تعدیل شدن با واقعیات بنیادی و انتظارات فعالان بازار با عتاب و خطاب تغییر کنند، مکانیزم عرضه و تقاضا دیگر معنایی نداشت. تجربه تاریخی در تمامی بازارها به‌خصوص بازار سهام حکایت از آن دارد که سرکوب قیمت‌ها در این بازار هیچ‌گاه جواب نداده است.
۷- ایجاد هیجان در صفوف خرید و فروش؛ تجربه تاریخی بازار سهام نشان داده که دامنه نوسان به خودی خود بر اشباع خرید یا فروش تاثیر مثبت دارد و می‌تواند جو هیجان در هر دو سوی تغییرات نرخ را تقویت کنند؛ یکی از مواردی که سبب شده صف‌های فروش امتدادی بیش از حد داشته باشند، وجود دامنه نوسان است که در هر روز عرضه روز جاری را هم به‌روز آینده موکول می‌کند. همین مساله سبب می‌شود تا تداوم وضعیت یاد شده در عمل به کاهش جدی ارزش معاملات که خود ناشی از نبود تقاضای موثر برای پر شدن حجم مبناست، منتهی شود.
۸- عدم‌تعدیل سریع شاخص و منفی‌های فرسایشی؛ با ایجاد محدودیت در دامنه نوسانات سهام اگر بازار بعد از یک بازه کوتاه‌مدت منفی شود به احتمال زیاد منفی آن از نوع فرسایشی خواهد بود به سبب آنکه وفتی اجازه نمی‌دهند که به یکباره شاخص تعدیل شود پس نمی‌توان انتظار داشت که روند آن مانند بازارهای موازی باشد به‌صورتی که به همین منظور می‌توان به نرخ دلار پس از انتخابات بایدن اشاره کرد اگر دولت مانع کاهش نرخ آن می‌شد صد درصد صف‌های فروشی تشکیل می‌شد که خریداری نداشت.
افزایش دامنه نوسان چه مزایایی دارد؟
وحید نکوی گفت: بنابراین با افزایش دامنه نوسان موجب خواهد شد تا کشف قیمت با سرعت بیشتری مشخص شود و این موضوع موجب خواهد شد تا نقدینگی در بازار سهام افزایش یابد.
با افزایش نقدینگی دست کاری قیمتی سهم سختر خواهد شد و کمتر شاهد صف های خرید و صف های فروش خواهیم بود.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: با افزایش دامنه نوسان بازار سرمایه در مقابل شوک هایی که ایجاد می شود، سریع تر خود را منطبق می کند و هیجانات را در بازار سرمایه کنترل می کند
وحید نکوی در پایان تاکید کرد: بنده از رئیس سازمان بورس تشکر می کنم که به وعده خود عمل کرد و موفق شد هر فصل دامنه نوسان را یک درصد افزایش دهد. افزایش دامنه نوسان خواسته تمامی اهالی بازار سرمایه است و آقای عشقی در حال عملیاتی کردن خواسته های اهالی بازار سرمایه هستند.
