روز امور تربیتی و هفته تربیت اسلامی فرصت مناسبی است تا به بهانه آن نگاهی به فعالیت ها، برنامه ها و سیاست های معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش داشته باشیم؛ معاونتی که بر خانواده محوری در امر تربیت، تببین نقش رسانه ها و مطالبه جدی از آنان در حوزه تعلیم و تربیت و همچنین تبیین نقش دانش آموزان در فعالیت های مدرسه تأکید ویژه ای دارد.
فعالیت هایی در ادامه مورد اشاره قرار می گیرد، از مهمترین اقدامات و رویکردهای صورت گرفته در یک ساله اخیر معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش است.
تنظیم فعالیت های پرورشی با محتویات کتاب درسی
یکی از نقدهایی که همواره به فعالیت های پرورشی میشد این نکته بود که فعالیت های پرورشی ارتباطی با کتب درسی دانش آموزان نداشته و گستره و مخاطب این فعالیت ها تعداد اندکی از دانش آموزان را شامل میشود.
انطباق بسیاری از مسابقات قرآن عترت و نماز و همچنین مسابقات فرهنگی هنری با کتاب درسی گواه بر این موضوع می‌باشد . برگزاری کارناوال جشنواره تئاتر درسی دانش آموزان با آن شور و هیجان خاص در شهرستان میناب استان هرمزگان با استقبال بی نظیر دانش آموزان یکی از مصداق های این ادعا است.
تشکیل هیئت اندیشه ورزی
یکی از اشکالات اساسی حوزه ستادی از دیرباز عدم ارتباط با صف و عدم درک مشکلات مدارس بوده است . برای اولین بار است که می شنویم مربیان و معاونین و مشاورین مدارس از تمامی استان های کشور با رویکرد سیاست گزاری و برنامه ریزی در قالب هیئت اندیشه ورزی در کنار یکدیگر جمع شده و نظرات خود را بی واسطه به معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش منتقل می نمایند. این کار اگر در مسیر واقعی باشد می تواند به سیاست گزاری و برنامه ریزی دقیق تر منجر شود.
آموزش و توانمند سازی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان
بسیاری از صاحبنظران آموزش و پرورش ضعف در فعالیت های تربیتی را حاصل کنار گذاشتن تربیت معلم و نگاه ابزاری به آموزش و پرورش می دانند.
استخدام از دانشگاه های مختلف کشور بدون رویکرد تربیتی و عدم امتیاز قائل شدن برای امر گزینش و مصاحبه و در نتیجه استخدام های فله ای اتفاقی بود که در ادوار گذشته اتفاق افتاد. انعقاد تفاهم نامه با دانشگاه فرهنگیان و هماهنگی و هم افزایی معاونت پرورشی و فرهنگی و ادارات کل این حوزه با دانشگاه فرهنگیان و توانمند سازی و آموزش دانشجو معلمان، نو معلمان و مربیان، تغییر در محتوای دروس دانشگاه فرهنگیان از رویکردهایی است که اگر از ریل اصلی خود خارج نشود به طور حتم نتایجش در آینده ای نزدیک خود را نشان خواهد داد.
دوری از نگاه نمایشی و آماری
یکی از اتفاقات نامبارک در گذشته سرگرم نمودن معاونین و مربیان پرورشی به سامانه های مختلف در جهت ارائه آمار بود که نتیجه اش ارائه آماری غیرواقعی توسط برخی مدیران گذشته بود و کل وقت معاونین مدارس را به این شکل می گرفتند.
رویکرد و سیاست معاونت پرورشی در دوره جدید دوری از ایجاد سامانه های مختلف و متمرکز شدن بر روی یک سامانه با نام نورینو است که مبنای آن ارائه آمار صحیح و همخوانی با واقعیت می‌باشد .در ضمن این سامانه محلی برای ارائه هر آن چیزی که مربیان به آن نیاز دارند بوده و ارتباط ستاد و صف را بسیار تسهیل نموده است . تبیین نقش راهبری و تنظیم گری مربیان تربیتی برای دانش آموزان، نشان از تغییر رویکرد در تعریف نقش این گروه در مدارس دارد.
کاهش حجم بخشنامه ها و دستورالعمل ها
یکی از نقدهای جدی به معاونت پرورشی حجم بالای بخشنامه ها و دستورالعمل ها این حوزه برای مدارس بود که طبق یک پایش در سالهای گذشته گاهی تعداد آنها از ۳۶۰ بخشنامه هم تجاوز می‌کرد .
یعنی هر روز سال تحصیلی دو بخشنامه ! تلفیق و تجمیع برنامه های مشابه و حذف برخی فعالیت های نمایشی و بی هدف جزو اتفاقاتی است که اگر ادامه دار باشد می‌تواند سیاست مدرسه محوری را حداقل در حوزه تربیتی اجرایی نموده و جا را برای ایده پردازی و انجام کارهای نوین و جذاب در مدارس باز کند .
احیای اردوهای هدفمند تربیتی،احیای اردوگاه ها و کانون های فرهنگی و هنری
اردو که یک زمانی مهمترین راهکار برای تربیت دانش آموزان، تقویت هویت ملی و دینی، نشاط آفرینی و توانمند سازی آنان در آداب معاشرت و روابط اجتماعی بود سالیانی است که به یک امر نمایشی تبدیل شده است.اردوهای تربیتی در رامسر که خاطرات خوش خیلی از دهه شصتی ها را در دل خود جای دارد در سالهای اخیر تبدیل به اردوهای کم اثر و صرفا تفریحی و سیاحتی شده بودند . رویکرد جدید در برگزاری اردوهای تربیتی راهیان نور ،اردوی راهیان پیشرفت و اردوهای مشهد مقدس ویژه زیارت اولی ها و .... همه و همه نشان از تغییر رویکرد در این موضوع دارد که امیدواری ها را برای برگشتن به دوران اردوهای تربیت محور زنده نگه می‌دارد . موضوع بعد اینکه تعدادی از اردوگاه ها و کانون ها و دارالقرآن های کشور به دلیل عدم توجه به محلی برای انبار نمودن وسائل اسقاطی مناطق و ادارات تبدیل شده بود و غیرقابل استفاده شده بودن .با نگاهی ویژه بسیاری از این فضا ها امروز قابل استفاده و در اختیار دانش آموزان و معلمان می‌باشد.اگر این اهتمام نبود شاید بسیاری از این فضا ها امروز در طرح مولد سازی دولت از آموزش و پرورش گرفته میشد و پایانی تلخ را برای این فضا ها رقم میزد.
استفاده از ظرفیت موسسات و نهادهای مردمی و گروه های جهادی در امر تربیت
کمبود مربیان، معاونین و مشاورین به شکلی است که بسیاری از مدارس فاقد نیروی تربیتی هستند . در این شرایط تسهیل نمودن استفاده از ظرفیت موسسات و گروه های مردمی بسیار حائز اهمیت است که با رویکرد مردمی سازی دولت نیز سازگاری دارد . استفاده از این ظرفیت بالقوه در طرح هایی چون طرح ملی اتقان و استفاده از ظرفیت حوزه های علمیه و .... در گفتمان های دینی و حضور آنان در مدارس به عنوان مبلغان طرح امین نشان از رویکرد نوین در این معاونت دارد.
نگارنده امیدوار است تمامی این سیاست ها با هم افزایی تمامی ارکان تربیت به زودی زود به گفتمان این معاونت تبدیل شود .
