قرارداد واردات گاز با ترکمنستان، بسترساز تقویت جایگاه ایران در تجارت گازی منطقه/ مزیت‌های واردات گاز از همسایگان شمالی ایران چیست؟

به گزارش تابناک اقتصادی؛ در سال‌های اخیر با ناترازی حدود روزانه ۲۴۰ میلیون متر مکعبی گاز در کشور روبه‌رو شده ایم؛ اما وزارت نفت، راهکار‌های مختلفی برای حل این موضوع در پیش گرفته است. در همین راستا، در حوزه افزایش تولید گاز، قرارداد‌هایی در زمینه توسعه میدان‌های گازی مستقل و مشترک امضا شده است.

به علت نبود سرمایه‌گذاری در حوزه ذخیره‌سازی در سال‌های اخیر به ویژه در مناطق بزرگ مصرفی کشور در فصول سرد سال با مشکل ناترازی گاز روبه‌رو هستیم. از آغاز دولت سیزدهم شتاب‌بخشی به اجرای پروژه‌های ذخیره‌سازی گاز به طور جدی به ویژه در منطقه شمال شرق در دستور کار قرار گرفت.

انعقاد قرارداد واردات گاز از ترکمنستان نیز در حال پیگیری است. کارشناسان مزیت‌های متعددی را برای کشورمان در زمینه‌ی این قرارداد مطرح می‌کنند؛ از جمله به کاهش هزینه‌های ترانزیت گاز از جنوب به شمال کشور، رفع مشکل ناترازی گاز در برخی فصول، جلوگیری از قطع گاز صنایع و در نتیجه ایجاد اشتغال و درآمد ملی بیشتر اشاره می‌کنند. تقویت فشار شبکه گازی در شمال شرق کشور نیز از دیگر مزیت‌هایی است که واردات گاز از ترکمنستان برایمان خواهد داشت.

از آنجایی که منابع گازی کشورمان در جنوب واقع شده، تأمین گاز مورد نیاز مناطق شمالی کشور از مبادی نزدیک‌تر همواره مورد توجه دولت است. قرارداد گازی میان ایران و ترکمنستان برای واردات روزانه ۱۰ میلیون متر مکعب گاز از این کشور در همین راستا در حال پیگیری است.

ترکمنستان چهارمین کشور دارنده منابع گازی جهان است و ایران هم ظرفیت دریافت روزانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون مترمکعب گاز را به منظور واردات و انتقال در مرز‌های خود دارد. از این روی، مقامات کشورمان در تلاش هستند سهم تجارت گازی (سوآپ، ترانزیت، خرید و فروش) کشور را در منطقه افزایش دهند.

نظرات سید محمد میرهاشمی را به عنوان یک کارشناس انرژی در خصوص مزیت‌های واردات گاز از ترکمنستان جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

میرهاشمی در گفت‌وگو با تابناک اقتصادی ضمن اشاره به این که گسترش روابط کشور‌ها در زمینه‌ی انرژی منفعت دو طرف را برآورده می‌کند، تصریح کرد: اینکه با چه قیمتی گاز را از ترکمنستان تحویل می‌گیریم و قرارداد چند ساله‌ای با این کشور امضا می‌کنیم، اهمیت دارد.

وی در ادامه گفت: از آنجایی که ما در کشورمان با کسری تراز گاز مواجه هستیم، واردات گاز از ترکمنستان می‌تواند به ما کمک می‌کند که این ناترازی را رفع کنیم و مشکلاتی از قبیل قطع گاز صنایع ر نداشته باشیم.

این کارشناس انرژی ادامه داد: آن طور که اعلام شده، قرار است روزانه واردات ۱۰ میلیون متر مکعب گاز را از ترکمنستان داشته باشیم که با این حجم می‌توانیم جلوی تعطیلی صنایع را بگیریم. به این ترتیب، منفعت بالایی کسب می‌کنیم و درآمدزایی صنایع وابسته به گاز مانند پتروشیمی‌ها را از دست نمی‌دهیم.

وی ادامه داد: اگر بتوانیم گاز را با قیمت مناسبی از ترکمنستان تحویل بگیریم و در مناطق شمالی کشور استفاده کنیم و مجبور نباشیم گاز را از جنوب کشور به شمال بیاوریم، هم هزینه‌ی انتقال و ترانزیت را کاهش داده ایم و هم نیاز داخلی را پاسخ می‌دهیم. واردات گاز ترکمنستان به این لحاظ که هزینه‌ای بابت انتقال گاز به شمال کشور نمی‌پردازیم، خیلی خوب است و حتماً برایمان مزیت دارد. اما از نظر من، مزیت بالاتر این است که رفع ناترازی گاز را داریم و جلوی تعطیلی صنایع را در فصول پرمصرف سال می‌گیریم و جایگاه ایران نیز در تجارت گازی منطقه احیا خواهد شد.

میرهاشمی ادامه داد: اینکه گاز را با قیمت نسبتاً خوبی ـ حدود ۳۰ تا ۴۰ سنت ـ از ترکمنستان بگیریم و از طرف دیگر صنایع را تعطیل نکنیم و مواد فرآوری شده را با قیمت بالایی به فروش برسانیم و صادرات کشور لطمه نبیند، برایمان ارزش افزوده‌ی بالایی ایجاد می‌کند. مطمئناً یکی از مواردی که می‌تواند به لحاظ اقتصادی و سیاسی برای کشورمان در منطقه قدرت ایجاد کند، همین قرارداد‌هایی است که در زمینه‌ی انرژی و گاز با دیگر کشور‌ها منعقد می‌کنیم. اگر بتوانیم دیگران را به لحاظ انرژی به خودمان وابسته کنیم و تبدیل به هاب گازی منطقه شویم، منفعت زیادی به دست می‌آوریم، به ویژه اگر بتوانیم قرارداد گازی نسبتاً بلندمدتی با ترکمنستان منعقد کنیم و حجم نسبتاً بالایی واردات گاز از این کشور داشته باشیم، می‌توانیم بر موضوع بازصادرات گاز و حتی سوآپ گازی روسیه از این طریق نیز متمرکز شویم و به این ترتیب، به تقویت جایگاه خود در تجارت گازی منطقه بپردازیم.  

وی ادامه داد: صد در صد سوآپ گاز همسایگان شمالی نظیر روسیه از مسیر گازی ترکمنستان توسط ایران به لحاظ سیاسی و امنیتی نیز برای منطقه مزیت دارد، زیرا کشور‌های مختلف از جمله ترکمنستان، ایران و کشور‌های دریافت کننده‌ی گاز به یکدیگر وابستگی پیدا می‌کنند؛ اما در کنار این مراودات انرژی، مهم است که تعاملات سیاسی کشور‌ها نیز تقویت شود و در یک بستر مناسب روابط کشور‌ها در حوزه‌ی انرژی اتفاق بیفتد.