به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا، اکنون ایران‌زمین وارد سی‌امین سال خشکسالی شده و اقصی نقاط کشور به خصوص مناطق شرقی با کم آبی، افت شدید منابع زیرزمینی و کاهش چشمگیر منابع سطحی مواجه شده‌اند.
طبق اعلام وزارت نیرو امسال نیز استانهای مازندران، گلستان، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و برخی دیگر استان‌ها در شرایط خشکسالی به سر می برند و یکی از مسوولیت‌های اصلی در حوزه مدیریت منابع آب، رعایت و اجرای عدالت است که بر اساس آن نباید اجازه داد برخی افراد و بهره‌برداران، خارج از ضابطه و بی‌محابا نسبت به استخراج منابع آبی زیرزمینی اقدام کنند.
در این شرایط صیانت از منابع آبی موجود ضروری تر از هر زمان دیگری است، اما وجود انشعابات و چاه‌های غیرمجاز، مهمترین معضل و چالش پیش روی حفظ منابع آبی است.
این معضل در استان های درگیر خشکسالی از جمله خراسان رضوی حادتر است، البته رصد، شناسایی و برخورد با این انشعابات در اولویت مدیران مربوطه است اما به گفته آنها جریمه‌های قانونی از بازدارندگی لازم برخوردار نیستند.
مسدود شدن حدود ۱۷ هزار حلقه چاه غیرمجاز
هم اینک ۱۰ هزار و ۵۹ حلقه چاه کشاورزی مجاز و ۶ هزار و ۱۶۴ حلقه چاه کشاورزی غیرمجاز در استان خراسان رضوی وجود دارد.
امسال بالغ بر ۶۰۰ روستا به وسیله تانکر آبرسانی می‌شود که با توجه به شرایط خشکسالی در استان، انشعابات و چاه‌های غیرمجاز تهدیدی برای سفره‌های آبی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: حجم بارندگی در سال آبی جاری، یعنی از مهر ۱۴۰۱ تاکنون ۹۹.۲ میلی متر و در مدت مشابه سال آبی گذشته ۱۴۵.۵ میلی متر بوده است که بارش امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۲ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۴۶ درصد کاهش یافته است.
علیرضا طاهری افزود: میانگین بارندگی در دوره آماری درازمدت نیز در مشهد ۲۱۱ میلی متر بوده است که در سال آبی جاری در این کلانشهر با کاهش ۶۷ درصدی بارندگی مواجه هستیم.
وی با بیان اینکه امسال بالغ بر ۶۰۰ روستای استان به وسیله تانکر آبرسانی می‌شود، افزود: با توجه به شرایط خشکسالی در استان، انشعابات و چاه‌های غیرمجاز تهدیدی برای سفره‌های آبی است از این رو شناسایی و مسدود کردن آنها از اولویت های این شرکت است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی اضافه کرد: از سال ۸۷ در جریان طرح تعادل‌بخشی تصمیم گرفته شد چاه‌ها به شمارشگر هوشمند مجهز شوند تا با کالیبره کردن مصرف آب و برق از طریق اندازه گیری برق، مقدار آب برداشتی مشخص شود و تاکنون ۱۰ هزار چاه کشاورزی استان به شمارشگر هوشمند مجهز شده اند که تمام مصارف آنها در شرکت رصد می‌شود.
طاهری گفت: طرح تعادل بخشی منابع آب نیز از سال ۹۲ در دستور قرار گرفت و تا پایان سال ۱۴۰۰، تعداد ۱۴ هزار و ۹۶۲ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد که حجم حاصل از صرفه جویی این انسداد ۳۲۹ میلیون مترمکعب بوده است.
وی افزود: پارسال نیز هزار و ۳۷۲ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد که در پی این اقدام ۲۵ میلیون مترمکعب آب صرفه جویی شد و امسال هم ۲۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان بسته شد که منجر به صرفه جویی چهار میلیون مترمکعبی آب شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی تاکید کرد: در بخش انشعابات غیرمجاز نیز باغ ویلاها و ساخت و سازهای غیرمجاز بیشترین فراوانی را دارند، لذا باید از رشد قارچ‌گونه باغ ویلاهای غیرمجاز در اطراف شهرها نیز جلوگیری شود.
طاهری تاکید کرد: باید به صورت مداوم موضوع بستن چاه های غیرمجاز، کنترل برداشت از چاه های مجاز، رفع تصرف بستر رودخانه، جلوگیری از نصب پمپ و استخرهای غیرمجاز پیگیری شود.
منابع آب ۶۸۶ شهر و روستا در خراسان رضوی تحت تاثیر خشکسالی بسیار شدید
وضعیت منابع آب شرب خراسان رضوی در سال آبی جاری به مراتب نگران کننده تر شده است.
۴۰ درصد از کسری آب کشور متعلق به خراسان رضوی است، هم‌اکنون بیش از ٩۵ درصد پهنه استان خراسان رضوی درگیر خشکسالی است و حجم ذخیره سدهای این استان همچنان کاهشی است و تنها ۱۳ درصد از این حجم آب دارد.
به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی، خشکسالی بسیار شدید در استان باعث کاهش منابع آب شرب ۳۶ شهر و ۶۵۰ روستای این استان شده است.
سیدابراهیم علوی افزود: ۹۷ درصد گستره استان با پدیده خشکسالی بسیارشدید مواجه است و میزان تولید آب در این مناطق با مصرف برابر و یا کمتر از آن است.
وی اضافه کرد: خراسان رضوی در سال آبی گذشته به لحاظ بارش ها نسبت به ۵۰ سال اخیرخشک ترین سال را از سر گذراند و وضعیت منابع آب شرب در سال آبی جاری، به دلیل خشک شدن و یا کاهش آب دهی چاه ها، قنوات، چشمه ها و رودخانه ها به مراتب نگران کننده تر شده است.
آب دزدی ۳۰ میلیاردی در خراسان رضوی (به جز مشهد)
شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی به ۲ هزار و ۹۳۰روستا و ۹۸ شهر این استان، به جز مشهد، خدمت‌رسانی می‌کند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی در خصوص برخورد با انشعابات غیرمجاز به خبرنگار ایرنا گفت: این استان از سه سال پیش گذشته درگیر خشکسالی شدید است، منابع آب محدود است و هم اینک اندوخته‌های آبی از اعماق زمین برداشت و در اختیار مشترکان قرار می گیرد.
علوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اکنون شناسایی و برخورد با برداشت ها و انشعابات غیرمجاز با جدیت در دستور کار است و تنها در بهار امسال هزار و ۲۴۹ فقره انشعاب غیرمجاز در شهرها و روستاهای استان، به جز شهرستان مشهد، شناسایی شده است.
وی اضافه کرد: ارزش ریالی این میزان برداشت غیرمجاز ۳۰ میلیارد ریال است و دادمداری ها و باغ ویلاها بیشترین حجم انشعابات غیرمجاز را به خود اختصاص داده اند.
علوی افزود: ۴۶۳ فقره از انشعابات غیرمجاز شناسایی شده تا کنون به انشعاب مجاز تبدیل شده اند و برخورد با دیگر انشعابات نیز در دست اقدام است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی ادامه داد: گشت‌زنی توسط واحدهای گشتی آب برای شناسایی انشعابات غیرمجاز به صورت جدی ادامه دارد.
مصرف ۶.۵ برابری باغ ویلاها
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد با اشاره به رشد قارچ‌گونه باغ ویلاهای غیرمجاز در حاشیه این کلانشهر، گفت: به طور میانگین هر باغ ماهانه حدود ۱۰۰ متر مکعب آب، یعنی ۶.۵ برابر یک مشترک خانگی مصرف می کند.
حسین اسماعیلیان اضافه کرد: سال گذشته با پایش کامل باغ ویلاها در حاشیه شهر به خصوص در مناطق بلوار شاهنامه و بلوار توس مشهد، بخش زیادی از انشعابات غیرمجاز قطع و جمع‌آوری شد.
در سال جاری تا کنون هزار و ۱۰۰ انشعاب غیرمجاز در محدوده بلوار توس و شاهنامه مشهد شناسایی شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد خاطرنشان کرد: پایش مجدد این مناطق نیز در دست انجام است و با همکاری دستگاه قضا با انشعابات غیرمجاز به صورت جدی برخورد می‌شود.
وی گفت: هویت مالک برخی باغ ویلاها مشخص نیست و نمی توان برای آنها پرونده قضایی تشکیل داد، از این رو با هماهنگی مراجع قضایی باید برای تعیین تکلیف انشعابات این باغ ویلاها راهکارهایی موثر اندیشیده شود.
اسماعیلیان تاکید کرد: تمرکز اصلی این شرکت بر حوزه حاشیه شهر مشهد و باغ ویلاهاست و در روزهای گذشته محدوده آرامگاه فردوسی و بلوار توس مورد پایش قرار گرفت.
وی اضافه کرد: از ابتدای سال جاری هزار و ۱۰۰ انشعاب غیرمجاز در محدوده بلوار توس و شاهنامه شناسایی شده است.
پیش‌بینی شناسایی هشت هزار انشعاب غیرمجاز آب در مشهد
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد اظهار کرد: بهار امسال سه هزار انشعاب غیرمجاز آب در مشهد شناسایی شد که تاکنون هزار و ۵۶۳ مورد از این انشعابات تعیین تکلیف شده است.
اسماعیلیان افزود: در ۲ سال گذشته ۲۱ هزار انشعاب غیرمجاز آب در مشهد شناسایی شده است که پیش بینی می شود امسال نیز هشت هزار و ۳۰۰ فقره شناسایی و تعیین تکلیف شود.
وی ادامه داد: حدود ۲۰ هزار فقره از این انشعابات غیرمجاز شناسایی و تعیین تکلیف شده که ۹ هزار فقره قانونی بوده و ۱۱ هزار فقره نیز قطع شده است.
اسماعیلیان افزود: برقراری انشعابات غیرمجاز در حکم تضییع حقوق مشترکان و دست اندازی به بیت المال است، لذا با حمایت قضایی با آنها برخورد جدی می شود.
