مقاومت برای زنده نگه ‌داشتن «مقاومت»

جشنواره فیلم دفاع مقدس در مرز «بودن و نبودن» نفس می‌کشد، اما به هر حال اراده‌ای وجود دارد تا مقاومت برای برگزاری جشنواره تداوم داشته باشد و بقای آن حفظ شود.

دنیا خمامی: هرچند پنج سال انتظار زیادی بود برای اینکه دوباره جشنواره دفاع مقدس برگزار شود اما بالاخره این اتفاق افتاد و مراسم افتتاحیه یازدهمین جشنواره بین المللی فیلم دفاع مقدس از ساعت 20 دوشنبه شب در تالار وحدت برگزار و تا ساعت 24 ادامه داشت که در این مراسم برگزیدگان سه بخش تصویر انقلاب، قلم طلایی و اقلام تبلیغی معرفی و مورد تجلیل قرار گرفتند.

این در حالی است که جشنواره دفاع مقدس همچنان توسط عده‌ای کاملا تایید می‌شود و عده‌ای که تعدادشان هم کم نیست، هیچ موجودیتی برای آن قایل نیستند؛ گویی این جشنواره در مرز «بودن و نبودن» نفس می‌کشد، اما به هر حال اراده‌ای وجود دارد تا مقاومت برای جشنواره مقاومت تداوم داشته باشد و بقای آن حفظ شود.

در این میان و در مرز سفید و سیاه بودن و نبودن، هستند دلسوزانی که نگران کیفیت برگزاری این جشنواره فارغ از بحث‌های اجرایی هستند. آن چه پیداست این مقاومت برای با این شکل و شمایل گاهی فقط باعث دوری فیلمسازانی می‌شود که نامشان با سینمای جنگ پیوند خورده است. به هر حال نفس کشیدن‌های این جشنواره فقط وقتی جواب می‌دهد که همه دست اندرکارانش به فکر سینمایی که در آن به داوری سپرده می‌شود باشند نه فقط محض اینکه گفته شود ما هم جشنواره سینمای دفاع مقدس داریم و این ژانر هنوز زنده است.

چرا باید آثارم مومیایی شود تا دیده بشود؟

«خسرو سینایی» که در افتتاحیه جشنواره دفاع مقدس در بخش تصویر انقلاب جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود کرد، دل پری از مسئولان و دست اندرکاران این جشنواره دارد.

وی از حضور فیلمش در این جشنواره پس از 27 سال اظهار شگفتی می‌کند و به خبرآنلاین، می‌گوید: «باید از مطبوعات و مقامات پرسید که در این 27 سال فیلم من کجا بود و چرا هیچ‌کسی به آن توجه نکرد. من نمی‌دانم چطور شد که این فیلم را کشف کردند. فیلم من پیش از این تکه تکه شده بود و هیچ اثری از آن نبود اما حالا من به خاطر همین فیلم جایزه می‌گیرم!»

سینایی حاشیه گریزی‌اش را دلیل این اتفاقات بدی می‌داند که همیشه برای فیلم‌هایش می‌افتد و در پاسخ به اینکه چرا هیچ وقت هیچ اعتراضی برای عدم نمایش آثارش نکرده، می‌گوید: «سال 63 پس از اینکه این فیلم «هیولای درون» را ساختم عده‌ای ناشناس به مدت چهار ساعت مرا به خاطر ساخت این فیلم مورد محاکمه قرار دادند در حالی که من حتی نمی دانستم که این افراد چه کسانی هستند و از چه جایی مسئول محاکمه کردن من هستند. در این سینما هرکسی که بیشتر داد و فریاد کند و حاشیه‌سازی کند همه به او توجه می‌کنند ولی من سالهاست که کار خودم را می‌کنم و فیلم خودم را می‌سازم تا نه متهم به سفارشی سازی شوم و نه شان خودم را از دست بدهم.»

سینایی عامل توفیق فیلمسازی در عرصه دفاع مقدس را در گروی آزادی عملی می‌داند که به کارگردانان و فیلمنامه‌نویسان این حوزه داده می‌شود و می‌گوید: «خود پدیده جنگ اتفاقی است که می‌تواند برداشتی از زندگی انسانی باشد اگر تنها تک بعدی به آن نگاه کنیم و صرف نمایش جنگ فیلم سازی کنیم هیچ گاه موفق نخواهیم بود. متاسفانه اغلب فیلمنامه‌هایی که برای این بخش وجود دارد به دلیل نگاه‌های سلیقه‌ای مسئولان و ممیزی‌های بی‌‌جهت اجازه تولید ندارند و همین، مهمترین دلیلی است که ما در این حوزه و فیلم‌هایمان به تکرار و کلیشه خوردیم.»

سینایی با ابراز خوشحالی از دریافت جایزه کارگردانی در مراسم افتتاحیه جشنواره دفاع مقدس اضافه می‌کند: «من به این که فیلم‌هایم پس از سالها دیده شود عادت کردم. نمی‌دانم این‌همه دشمنی با من از چه چیزی نشات می‌گیرد؟ چرا باید زحمت و تلاش من بعد از 27 سال دیده شود این مشابه اتفاقی بود که برای فیلم «مرثیه گمشده» هم افتاد و این فیلم پس از گذشت 23 سال توسط لهستانی‌ها کشف شد. نمی‌دانم چرا باید آثار من مومیایی شود تا دیده شود؟»

کارگردان عروس آتش اعتقاد دارد در عرصه هنری باید هر ژانری نفس بکشد و سینمای دفاع مقدس هم مثل سینمای کمدی باید مورد توجه باشد.

او در این زمینه می‌گوید: «ما همه افراد یک مملکت هستیم و سرنوشت کشورمان برایمان مهم است طبیعتا ساخت فیلم‌هایی که در حوزه جنگ است برای هر کارگردانی سخت است اما مسئولان باید دست‌های ما را برای خلق آثار ارزشمند در این حوزه باز بگذارند تا ما هم مثل سینمای جهان که آثار فاخری درباره جنگ جهانی دوم داشته‌اند، آثار حرفه‌ای و استانداردی در این زمینه داشته باشیم در غیر این صورت وضعیت همانی است که می‌بینید.»

وی توضیح می‌دهد: «اینکه دائما می‌خوریم به تکرار فیلم‌های تکراری در زمینه 8سال دفاع مقدس، وضعیت خوبی نیست! من فکر می‌کنم این جشنواره‌ها اگر یک موقعیت زمانی ثابت پیدا نکند و همه چیز فقط برای نمایش باشد، هیچ وقت موفق نمی‌شود.»

پایه‌ای برای حفظ ریشه سینمای جنگ
حبیب الله کاسه ساز، که داوری بخش تصویر انقلاب در این جشنواره را بر عهده دارد درباره کیفیت برگزاری افتتاحیه این جشنواره معتقد است: «به نظرم جشنواره بسیار حرفه‌ای برگزار شد و حتی در مواردی بیشتر از حد انتظار بود.»

وی در مورد برگزاری جشنواره بعد از پنج سال نیز به خبرآنلاین می‌گوید: «خلاء این جشنواره در این پنح سالی که برگزار نشده بود کاملا دیده می‌شد. سینماگران این عرصه باید محملی پیدا کنند تا آثارشان را به صورت مستقل در این جشنواره ارائه دهند.»

کاسه‌ساز تحقق موجودیت ثابت برای این جشنواره را منوط به همکاری دست اندرکاران دفاع مقدس و بالاخص ارگان‌های نظامی مثل سپاه و ارتش می‌داند و ادامه می‌دهد: «این سینما با مشکلات بسیار زیادی مواجه است اما این طور هم نیست که نتوان کار کرد و فیلم ساخت. به نظرم باید آنقدر امکانات در اختیار سینماگرانمان قرار بدهیم تا بدون دغدغه به کارشان ادامه دهند.»

کارگردان «کارناوال مرگ» بر خلاف سینایی اعتقاد دارد که این سینما اصلا به تکرار نخورده است؛ «چون ما در جنگ یک سری واژه‌ها و آدم‌های تکراری می‌بینیم مخاطب فکر می‌کند که اینها را قبلا دیده است و گرنه ما شاهد آثار پرافتخاری در این زمینه بوده و هستیم.»

وی بین المللی بودن جشنواره را یک اتفاق خوب را برای بقای ان می‌داند و اعتقاد دارد: «اغلب فستیوال‌هایی که به راه می‌افتد تا سینمای جنگی در آن به رقابت بپردازد برای این است که سینمای دفاع مقدس ایران در آن حقیر جلوه داده شود، چون سینمای دفاع مقدس با نام نظام جمهوری اسلامی است که شناخته می‌شود طبیعی است که باید بر روی فیلمنامه‌هایی که در این زمینه نوشته می‌شود، نظارت خاصی صورت بگیرد و یقین داشته باشید که این ممیزی‌ها در همه دنیا وجود دارد و فقط به سینمای ما اختصاص ندارد.»

وی ادامه می‌دهد: «هنر مثل ورزش نیست که ورزشکار با پرچم کشورش پیروز میدان شود، به خاطر همین باید برای سینمای جنگمان که زیر نام کشورمان است، حساسیت ویژه‌ای را قائل شویم چرا که خیلی‌ها متنظر نابودی این سینما هستند. من اعتقاد دارم جشنواره دفاع مقدس می‌تواند پایه‌ای باشد تا ریشه سینمای جنگ را قوی تر کند.