بین الملل تابناک: در اوایل این ماه، سوئیس میزبان یک «اجلاس صلح» دو روزه درباره اوکراین در استراحتگاه بورگن استوک در دریاچه لوسرن بود. روسیه غایب بود، اما تقریباً ۱۰۰ هیئت به نمایندگی از کشورها و سازمانهای مختلف از سراسر جهان، از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی در آن شرکت کردند.
«ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین از این رویداد برای افزایش حمایت «جنوب جهانی» از مبارزه کیف علیه مسکو استفاده کرد. زلنسکی یک چشمانداز بلندپروازانه برای خروج کامل نیروهای روسیه از تمام سرزمینهای داخل مرزهای اوکراین (به رسمیت شناختهشده توسط سازمان ملل از جمله کریمه) ارائه کرد.
شرکت کنندگان درباره موضوعات مرتبط متعددی مانند اسیران جنگی، امنیت غذایی و ایمنی هسته ای بحث و گفتگو کردند. این اجلاس بیانیه ای صادر کرد که توسط 80 کشور و نهادهای اروپایی: کمیسیون اروپا، پارلمان اروپا و شورای اروپا امضا شد.
اما اعضای BRICS در نشست نبودند یا به عنوان عضو ناظر حضور داشتند. علیرغم دریافت دعوت نامه از اوکراین در ژانویه، چین این کنفرانس را نادیده گرفت . برزیل فقط به عنوان ناظر آمد.
کشورهای عمده غیر متعهد که شرکت کردند اما از امضای سند نهایی خودداری کردند که شامل هند، مکزیک، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، تایلند و امارات بودند.
این عدم حمایت از سوی «جنوب جهانی» نشان داد که بیشتر دولت های غیر غربی چگونه می خواهند بی طرفی نسبی خود را حفظ کنند و معتقدند که تعامل دیپلماتیک با روسیه برای دستیابی به صلح ضروری است.
در حالی که اوکراین برای مقابله با پیشروی های نظامی روسیه تلاش می کند، تلاش های دیپلماتیک شکست خورده کیف برای متقاعد کردن دولتمردان عرب برای حمایت از اوکراین در برابر روسیه قابل توجه بوده است.
زلنسکی با آغاز مرحله اولیه درگیری، به دنبال آن بود که بازیگران اصلی جهان عربی-اسلامی را به سمت کیف بیاورد. زلنسکی هنگام سخنرانی در مجمع دوحه در مارس ۲۰۲۲ و نشست سران اتحادیه عرب در ماه مه ۲۰۲۳، از مبارزه کشورش علیه مسکو صحبت کرد و در عین حال بر وضعیت اسفبار تاتارهای کریمه که بزرگترین گروه اقلیت مسلمان اوکراین را تشکیل میدهند، متوسل به حساسیتهای اسلامی شد.
اما در حالی که کشورهای عربی در اکثر موارد مایل به رأی مثبت به قطعنامههای سازمان ملل بودهاند که تهاجم، اشغال و الحاق روسیه به خاک اوکراین را محکوم میکند، کیف نتوانست آنها را متقاعد کند که اقدامات مشخصی علیه مسکو انجام دهند، مانند اجرای تحریمهای غرب، یا قطع روابط دیپلماتیک با روسیه یا تسلیح اوکراین. کشورهای عربی عموماً از همان ابتدا در برابر اتخاذ مواضع قوی در مورد جنگ اوکراین موضع محتاطانه داشته اند.
در میان نخبگان حاکم در جهان عرب، این دیدگاه کلی وجود دارد که جنگ اوکراین یک درگیری اروپایی است که نیازی به دخالت جدی دولتهای عربی ندارد.
مقامات غربی و همتایان عرب آنها در مورد آنچه در اوکراین در خطر است با هم،هم نظر نبوده اند، زیرا بسیاری از اروپایی ها معتقدند که رفتار سرکش روسیه آینده نظم بین المللی را تهدید می کند در حالی که دولتهای عربی بسیار بیشتر بر درگیری های غزه لیبی، سوریه، سودان و یمن متمرکز هستند.
در میان سیاستگذاران عرب و شهروندان عادی، مفهوم ریاکاری غرب در مورد «نظم مبتنی بر قوانین» موضوعی ثابت در پس زمینه حمایت ایالات متحده از رفتار اسرائیل در غزه و کرانه باختری و تهاجم آمریکا به عراق در سال ۲۰۲۳ است. مقامات عرب عموماً جنگ اوکراین را تنها یکی از بسیاری از درگیریهای جهانی میدانند، برخلاف رویدادی تعیینکننده در قرن بیست و یکم.
قبل از شروع جنگ، دولتهای عربی نیز مشغول تنوع بخشیدن به ائتلافها و مشارکتهای جهانی خود بودند، زیرا نگران این بودند که ایالات متحده به سمت آسیا حرکت کند. آنها گامهای بزرگی برای تعمیق روابط با روسیه و چین برداشتهاند و در عین حال به دنبال متقاعد کردن واشنگتن برای حفظ و افزایش تعهد امنیتی خود به خاورمیانه هستند.
عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سایر کشورهای عربی بدون جانبداری به جنگ اوکراین پاسخ دادند. آنها به دنبال تقویت روابط با چندین قدرت جهانی، از جمله آنهایی که دشمن هستند، تا به استقلال سیاست خارجی بیشتری دست یابند.
عربستان و امارات متحده عربی رابطه با مسکو را در زمینههای مختلفی از جمله انرژی، تجارت، سرمایهگذاری، لجستیک، مبارزه با تروریسم، اکتشاف فضایی و غیره، بسیار مهم میدانند و حاضر به قبول ریسک و به خطر افتادن منافعشان بخاطر درگیری در اوکراین نیستند.
جالب اینجاست که در نشست اوکراین در سوئیس، قطر تنها کشور عربی بود که بیانیه پایانی را امضا کرد. این آخرین شاخصی بود که نشان می دهد چگونه این کشور غنی از گاز با سیاست های خارجی و امنیتی دولت های غربی بیشتر از سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) همسو می شود.