به گزارش «تابناک» به نقل از ایمنا، استعدادیابی ورزشی در مدارس یکی از موضوعات مهم و اساسی برای توسعه ورزش در هر جامعه‌ای است. کشف استعدادهای ورزشی در سنین پایین، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند مسیر رشد حرفهای دانش‌آموزان را هموار کرده و آینده ورزش کشور را تضمین کند. در ایران، طرح‌های مختلفی برای شناسایی و هدایت استعدادهای ورزشی در مدارس اجرا می‌شود که با چالش‌های بسیاری همراه است.
اهمیت ورزش در زندگی کودکان و نوجوانان غیرقابل انکار است. فعالیت‌های ورزشی نه‌تنها به تقویت سلامت جسمی و روحی دانش‌آموزان کمک می‌کند، بلکه باعث بهبود روابط اجتماعی و تقویت روحیه کار تیمی در آنان می‌شود. در دنیای امروز، با گسترش فناوری و کاهش فعالیت‌های بدنی، ضرورت ایجاد و تقویت برنامه‌های استعدادیابی ورزشی بیش از پیش حس می‌شود. ایران دارای استعدادهای فراوان ورزشی است و شناسایی و پرورش این استعدادها می‌تواند به ارتقای جایگاه کشور در عرصه‌های بین‌المللی کمک کند.
بررسی نیاز استعدادیابی در مدارس ایران
ورزش در سطح مدارس نه‌تنها به بهبود سلامت جسمی و روحی دانش‌آموزان کمک می‌کند، بلکه بستری برای کشف استعدادهای نهفته ورزشی است. بسیاری از قهرمانان ورزشی کشورها از همان دوران کودکی و در محیط‌های آموزشی شناسایی شده و مسیر رشد خود را طی کرده‌اند. بررسی نیاز به استعدادیابی ورزشی در مدارس ایران نشان می‌دهد که با وجود طرح‌های مختلف، چالش‌های متعددی از جمله کمبود زیرساخت‌ها، تجهیزات ناکافی و نبود همکاری‌های گسترده بین نهادهای مختلف، فرآیند استعدادیابی را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است.
توجه به ورزش در مدارس در سال‌های اخیر، افزایش یافته است. وزارت آموزش و پرورش به اهمیت برنامه‌های ورزشی در مدارس پی برده و تلاش‌هایی برای گنجاندن ورزش به‌عنوان یک درس اصلی در برنامه درسی انجام داده است اما این تنها یک گام اولیه است و برای موفقیت در این زمینه، نیاز به برنامه‌ریزی و زیرساخت‌های مناسب داریم.
نقش مربیان ورزشی در شناسایی و پرورش استعدادها بسیار حیاتی است. مربیانی که بتوانند به‌خوبی استعدادهای دانش‌آموزان را شناسایی کرده و برنامه‌های آموزشی مناسب را ارائه دهند، می‌توانند تأثیر مثبتی بر رشد ورزشی دانش‌آموزان بگذارند. برگزاری دوره‌های آموزشی و تخصصی برای مربیان و معلمان ورزش نیز از ضروریات این حوزه است.
طرح‌های استعدادیابی و نقش آن‌ها در مدارس
یکی از طرح‌هایی که در مدارس ایران برای کشف استعدادهای ورزشی اجرا می‌شود، «طرح هدایت ورزشی» است. این طرح با هدف شناسایی استعدادهای ورزشی دانش‌آموزان و هدایت آن‌ها به سمت رشته‌های مناسب، در برخی مناطق کشور اجرا می‌شود. این طرح به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا در محیطی سالم و ایمن، استعدادهای خود را شناسایی کرده و در صورت تمایل، به سمت رشته‌های ورزشی مورد علاقه خود هدایت شوند. اجرای چنین طرح‌هایی در مدارس نه‌تنها باعث افزایش مشارکت دانش‌آموزان در ورزش می‌شود، بلکه می‌تواند به کشف استعدادهای برتر منجر شود.
طرح هدایت ورزشی در مدارس
مهدی دهقانی، کارشناس تربیت بدنی درباره طرح هدایت ورزشی در مدارس به خبرنگار ما می‌گوید: طرح هدایت ورزشی برای کشف استعدادهای ورزشی دانش‌آموزان برنامه‌ریزی شده است. این طرح بیشتر به رشته‌هایی اختصاص دارد که در محیط مدارس قابل اجرا هستند. استعدادیابی از دانش‌آموزان کلاس سوم ابتدایی و بالاتر آغاز می‌شود و در طول تابستان، در سه دوره یک‌ماهه، دانش‌آموزان در کلاس‌های ورزشی حاضر شده و استعدادهای آن‌ها پرورش داده می‌شود.
وی می‌افزاید: به دلیل شرایط مدارس، امکان اجرای برخی رشته‌ها مثل تیراندازی محدود است، اما رشته‌هایی مانند هندبال، بسکتبال، فوتبال، والیبال و تکواندو که در مدارس قابل اجرا هستند که به‌طور کامل در این طرح قرار دارند.
این کارشناس تربیت بدنی به رویدادهای اخیر اشاره کرده و بیان می‌کند: استعدادیابی والیبال دختران به زودی در ورزشگاه امام علی برگزار می‌شود و دانش‌آموزان دختر سراسر استان اصفهان می‌توانند به صورت رایگان در این استعدادیابی شرکت کنند. همکاری هیئت ورزش دانش‌آموزی با هیئت‌های ورزشی مختلف نیز در حال گسترش است و تفاهم‌نامه‌هایی در این زمینه به امضا خواهد رسید.
دهقانی درباره اقدامات وزارت ورزش و جوانان در این زمینه می‌گوید: هیئت ورزش دانش‌آموزی با هیئت‌های ورزشی در ارتباط است. با همکاری هیئت چوگان استان اصفهان و هیئت ورزش دانش‌آموزی، در هفته گذشته مسابقات چوگان دانش آموزی برگزار شد که با استقبال دانش آموزان و مردم مواجه شد و استعدادهای این ورزش توسط مربیان شناسایی شدند.
وی خاطرنشان می‌کند: همکاری هیئت ورزش دانش آموزی به هیئت چوگان محدود نمی‌شود و ما با دیگر هیئت‌های ورزشی مانند هیئت هندبال، بسکتبال و دیگر هیئت‌های ورزشی ادامه خواهد داشت. تفاهم‌نامه‌ای بین هیئت ورزش دانش‌آموزی و هیئت‌های ورزشی که زیر نظر اداره ورزش و جوانان فعالیت می‌کنند، امضا خواهد شد.
چالش‌های زیرساختی و همکاری‌های ناکافی
علی‌رغم تلاش‌های انجام‌شده برای اجرای طرح‌های استعدادیابی، چالش‌هایی همچون کمبود فضای ورزشی و زیرساخت‌های مناسب در مدارس وجود دارد. بسیاری از مدارس، به دلیل کمبود سالن‌های ورزشی و تجهیزات مناسب، قادر به اجرای کامل این برنامه‌ها نیستند و این مسئله موجب شده تا استعدادهای بسیاری نادیده گرفته شوند. برای حل این مشکلات، نیاز به همکاری گسترده بین نهادهای مختلف از جمله آموزش و پرورش، باشگاه‌های ورزشی و شهرداری‌ها احساس می‌شود.
فضای ورزشی مناسب یکی از نیازهای اساسی برای برگزاری برنامه‌های ورزشی در مدارس است. در برخی مناطق، فضاهای ورزشی به حدی کم هستند که دانش‌آموزان برای تمرینات خود مجبور به استفاده از حیاط مدارس می‌شوند. این مسئله می‌تواند به‌ویژه در فصول سرد سال که امکان تمرین در فضای باز محدود می‌شود، چالش‌برانگیز باشد. کم بود تجهیزات ورزشی نیز یکی دیگر از موانع مهم بر سر راه استعدادیابی ورزشی است.
چالش‌های اجرای طرح هدایت ورزشی
ابوذر فتحی، کارشناس امور تربیت بدنی دانش‌آموزان درباره طرح هدایت ورزشی در مدارس به خبرنگار ما می‌گوید: طرح هدایت ورزشی با هدف سوق دادن دانش‌آموزان به سمت رشته‌های ورزشی آغاز شده و این سومین سال اجرای این طرح در استان اصفهان است. از آذر ۱۴۰۳، سال سوم این طرح به‌طور رسمی آغاز خواهد شد.
وی می‌افزاید: مراحل اجرای طرح شامل انتخاب مربیان و آموزگاران مجرب است و دانش‌آموزان نواحی مختلف اصفهان و مناطق اطراف در این طرح شرکت می‌کنند. مشکل اصلی تأمین فضا و امکانات مناسب برای اجرای برنامه‌هاست. تعداد دانش‌آموزان زیاد است و فضای کافی برای تمرین آن‌ها وجود ندارد. گاهی مجبور به استفاده از حیاط مدارس هستیم که از نظر ایمنی و کیفیت پایین‌تر از سالن‌های ورزشی است.
این کارشناس تصریح می‌کند: ما جلساتی با باشگاه‌های ورزشی و اداره ورزش و جوانان برگزار کردیم و آن‌ها اعلام آمادگی کردند، اما متأسفانه هیچ‌گونه همکاری عملی صورت نگرفته است. با این حال، ما همچنان با محدودیت‌های موجود به اجرای برنامه‌ها ادامه می‌دهیم.
بررسی اقدامات انجام‌شده و کاستی‌ها
با توجه به گفتگوهای انجام‌شده، به‌وضوح می‌توان دریافت که اجرای طرح‌های استعدادیابی در مدارس ایران با چالش‌های زیادی همراه است. از یک‌سو، معلمان و مربیان ورزشی تلاش می‌کنند تا استعدادهای ورزشی دانش‌آموزان را شناسایی و پرورش دهند، اما از سوی دیگر، نبود زیرساخت‌های لازم و عدم حمایت کافی از سوی نهادهای مرتبط، مانع از تحقق کامل این هدف می‌شود.
کمبود فضای ورزشی، نبود امکانات کافی و نبود همکاری‌های جدی از سوی باشگاه‌های ورزشی و شهرداری‌ها از جمله مشکلاتی هستند که مسئولان مدارس و دانش‌آموزان با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به‌نظر می‌رسد که برای موفقیت در استعدادیابی و پرورش استعدادهای ورزشی، نیاز به تعامل بیشتر بین نهادهای مختلف و ایجاد زیرساخت‌های مناسب وجود دارد.
برای مثال، با ایجاد تفاهم‌نامه‌های همکاری بین آموزش و پرورش و باشگاه‌های ورزشی، می‌توان به‌طور موثرتری به شناسایی و پرورش استعدادها پرداخت. برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای مربیان ورزشی و معلمان در خصوص نحوه شناسایی استعدادهای ورزشی و روش‌های مؤثر در هدایت دانش‌آموزان به سمت رشته‌های مناسب، می‌تواند بهبود قابل توجهی در این حوزه ایجاد کند.
استعدادیابی ورزشی در مدارس به‌عنوان یک فرآیند حیاتی برای توسعه ورزش در کشور باید مورد توجه جدی قرار گیرد. نیاز به همکاری‌های چندجانبه بین وزارت آموزش و پرورش، وزارت ورزش، شهرداری‌ها و باشگاه‌های ورزشی احساس می‌شود تا به‌واسطه آن، استعدادهای ورزشی در سنین پایین شناسایی و پرورش یابند. اگرچه چالش‌های موجود در این مسیر زیاد است، اما با عزم و اراده کافی و برنامه‌ریزی مناسب، می‌توان به آینده‌ای روشن برای ورزش کشور امیدوار بود.
با توجه به ظرفیت‌های موجود و تلاش‌های صورت‌گرفته، انتظار می‌رود که طرح‌های استعدادیابی ورزشی در مدارس به نتایج مثبت و ملموس‌تری دست یابند و آینده‌سازان ورزشی ایران در محیط‌های آموزشی به‌درستی شناسایی و پرورش یابند.
