شبکه خبری «سی.ان.ان»، ساعتی پیش از ناپدید شدن ده هزار نفر در بندر «سانریکوی» ژاپن بر اثر وقوع زمین لرزه و سونامی وحشتناک خبر داد. مسئولان محلی در منطقه «مینامی سانریکو» از توابع «میاگی» ژاپن اعلام کردند، از سرنوشت نزدیک ده هزار نفر از ساکنان این منطقه اطلاعی در دست نیست.
با این اوصاف، گویا تلفات ناشی از این زلزله مهیب با چند ده هزار نفر افزایش خواهد یافت.
به گزارش «تابناک»، پس از زمین لرزه 8.9 ریشتری روز گذشته در ژاپن که خسارات جانی چندانی بر جای نگذاشته بود، امواج سهمگین سونامی از کرانه های اقیانوس آرام به سواحل ژاپن رسید. این امواج سهمگین که گفته می شود، ارتفاع آن تا حد ده متر نیز می رسید، بیشتر مردم ژاپن را غافلگیر کرد تا آمار قربانیان به صورت تصاعدی افزایش یابد.
این در حالی است که منابع خبری ساعاتی پیش آمار نهایی قربانیان زلزله و سونامی اخیر در ژاپن را در حد 1500 نفر اعلام کرده بودند که با افزده شدن این ده هزار مفقود، میزان تلفات جانی بسیار بالا خواهد رفت.
در همین باره، خبرگزاری «کیودو» شبکه حمل و نقل زمینی و هوایی در ژاپن که از روز گذشته و به دنبال زلزله و سونامی مهلک دچار اختلال شده، همچنان مختل است. برنامه بیش از چهارصد پرواز و بسیاری از قطارها لغو شده و رفت و آمد در بسیاری از بزرگراه های ژاپن امکان پذیر نیست.
بنا بر اعلام وزارت حمل و نقل و گردشگری ژاپن، در مجموع چهارصد و شصت و چهار پرواز از جمله پروازهای ورودی و خروجی فرودگاه سندایی در جزیره میاگی لغو شده است. راه های مواصلاتی مناطق شمال شرقی و شرقی ژاپن قطع است.
همچنین شرکت های هواپیمایی «آل نیپون ایرویز» و شرکت ملی هواپیمایی «ژاپن» نیز همه برنامه پروازهای داخلی خود را در فرودگاه «هاندا» توکیو لغو کرده اند. بیش از بیست و پنج هزار مسافر سرگردان شده اند.
فرودگاه های «ایباراکی» و «هاناماکی» نیز به علت خسارات وارده به تأسیسات آنها تعطیل هستند.
مسئولان شرکت راه آهن شرق ژاپن اعلام کردند، برنامه حرکت همه قطارهای این شرکت در خطوط «توهوکو ـ یاماگاتا» و «آکیتا شینکانسن» تا اطلاع ثانوی متوقف خواهد شد. همچنین، سونامی چهل و پنج دهنه پل هوایی را در منطقه اوموری و سندایی از بین برده است.
اما «الجزیره» نیز لحظاتی پیش اعلام کرد، میزان تشعشعات در نیروگاه هسته ای فوکوشیما به هزار برابر رسیده است.
در هیمن حال، در پی زمین لرزه ژاپن، دولت کانادا درباره احتمال وقوع سونامی در سواحل غربی این کشور هشدار داد.
«دیمیتری سوداس»، سخنگوی نخست وزیر کانادا اعلام کرد: گمان می شود، یک سونامی با شدت ضعیف، می تواند تفرجگاه های ساحلی و دیگر زیرساخت های ساحلی را در هم نوردد.
در همین باره «مهر» نوشت: دو زمین لرزه متوسط استان های مالوکو و پاپوآ شرق اندونزی را لرزاند. نخستین زمین لرزه با شدت 5.4 ریشتر در ساعت 13:04 به وقت محلی و دومین زمین لرزه با شدت 5 ریشتر در ساعت 17:45 دقیقه به وقت محلی روی داد.
در همین حال، رييس موسسه ملي اقيانوس شناسي با بيان اينكه وقوع سونامي در پي زلزله روز گذشته ژاپن تاثيري بر روي سواحل كشور ندارد، گفت: وقوع زلزله و سونامي بزرگ اخير در ژاپن، نشان ميدهد اگر منبع چنين پديدهاي نزديك كشور باشد، به رغم وجود سامانه هشدار مخاطرات دريايي، امكان اطلاع رساني به موقع نیست.
دكتر وحيد چگيني در گفتوگو با ايسنا، اظهار داشت: با توجه به اينكه رخداد سونامي در منطقه پاسيفيك يا اقيانوس آرام بوده، قاعدتا تأثيري بر سواحل ايران نخواهد داشت. اگر هم تأثيرگذار باشد، به حد ناچيز و مختصر بوده و به اندازهاي چشمگیر نيست كه دستگاهها بتوانند ثبت كنند.
رييس موسسه ملي اقيانوس شناسي افزود: هم اکنون دستگاههاي نوسان سنج سطح آب يا همان جزر و مدنگاري در كشور وجود دارند كه توسط سازمان نقشهبرداري در بندر جاسك و چابهار نصب شده است و همينطور دستگاههاي موجنگاري كه سازمان بنادر و هواشناسي نصب كردهاند، از اين جمله هستند.
چگيني افزود: بنابراين، از آنجايي كه تأثير در سواحل كشور مختصر است و به اندازهاي نيست كه با دستگاهها ثبت شود، قطعا محدوده آن بسيار كمتر از تغييرات جزر و مدي و دیگر پديدههايي است كه به طور معمول مانند در سواحل كشور رخ دهد.
وي خاطرنشان كرد: به طور كلي، پديده سونامي در ژاپن، نشان ميدهد كه اگر منبع آن نزديك به كشور باشد، با تجهيزات بسيار قوي و زياد كه مجموع كشورهايي كه سامانه هشدار مخاطرات دريايي و سونامي را در اقيانوس آرام ايجاد كردهاند، نميتوانند به موقع اطلاعرساني كنند؛ هرچند نسبت به واقعهاي كه در سال 2004 ميلادي در اندونزي رخ داد، تلفات كمتر است، ولي باز هم خسارت چشمگیر و تلفات هم قابل تأمل است.
چگيني علت تلفات كم را دور بودن منبع توليد سونامي تا ساحل كه 125 كيلومتر بوده عنوان كرد و افزود: امواج ظرف هشت تا ده دقيقه به ساحل رسيدند و حتي با هشدار بلندگوها به مردم نيز كارساز نبوده و عدهاي در دام امواج سونامي گرفتار شدند.
بنابراين، اين رخداد طبيعي ميتواند درس بسيار خوبي براي كشور باشد، زيرا تقريبا شرايط مشابهي را داريم و منبع سونامي احتمالي ـ گسل مكران ـ به سواحل كشور بسيار نزديك بوده و نزدیک صد كيلومتر با ساحل فاصله دارد.
وي تصريح كرد: سواحل مكران و سواحل درياي عمان، فاصله بسيار كمي با منبع سونامي دارند و امواج در پانزده تا سی دقيقه به ساحل ميرسند و براي جلوگيري از اين اتفاق بايد از هم اكنون به مردم آموزشهاي لازم داده شده و سامانه هشدار قوي در كشور ايجاد و راهاندازي شود.
چگيني اظهار داشت: افزون بر این، بايد بلندگوهايي در مناطق پرجمعيت نصب شود تا اگر سونامي رخ دهد، سريع با اخطار آژير، مردم آگاه شده و ظرف پانزده تا سی دقيقه خود را از ساحل دور كنند.
رييس موسسه ملي اقيانوس شناسي افزود: به رغم اين كه نزدیک چهار سال است كه مرتب اعلام خطر كرده و هشدار ميدهيم، اما استقبال خاصي از سوي مسئولان صورت نگرفته است. با اين حال، در تلاشيم كه سامانهاي را در كشور ايجاد كنيم كه بتوانيم اطلاع رساني هشدار را انجام دهيم، ولي قطعا تا بودجه لازم به اين كار اختصاص داده نشود، سامانه به طور كامل ايجاد نميشود.
همچنین در حالی که امواج سونامی به لنگرگاه های آمریکا در ساحل غربی خسارت وارد کرده است، باراک اوباما گفت: سونامی هیچ آسیب جدی به آمریکا وارد نکرده است.
در پی وقوع زمین لرزه و سونامی در ژاپن، نخست وزیر کانادا گفت که این کشور آمادگی لازم را برای کمک و حمایت از زلزله زدگان ژاپن دارد.
در همین حال، وزارت امور خارجه مکزیک اعلام کرد که تیم امداد و نجات این کشور برای کمک به زلزله زدگان رهسپار ژاپن شده است.