نان، قوت لایموت همه دهک‌های مختلف درآمدی جامعه است که پس از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها وعدههای بسیاری برای بهبود کیفیت آن مطرح شده است.
این وعده‌ها و افزایش قیمت نان موجب شد تا انتظارات مردم برای افزایش کیفیت و کنترل کمی و قیمت نان بیش از پیش افزایش یابد. در این شرایط بسیاری از واحدهای نانوایی سنتی و فانتزی افزایش هزینه تمام شده تولید نان را با افت کمی و کیفی این محصول از مردم دریافت کرده و در واقع مصرف‌کنندگان رقمی به‌مراتب بالاتر از یارانه نقدی دریافتی نان را پرداخت کرده و به‌رغم این افزایش هزینه قادر به تهیه نان با کیفیت نیستند. با این شرایط هنوز هم تأمین نان با‌کیفیت ازجمله دغدغه‌های اصلی مردم بوده و روزی نیست که مصرف‌کنندگان و نانوایان به مشاجره به‌دلیل افت کمی و کیفی نان نپردازند. این در حالی است که با اجرای مرحله دوم اصلاح قیمت نان در روزهای نخست دی‌ماه سال گذشته نیز مسئولان افزایش قیمت نان را پیش زمینه بهبود کیفی، رضایت مشتریان از کیفیت نان و کاهش ضایعات این محصول قلمداد کردند.
از سوی دیگر وزارت بازرگانی همایشی با محوریت کیفیت نان برگزار کرد که در این همایش نیز وعده ارتقای کیفیت نان در مدت زمان حداقل 6 ماهه مطرح شد. اکنون با گذشت 6ماه از پرداخت یارانه نقدی و افزایش قیمت نان هنوز هم افت کمی و کیفی این محصول واقعیتی غیرقابل انکار در بازار نان است. این امر علاوه بر نارضایتی مصرف‌کنندگان و نانوایان از افت کیفیت آرد و نان به محور اصلی کشمکش مردم و تولید‌کنندگان نان سنتی و فانتزی تبدیل شده است. با این وجود مسئولان با ارائه برخی آمارها از بهبود کیفی نان و کاهش مصرف گندم و آرد خبر داده و با تهیه طرح ارتقای کیفیت نان، اجرایی شدن این طرح را شاه‌کلید رفع مشکلات کمی و کیفی نان قلمداد می‌کنند.
روی دیگر سکه نابسامانی بازار نان، سرخوردگی نانوایان از ادامه فعالیت است چرا که به‌رغم افزایش قیمت نان، بسیاری از واحدهای نانوایی افزایش چندین درصدی نرخ آرد و حذف یارانه آن به همراه افزایش هزینه اجاره‌بها، دستمزد، موادبهداشتی و افزودنی‌ها، حامل‌های انرژی و... را عامل افزایش هزینه تمام‌شده تولید نان قلمداد کرده و معتقدند افت شدید کیفیت آرد نیز مزید بر علت شده‌است به‌نحوی که این امر علاوه بر افزایش تنش بین مصرف‌کنندگان و نانوایان افزایش ضایعات نان و کاهش مشتری این واحدها را به‌دنبال داشته است.
با این شرایط از چندی پیش اخباری مبنی بر تعطیلی بسیاری از نانوایی‌های سنتی و فانتزی به گوش می‌رسد. با این وجود مسئولان ترجیح می‌دهند تا مردم را دعوت به صبر کرده و وعدههای تازه‌ای برای بهبود کیفیت نان مطرح کنند. گرچه این مسئولان پس از آزادسازی نرخ آرد، قصور اصلی عدم‌کیفیت آرد و نان را متوجه کارخانه‌های آرد و در مرحله بعد نانوایان دانسته و چنین استدلال می‌کنند که کارخانه‌های آرد ملزم به تأمین آرد با کیفیت مناسب بوده و نانوایان نیز باید آرد مناسب با نوع نان را از این کارخانه‌ها دریافت کنند اما واقعیت آن است که به‌رغم تلاش برخی نانوایان سنتی و فانتزی برای تهیه آرد مناسب حتی با پرداخت بهای بیشتر، هنوز هم آرد نامرغوب عامل اصلی افت کیفیت و افزایش ضایعات نان است.
به‌نظر می‌رسد در نابسامانی بازار نیز مصرف‌کننده بازنده اصلی محقق نشدن وعدههای بهبود کمی و کیفی این محصول است. با یک محاسبه ساده می‌توان پی برد که هدفمند کردن یارانه نان نفعی برای مصرف‌کننده نداشته است چرا که با در نظر گرفتن یارانه نقدی ماهانه 4 هزار و 500 تومانی، میزان افزایش نرخ انواع نان، افت کمی و کیفی این محصول و افزایش ضایعات نان در بخش مصرف به‌دلیل کیفیت نامطلوب آرد و پخت نامناسب می‌توان گفت اکنون مصرف‌کنندگان قیمتی به‌مراتب بیش از نرخ مصوب برای هر قرص نان پرداخت می‌کنند. از منظر دیگر باید اذعان کرد که نقدی شدن یارانه نان و تشدید برخوردهای نظارتی میزان عرضه چند نرخی نان با کیفیت‌های متفاوت را کاهش داده است چرا که علاوه بر ممنوع بودن عرضه نان با افزودنی‌ها در واحدهای نانوایی، پخت نانی که از کیفیت بالاتری نسبت به نان با نرخ مصوب برخوردار باشد برای نانوایی‌ها میسر نبوده یا مقرون به صرفه نیست.
منبع: همشهری
