هیأتی از دیپلماتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، روز گذشته به تهران سفر کردند تا امروز درباره موضوع هستهای با مقامات کشورمان مذاکره کنند. این در حالی است که از یک سو، مقامات غربی، نتایج گفتوگوهای امروز را در مذاکرات آتی ایران با ۱+۵ کارآمد دانستهاند و از سوی دیگر، رسانههای غربی همچون همیشه با خط خبری و تحلیلی خاصی به این موضوع توجه نشان دادهاند.
به گزارش «تابناک»، هیأت بلندپایه آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در حالی به تهران سفر کرده که به نظر میرسد،این بار نیز همچون موارد متعدد پیشین، مسأله بازدید از «پارچین» در بالاترین دستور کار مذاکراتی آنان بوده باشد! این در حالی است که ایران بارها اعلام کردن رسیدن به یک چهارچوب جامع مورد توافق را در اولویت اصلی موضوع هستهای میداند.
بنا بر این گزارش، در این راستا، «هرمن ناکارتس»، معاون مدیرکل آژانس و رئیس هیأت مذاکره کننده این نهاد بینالمللی با ایران، ابراز امیدواری کرده که در مذاکرات روز پنجشنبه، مقامات ایرانی به وی و هیأت همراهش، اجازه بازرسی از تأسیسات پارچین را بدهند.
وی همچنین گفته، بازرسان آژانس آمادهاند تا در صورت گرفتن چنین اجازهای، از پارچین بازدید کنند.
البته «ناکارتس» پیش از سفر به تهران گفته بود، هدف اصلی از مذاکرات، دستیابی به یک چهارچوب بلندمدت مورد توافق برای حل و فصل مسائل موجود در «ابعاد احتمالی نظامی» برنامه هسته ایران است؛ اما آن گونه که از سخنان وی و نیز گزارشهای رسانهای برمیآید، پارچین در صدر موضوعات مربوط به این «ابعاد احتمالی» است.
به نوشته «رویترز»، برخی اعضای هیأت همراه ناکارتس در سفر به تهران ـ که شماری از کارشناسان ارشد مسائل ایران و تسلیحات هستهای نیز در میان آنان هستند ـ جعبههایی فلزی به همراه داشتهاند که گویا در آنها تجهیزاتی بوده که برای بازرسی از پایگاهی مانند پارچین مورد نیاز است.
این خبرگزاری مینویسد، این بازرسان احتمالاً میخواهند در صورت امکان، از خاک و دیگر اجزای محیط نمونهبرداری کنند.
گفتنی است، به تازگی «یوکیا آمانو»، مدیر کل آژانس نیز در سخنانی مدعی شده بود فعالیتهای پاکسازی شدیدی در پارچین انجام گرفته و این امر احتمالاً تشخیص نوع فعالیتهای انجام شده در این مرکز را بسیار دشوار ساخته است؛ با این حال، بازدید از این مرکز همچنان میتواند برای آژانس «سودمند» باشد.
اما دیگر نکته گفتنی درباره گفتوگوهای امروز نمایندگان آژانس با ایران، این است که همچون همیشه، از یکی دو هفته پیش، جو منفی رسانهای درباره نتایج این گفتوگوها در میان رسانههای غربی به راه افتاده و خط خبری این رسانهها ـ که همچون همیشه «رویترز» سردمدار آن است ـ بنا بر این است که چشم انداز روشنی برای پیشرفت در این مذاکرات دیده نمیشود!
این بار نیز رویترز در گزارش خود درباره سفر هیأت آژانس به ایران، به نقل از یک عضو این هیأت نوشته، دلیلی برای این تصور نیست که پیشرفت مهمی در مذاکرات روز پنجشنبه رخ دهد.
وی گفته، ایران هیچ نشانهای مبنی بر امکان بازدید بازرسان از پارچین بروز نداده است.
به هر حال، از مجموع این گزارشها و نقل قولها، میتوان چنین دریافت که قرار نیست در گفتوگوهای امروز نیز رویداد بسیار ویژهای رخ دهد و یا این گفتوگوها به نتیجهای غیرمنتظره و ویژه منجر شود!
در حقیقت، میتوان گفت، مذاکرات امروز بر سر مسائلی است که موضع هر یک از دو طرف در قبال آن، برای طرف مقابل کامل روشن است.
در این باره، ایران تاکنون بارها به صراحت اعلام کرده که در صورت رسیدن به یک توافق جامع با آژانس، مانعی برای بازدید بازرسان از آژانس نخواهد بود، ولی شرط مهمی که ایران در این زمینه مطرح میکند، این است که پرونده هستهای باید مرحله به مرحله حل و فصل شده و با پاسخگویی ایران به هر یک از موارد ابهام آژانس، آن مورد برای همیشه از دستور کار آژانس کنار برود.
اما در طرف مقابل، آژانس تاکنون به جای تأکید بر چهارچوب و اصول، بر «مصداق»ها تکیه داشته و مهمترین مصداق مورد توجه آن نیز مرکز نظامی «پارچین» بوده است. کارکرد آژانس در این زمینه تاکنون به اندازهای آشفته و بیچهارچوب بوده که به تازگی شمار فزایندهای از تحلیلگران غربی نیز به این نهاد به سبب استناد به شواهد ناروشن و گاه ساختگی و کارکرد گزینشی و غیرمنطقی انتقاد کردهاند.
در چنین شرایطی، بعید نیست که تأکید دوباره و مصرانه آژانس بر اجازه بازرسی، صرفاً به این سبب باشد که در صورت موفق نشدن در اقناع ایران به پیروی از خواستههای خود، همچنان دستاویزی برای افزایش فشار و دامن زدن به ابهامات پیرامون برنامه هستهای ایران داشته باشد.