دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵، فردا در آلماتی قزاقستان برگزار خواهد شد؛ این موضوع، بار دیگر بازار گمانه‌زنی‌ها پیرامون شرایط حصول توافق میان طرفین را داغ کرده است. در این زمینه، پایگاه تحلیلی «آسیا تایمز» در مطلبی دیدگاه خود درباره محتوای مورد انتظار و مطلوب در مذاکرات فردا را مطرح کرده است.
به گزارش «تابناک»، مذاکرات هسته‌ای در شرایطی فردا در آلماتی برگزار خواهد شد که با توجه به ابهامات موجود درباره پیشنهادهای احتمالی گروه ۱+۵ به ایران، هنوز میان تحلیلگران اتفاق‌نظری درباره موفقیت یا شکست این مذاکرات نیست. با این حال، آنچه بیشتر ناظران بر آن اشاره میکنند، این است که نباید از این مذاکرات انتظار نتیجه فوق‌العاده و همه‌جانبه‌ای داشت.
پایگاه تحلیلی «آسیا تایمز» ضمن اشاره به این موضوع، تأکید می‌کند که با وجود این، باز هم می‌توان به حصول توافقاتی هرچند اندک میان دو طرف امید داشت؛ اما این در صورتی است هر دو طرف، متقابلا «گام‌های کوچک هوشمندانه»ای برای حل و فصل اختلافات بردارند.
آسیا تایمز در توضیح چگونگی این امر و ماهیت این گام‌های هوشمندانه می‌نویسد:
بهتر است دیپلمات‌ها، اندیشه‌های بلندپروازانه مبنی بر حصول یک توافق جامع و امثال آن را فراموش کرده و به وظیفه فوری «مدیریت خرد» توجه نشان دهند. در این راستا، سخن از موضوعات «به هم پیوسته» که مسائل هسته‌ای و غیرهسته‌ای را به هم مرتبط میکنند، از جمله مسائل منطقه‌ای و امنیتی، خوب و مناسب است.
با این حال، در این مرحله خاص، بهترین گزینه‌ای که واقع بینانه می‌توان به آن امید داشت، برداشتن گام‌های «هوشمندانه» اعتمادساز از سوی هر دو طرف است تا به این ترتیب، از یک سو از اوج‌گیری بحران هسته‌ای جلوگیری شده و از سوی دیگر، حداقلی از توجیه برای ادامه مذاکرات و برگزاری دورهای بعدی فراهم شود.
* اما منظور از این «گام‌های هوشمند»، دقیقاً چیست؟
پاسخ به این پرسش را باید با توجه به زمینه هسته‌ای موجود و همچنین امکان حصول توافقات عملی و کوچکی دریافت که مواضع اظهار شده کنونی، هیچ یک از طرفین را تغییر نمی‌دهد.
در سمت ایران، این گام‌های هوشمندانه اعتمادساز می‌تواند در قالب همکاری بیشتر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از جنبه‌های گوناگون، موافقت با ادامه روند تبدیل اورانیوم به صفحه‌های سوخت و تمایل به ثبت فتوای آیت‌الله خامنه‌ای در ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای در قالب یک سند سازمان ملل باشد.
البته درباره فتوای آیت الله خامنه‌ای باید خاطرنشان کرد که در آوریل ۲۰۱۰، ایران فتوای اعلام شده در سال ۲۰۰۵ مبنی بر ممنوعیت ساخت، ذخیره و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای و تعارض این امر با قواعد اسلامی را به شکل مستند و در قالب یک سند درآورد. این بیانگر تمایل محسوس و چشمگیر ایران به موضوع عدم اشاعه هسته‌ای است که در نقطه مقابل سوءظن‌های غرب در این باره قرار می‌گیرد.
در طرف مقابل، در پاسخ به گام‌های ایران، کشورهای عضو ۱+۵ باید کاهش تحریم‌ها، تسهیل انتقال دارو به ایران، ادامه معافیت برخی کشورها از تحریم نفتی و برداشتن برخی موانع پرداخت قیمت صادرات نفت ایران را مورد توجه قرار دهد. اقدام دیگر، می‌تواند پایان دادن تحریم‌های صادرات قطعات هواپیما به ایران باشد.
البته شاید انجام برخی کارها از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا، نیازمند تصویب دستگاه مقننه باشد که به ویژه در مورد آمریکا، با توجه به مخالفت کنگره این کشور بسیار دشوار است؛ بنابراین، دولت ایالات متحده برای این منظور باید به فرامین اجرای ریاست جمهوری متوسل شود. پیش از این نیز پیشنهاد‌هایی برای استفاده اوباما از قدرت اجرایی خود جهت آزاد کردن دارایی‌های بلوکه شده ایران مطرح شد.
در مجموع، سود چنین کارهای متقابلی، جلوگیری از اوج‌گیری موضوع هسته‌ای ایران به سطح یک جنگ تمام عیار تجاری است که می‌تواند حرکت اقتصاد ایران را متوقف کند. از سوی دیگر، این کار ضمن کاستن از خطر وقوع جنگ بر سر مسأله هسته‌ای، از ضربه‌ای که از این طریق به اقتصاد جهانی وارد خواهد شد، جلوگیری خواهد کرد.
بنابراین، تردیدی نیست که آخرین دور تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده ـ که بانک‌های بین‌المللی را از انتقال وجوه مربوط به فروش نفت ایران منع می‌کند ـ نه تنها از جنبه قواعد سازمان ملل، غیرقانونی است، بلکه همچنین نشانگر یک پاسخ اغراق شده به خطر اندک نظامی شدن برنامه هسته ایران است که البته در نظارت کامل آژانس نیز هست.
به این ترتیب، مهمترین فایده گام‌های کوچک هوشمندانه این است که ضمن جلوگیری از به هم ریختن وضع موجود و حرکت آن به سمتی خارج از کنترل، برنامه هسته‌ای ایران را نیز همچنان تحت کنترل نگه می‌دارد. به هر حال، در شرایطی که حصول توافقات بزرگ، غیرواقع بینانه به نظر می‌رسد، متعهد بودن به این گام‌ها می‌تواند بهترین راه برای کنترل وضع موجود باشد.
بعضی مواقع ما در کشور براستی معادلات جهانی و جایگاه کشور و اقتصادمان را در دنیا فراموش می‌کنیم و مواضعی مبتنی بر همین تحلیلهای بعضا شعاری اتخاذ می‌کنیم، مثلا فکر می‌کنیم آمریکا با وعده و وعید چین ،ژاپن، کوره و هند را به عنوان بزرگترین وارد کنندگان نفت ایران در تحریم ایران با خود همراه کرده اما هرگز به دلیل واقعی همراهی این کشورها با مواضع آمریکا و اروپا در مورد ایران نمیپردازیم. در اینجا فقط آمار صادرات این ۴ کشور در سال ۲۰۱۲ به آمریکا را ببینید:
برادر من، این شعارها که میدی خیلی خوبه. به شرطی که مثل چین ما و مدیران هم به قانون احترام بگذاریم و دست از منافع شخصی بکشیم. چه معنی میده که همه میرن سکه و دلار میخرن. مگر کار من و شما دلالی سکه و دلار است؟؟؟؟