طبق آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران یک‌‌میلیون و 700هزار کودک در ایران به صورت مستقیم درگیر کار هستند و بررسی‌ها نشان می‌دهد هر کودک ماهانه 80 تا 100هزارتومان درآمد دارد. سازمان جهانی کار اعلام کرده است که 215میلیون کودک پنج تا 14ساله کشورها در دام کار گرفتار هستند.
به گزارش بهار، نشست روز جهانی مبارزه با کار کودک که برابر با 12ژوئن (22خرداد) است، در خبرگزاری مهر با حضور مقامات کارگری و کارفرمایی برگزار شد.
آرش فراز در ابتدای این نشست با بیان این‌که از سال 2002 میلادی همه‌ساله سازمان جهانی کار روز 12ژوئن را به عنوان روز جهانی مبارزه با کار کودک برگزار می‌کند، گفت: هدف از این نام‌گذاری این است که در سالیان متمادی تلاش شد تا با معرفی نمادین یک روز مشخص توجه ملت‌ها و دولت‌ها به اهمیت آسیب‌شناسی این پدیده ناهنجار و آشنایی با فعالیت‌های کشورهای عضو جلب شود.
وی افزود: براساس گزارش این سازمان بیش از 215میلیون کودک بین پنج تا 14سال در کشورهای مختلف جهان مشغول کار هستند و ILO معتقد است با همکاری اعضا، گروه‌های کارگری و کارفرمایی می‌توان از رشد این پدیده جلوگیری کرد. این مقام مسئول کارگری بیان داشت: به دلیل اهمیت موضوع مبارزه با کار کودک، این پرونده در قالب یکی از مقاوله‌نامه‌ها و معاهدات بین‌المللی کار پذیرفته شده است و به کشورهای مختلفی از سراسر جهان به عضویت آن درآمده‌اند. سازمان جهانی کار دارای هشت مقاوله‌نامه بنیادین است که دو مورد از آن‌ها به کار کودک می‌پردازد.
وی بیان داشت: قبل از الحاق ایران به مقاوله‌نامه کار کودک، در سال 83 نیز آیین‌نامه‌ای در این زمینه با همراهی کارگران و کارفرمایان تدوین شد، اما تا به امروز هیچ‌گونه تعامل و پیگیری در بازنگری مفاد آن و چگونگی تنظیم گزارش‌های سالانه وجود ندارد. از شاخص‌های اندازه‌گیری رشد‌یافتگی در سازمان بهداشت جهانی و یونیسف وضعیت کودکان کشورهاست.
با وجود متفاوت‌بودن آمارها، اما گفته می‌شود بین 170 تا 250میلیون کودک در کشورهای مختلف به کار گرفته می‌شوند و طبق آمار ارائه‌شده توسط مرکز آمار ایران که در سال 85 ارائه شد یک‌‌میلیون و 700هزار کودک به صورت مستقیم در ایران درگیر کار هستند.
همچنین 915هزار کودک نیز به عنوان کودک خانه‌دار به ثبت رسیده که از این تعداد 9/98درصد دختر هستند و آمار بهزیستی در سال 89 نیز نشان می‌دهد که تنها شش‌هزار کودک خیابانی ساماندهی شده که نشان می‌دهد عملکردها در این بخش ناچیز بوده است. این فعال اجتماعی تصریح کرد: یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در ایران نبود برنامه راهبردی و استراتژیک درباره کودکان و کار است به نحوی که در برنامه پنجم توسعه 17بار از کلمه فاضلاب استفاده شده است و یک‌بار کلمه کودک در این برنامه وجود ندارد و این موضوع نشان می‌دهد که لازم است در این بخش تصمیم‌گیران نگاه جدی به مسئله داشته باشند.
در کشور ما بحث ایجاد تشکل‌هایی که بتوانند به موضوعات کار کودک بپردازند بسیار محدود و اقداماتی که در این بخش انجام می‌شود بسیار ناچیز است. ما در این زمینه تاکنون دو سمینار علمی کودکان کار و خیابانی را برگزار کردیم و بیانیه‌ای نیز صادر که درنهایت به ایجاد نهاد ملی حمایت از کودک در ایران منجر شد و پیش از آن کودک کار در ایران موضوع رها شده بود و دستگاه‌های مسئولیتی را در این زمینه نمی‌پذیرفتند. 90درصد کودکان کار شب‌ها به منازل خود بازمی‌گردند، اما کودکان خیابانی شبانه‌روز در بیرون هستند و طبق آمار موجود 99درصد این کودکان بزهکار می‌شوند. ما یک مرکز نگهداری از کودکان کار و خیابان ایجاد کردیم که در قالب آن 4700نفر تحت پوشش قرار گرفتند، اما برای گسترش این‌گونه فعالیت‌ها لازم است تا نهادهای تصمیم‌ساز مداخله کنند.
مطالبات فعالان حقوق کودک از رییس‌جمهوری آینده
در آستانه روز جهانی مبارزه با کار کودک جمعی از فعالان این حوزه در نامه‌ای، مطالبات خود را از رییس‌جمهوری و دولت آینده مطرح کردند. در این نامه آمده است: در گیرودار رقابت‌های انتخاباتی نامزد ریاست‌جمهوری مسئله‌ای که برای فعالان لغو کار کودک و مدافعان حقوق کودک مطرح است، تبیین نشدن جایگاه حقوق و منافع کودکان در برنامه‌ها و سیاست‌های پیشنهادی نامزدهاست. ما کودکان را آینده‌سازان جامعه می‌‌دانیم، اما هیچ‌یک از نامزدها برنامه‌ها و سیاست‌هایشان را مبتنی بر منافع و حقوق کودکان ترسیم نکرده‌اند. در این میان برای ما فعالان لغو کار کودک، مبانی و اساسی وجود دارد که بیانگر و ضامن حقوق پایه انسانی کودکان است.
در ادامه این نامه آمده است: کتمان مسئله کار کودک و شانه‌خالی‌کردن دولت‌ها از پذیرش مسئولیت در قبال این پدیده اجتماعی، بسیاری از مدافعان حقوق کودکان را بر آن داشت تا با تاسیس سازمان‌های غیردولتی و مردمی، صدای این قشر را به گوش جامعه و مسئولان برسانند و قدمی هرچند کوچک در راه تغییر وضعیت کودکان بردارند. در آستانه انتخابات یازدهم و روز جهانی مبارزه با کار کودک این حق ما و کودکان ماست که حقوق پایه کودکان را از کسی که می‌خواهد سکان سیاست و برنامه‌های چهارساله آینده کشور را در دست داشته باشند، مطالبه کنیم و دغدغه‌های‌مان را به شکل چند سوال اساسی با نامزدها در میان بگذاریم.
1. آقای رییس‌جمهوری آینده، بحران‌های اقتصادی اخیر اکثریت جامعه را به جدال برای زندگی کشیده است وکودکان از اولین قربانیان این جنگ ناعادلانه هستند و پرسش حقیقی این است که شما چه ضمانت اجرایی برای احقاق حقوق پایدار و انسانی آحاد جامعه و به‌ویژه کودکان ارائه می‌دهید؟
2. آقای رییس‌جمهوری آینده، با توجه به تاکید برنامه چهارم توسعه بر پیگیری سیاست تعدیل ساختاری، برنامه شما در این زمینه چه فرم و محتوایی خواهد داشت؟
3. آقای رییس‌جمهوری آینده، سیاست و برنامه شما جهت تدقیق و اجرای قوانین مربوط به کودکان چیست؟
4. در برنامه‌های شما چه تدابیری برای از بین بردن تناقص‌ها یا به عبارتی ضمانت اجرایی جلوگیری از کار کودک در نظر گرفته شده است؟
5. برنامه شما برای بازگرداندن بیش از هفت‌‌میلیون کودک در سن آموزش دور مانده از تحصیل به چرخه آموزش چیست؟
6. آیا انسان‌هایی که به دلیل فقر و شرایط اقتصادی و بلایای اجتماعی مثل جنگ و بلایای طبیعی مثل زلزله، سیل و خشکسالی مجبور به مهاجرت شده‌اند، نباید از حقوق برابر انسانی برخوردار باشند؟
7. آیا تامین شرایط زیستی متناسب با دوره‌های مختلف زندگی کودکان در برنامه و سیاست شما جایگاهی دارد؟
8. سیاست یا برنامه شما برای ارتقای شخصیت و جایگاه حقیقی و حقوق سازمان‌های مردمی و غیردولتی و حمایت و حفاظت از حقوق و فعالیتشان چیست؟
