در حالی که فرشهای چینی در بازارهای جهانی و حتی بازار داخلی ایران با برندهایی نظیر «کاشان» به فروش میرسد، اکنون هنر / صنعت فرش ایران، روزهای بدی را میگذراند و فعالان این حوزه، ناامید از کسب و کار خود، تغییر شغل را راه گریز از این وضعیت میدانند.
به گزارش «تابناک»، هنر / صنعت فرش ایران، شاید تنها نمونهای از صنعتی باشد که از قرنهای گذشته به عنوان یک هنر / صنعت جهانی، یکهتاز بازارهای جهانی بوده و آوازه آن تقریبا در همه نقاط جهان پیچیده است؛ صنعتی که اکنون زیر بار مسائل و مصائب اقتصادی به دست فراموشی سپرده شده و به تدریج به سمت نابودی به پیش میرود.
این در حالی است که در غیاب فرش ایران در بازارهای جهانی، اکنون فرشهای چینی با برندهایی چون «کاشان» و مانند آن در سطح جهانی جولان میدهند.
از سوی دیگر، مشکلات فرش کشور هم در اصل تولید و هم در حوزه بازاریابی است. پیش از این مجتبی فیض اللهی، مدیر بازاریابی مرکز ملی فرش ایران اعلام کرده بود که مشکل اصلی فرش ایران، بازاریابی است و از دولت جدید این خواسته میرود که بودجه لازم برای معرفی فرش ایران را در بازارهای جهانی تخصیص دهد.
همچنین علیرضا قادری، از فعالان حوزه فرش پیش از این اعلام کرده بود که مشکل اصلی فرش در بحث بازاریابی و فروش است.
اما همه اینها به یک سو؛ محمد جواد مختارزاده (قیاس آل رسول) از اعضای هیأت رئیسه اتحادیه صادرات فرش دستباف، از رویکردی متفاوت به موضوع فرش نگاه میکند.
وی در گفتوگو با تابناک، با اشاره به موضوعات و مسائل حوزه فرش بر این باور است که هماکنون وضعیت در حوزه فرش بسیار خراب است و تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی به مرز بحران رسیده است.
مختارزاده درباره این بحران به چند نکته اشاره میکند، از جمله جوایز صادراتی و تشویقی صادرکنندگان و میگوید: در جایی که نخست قرار بود در سال ۸۸، 5 درصد تشویقی به صادرکنندگان داده شود، معاون اول رئیس جمهور، آقای رحیمی اعلام کرد، هر کس جلوی صادرات را بگیرد، معاند است و باید ۱۰ درصد به صادرکنندگان تشویقی داده شود.
وی ادامه داد: اکنون نه تنها ۱۰ درصد داده نشده، بلکه همان 5 درصد هم داده نمیشود و تنها ۳ درصد به صادرکنندگان پرداخت میشود. این در حالی است که روز به روز وضعیت صادرات بدتر میشود و هیچ حساب و کتابی هم در میان نیست.
مختارزاده درباره تولید فرش دستباف به موضوع دیگری اشاره میکند و آن پرداخت یارانههاست. وی میگوید: با ورود یارانهها به اقتصاد کشور، کارگران از کار دست کشیدهاند. هماکنون قالی ریز اصلا بافته نمیشود و دلیل آن هم مشخص است. کارگر قالیبافی که به همراه خانواده خود، ماهیانه ۴۵۰ هزار تومان میگیرد و نه پول آب و برق و گاز دارد و نه خرجی زیاد، این یارانه برایش زیاد هم هست و دیگر کار نمیکند!
مختارزاده میگوید: اکنون در بازار عباس آباد برخی از فروشندگان فرش دستباف، کسب و کار قبلی را رها کردهاند و به جای آن مشغول فروش زیرپوش و مانند آن هستند. عمده خرابی کارها ناشی از بیسیاستی دولت در هشت سال گذشته بوده است.
مختارزاده در خصوص این که مشکل بازاریابی و معرفی فرش ایران در بازارهای جهانی چگونه در حال حل شدن است، گفت: هماکنون تلاش بسیاری از سوی صادرکنندگان انجام میگیرد که بازار فرش ایرانی را در سطح جهانی حتی در کشورهای آفریقایی رونق دهیم. اما تاجر باید اطمینان داشته باشد که وقتی میخواهد صادرات کند، وضع چگونه است.
وی ادامه داد: مشکلات بسیاری بر سر راه صادرکنندگان وجود دارد، مثلا گمرک میگوید باید ارز صادرات را یا از طریق دولت به داخل منتقل کنید و یا بگویید که چگونه به داخل میآورید. ما مخالف شفافیت و حساب و کتاب دقیق نیستیم، ولی متأسفانه هیچ حساب و کتاب دقیقی نیست.
وی درباره آمار صادرات فرش دستباف کشور گفت: چیزی نزدیک بیش از ۴۰۰ میلیون دلار صادرات فرش داشتهایم، که بخش مهمی از آن برگشتی است. آقایان بدون توجه به این میزان برگشتی، همواره میگویند آمار صادرات رو به بهبود است، ولی واقعیت آن است که صادرات فرش ایرانی نه تنها خوب نشده، بلکه به شدت وخیمتر و خرابتر هم شده است.
گفتنی است، در رابطه با حل معضلات هنر / صنعت فرش ایران، یکی از خواستههای مهم فعالان این حوزه، ایجاد سازمانی مستقل در خصوص آن است و از دو سال پیش درخواست تبدیل مرکز ملی فرش ایران به سازمان ملی فرش ایران، همواره مورد بحث و جدل بوده است.
مجتبی فیض اللهی پیش از این گفته بود که امید است سازمان مستقلی برای فرش دستباف ایجاد شود که تمامی برنامهها و کارها در آن انجام شود و وابسته به جایی نباشد.