همه‌ساله درسالگرد پيروزي انقلاب اسلامي، ورزشكاران رشته‌هاي مختلف با حضور در تورنمنت‌هاي ورزشي، اين ايام را گرامي مي‌دارند و سهمي از شادي و شعف ملت ايران را به خود اختصاص مي‌دهند. يكي از رشته‌هايي كه ورزشكاران آن در اين ايام با حضوري خاص‌تر توانمندي‌هاي خود را نه در زمين، كه در پهنه آسمان به نمايش مي‌گذارند، ورزش‌هاي هوايي است.
به نوشته جام جم، امسال نيز همچون سال‌هاي گذشته، در روزهاي 12 و 22 بهمن‌ماه، چتربازان سقوط آزاد كشورمان با فرود در محوطه مرقد امام (ره) و نيز ميدان آزادي، ياد و خاطره اين ايام را گرامي خواهند داشت. بي‌مناسبت نديديم به همين بهانه گزارشي درخصوص ورزش‌هاي هوايي داشته باشيم و شما را با جايگاه كنوني اين رشته در كشورمان آشنا كنيم.
در ميان رشته‌هاي مختلف ورزش‌هاي هوايي پاراگلايدر، كايت و چتربازي سقوط آزاد بيشترين مخاطبان را دارند. درخشش پرنده‌هاي ايراني در داخل و خارج از كشور طي سال‌هاي اخير تحسين بسياري از كارشناسان جهاني را به همراه داشته ، در‌حالي‌كه تعدادي از اين ستاره‌هاي درخشان، نه به نام كشور عزيزمان ايران كه با مليت‌هاي غيرايراني در رنكينگ جهاني اين رشته درخشيده‌اند و ما نمي‌دانيم از اين بابت بايد به خود بباليم يا تاسف بخوريم.
تيمسار بيژن پارسا، رئيس انجمن ورزش‌هاي هوايي، با اظهار تاسف از وجود مشكلات عديده بر سر راه اين رشته در كشور موازي‌كاري‌هاي رايج را تنها دليل اين مساله مي‌داند و مي‌گويد: پس از گذشت سال‌ها هنوز هم سازمان هواپيمايي كشوري حاضر نيست سازمان تربيت‌بدني را به‌عنوان متولي اصلي رشته‌اي بپذيرد كه داراي فدراسيون جهاني است (فدراسيون جهاني ورزش‌هاي هوايي FAI) و همين موضوع سردرگمي دائم ورزشكاران اين رشته را به‌همراه داشته و موجب شده بچه‌هاي ما حضور در مسابقه‌هاي متعدد و از جمله جام جهاني 2009 ايتاليا را از دست بدهند.
وي با اشاره به اين‌كه در حال حاضر 10 هزار نفر در رشته‌هاي مختلف ورزش‌هاي هوايي در كشورمان فعاليت مي‌كنند، مي افزايد: اگر مشكلات موجود با حضور كارشناسان خبره مورد بحث و بررسي قرار گيرد و بشكل معقول حل و فصل شود، بالاخره ورزشكاران ما هم از بلاتكليفي در مي‌آيند و فرصت‌هاي مناسبي براي رشد و پيشرفت در اختيارشان قرار مي‌گيرد چيزي كه در حال حاضر از آن محروم هستند.
پارسا همچنين درخصوص حضور پرنده‌هاي ايراني در يكي از كشورهاي همجوار براي استفاده از امكانات موجود در آنجا مي‌گويد: به هر حال بچه‌هاي ما براي ارتقاي سطح كارشان و استمرار تمرين‌ها و افزودن به تجارب خود ناچار به اين كار هستند و چنين مساله‌اي امري عادي است، چرا كه سطح مسابقه‌هاي داخلي ما در حدي نيست كه بتواند آنها را در رديف ورزشكاران مطرح اين رشته قرار دهد.
وي در بخش ديگري از صحبت‌هايش درخصوص سطح دانش مربيان داخلي مي‌گويد: به دليل حساسيت بالاي اين رشته و ارتباط مستقيم آن با جان انسان، آموزش‌هاي لازم بايد تحت نظر مربيان دوره ديده كه از سازمان تربيت بدني مدرك خود را اخذ كرده‌اند، صورت پذيرد و براي اين‌كه كسي بتواند اين مدرك را كسب كند، گذراندن مراحل متعدد و دوره‌هاي مختلف الزامي است و اين‌طور نيست كه تمام شركت كنندگان به‌راحتي فارغ‌التحصيل شوند و به آموزش بپردازند. در آخرين دوره برگزار شده از بين 60 داوطلب مربيگري تنها 22 نفر پذيرفته شدند كه از اين تعداد فقط 10 نفر فارغ‌التحصيل و موفق به اخذ مدرك شدند كه اين مساله ارزش فوق‌العاده جايگاه مربي در اين رشته را به اثبات مي‌رساند.
وي در ادامه مي‌گويد: به دليل بي‌توجهي به ارزش حياتي مربيان كارآمد، در سال‌هاي قبل شاهد مراجعه علاقه‌مندان به برخي افراد تازه‌كار براي آموزش؛ بوديم كه متاسفانه همين سهل‌انگاري‌ها موجب شد در مدت كوتاهي تعدادي از افراد علاقه‌مند بر اثر سقوط جان خود را از دست بدهند يا دچار معلوليت‌هاي غير قابل جبراني شوند.
(گفتني است صحبت‌هاي رئيس انجمن ورزش‌هاي هوايي در شرايطي مطرح ميشود كه سازمان هواپيمايي كشوري به دليل تضادهاي موجود؛ گواهينامه‌هاي صادر شده توسط سازمان تربيت بدني را به هيچ عنوان نمي‌پذيرد و تنها مدارك مربيگري صادر شده توسط خود را به رسميت مي‌شناسد)!
اين رشته متعلق به قشر خاصي نيست
وجود 2 رشته كوه البرز و زاگرس در كشور ما از جمله مواهب بي‌نظير است كه بسياري كشورها از داشتن آن محرومند، ولي متاسفانه محدوديت‌هاي موجود به گونه‌اي است كه امكان استفاده بهينه از آنها براي ورزشكاران ما فراهم نيست.
بابك حسيني، يكي از نخستين مربيان خلباني پاراگلايدر كشورمان با بيان اين‌كه در حال حاضر سايت‌هاي پروازي متعددي در استان‌هاي مختلف كشور وجود دارند، از مشكلات و محدوديت‌هاي ايجاد شده به دليل موازي‌كاري‌هاي موجود اظهار نارضايتي كرده و مي‌گويد: تا چند سال قبل ما به لحاظ سازماني بسيار قوي‌تر و منسجم‌تر از امروز بوديم اما بخشنامه هايي كه بتازگي با آنها روبه‌رو هستيم فعاليت باشگاه‌ها را بشدت محدود كرده و حضور ورزشكاران ما در ميدان‌هاي جهاني را در هاله‌اي از ابهام قرار داده است. متعاقب همين مسائل تعدادي از پرنده‌هاي ما كشورهاي ديگر را براي ادامه فعاليتشان برگزيده‌اند كه اين موضوع جاي تاسف فراوان دارد.
وقتي از اين مربي درخصوص لوكس بودن رشته‌هاي مختلف ورزش‌هاي هوايي سوال مي‌كنيم، مي‌گويد: به عقيده من هزينه‌هاي اين رشته از يك فوتبال محلي (كه نيازمند اجاره ساعتي زمين است) ارزان‌تر است؛ چرا كه همين بچه‌ها پس از طي مراحل آموزش، چترهايشان را از وارد‌كننده به‌شكل اقساطي مي‌خرند و يك چتر خوب هم به شرط نگهداري صحيح حدود 10 سال به شخص سرويس مي‌دهد.
ضمن اين‌كه شهريه آموزش هم در حد بسياري از رشته‌هاي ورزشي ديگر است و در مجموع موردي خاص براي اطلاق لفظ لوكس به اين رشته وجود ندارد.
وي همچنين از امكان پرواز با پاراگلايدر توسط كساني كه بخواهند فقط به‌شكل تفريحي يك‌بار هم كه شده پرواز در آسمان را تجربه كنند، خبر داده و مي‌گويد: ما پروازهاي تفريحي دو نفره هم داريم كه فرد علاقه‌مند همراه يك مربي حرفه‌اي پرواز مي‌كند و صدالبته هدايت پاراگلايدر در اين پرواز تنها به‌عهده مربي است.
لزوم تخصيص امكانات بيشتر از سوي دولت
خشايار تشكري يكي از مطرح‌ترين چتربازان سقوط آزاد كشورمان كه نخستين عضو انجمن ورزش‌هاي هوايي محسوب ميشود، اين رشته را چيزي فراتر از يك ورزش صرف مي‌داند و مي‌گويد: امروز اين مساله به اثبات رسيده كه ورزش‌هايي نظير چتربازي روحيه جنگندگي و شجاعت را به شكل چشمگيري در فرد افزايش مي‌دهد و در ابعاد نظامي هم كارايي اين رشته‌ها ناگفته پيداست. ضمن اين كه در مواقع بروز حوادثي نظير زلزله و آتش‌سوزي‌هاي وسيع كه عمليات امداد و نجات بسختي صورت مي‌گيرد، اين چتربازان هستند كه مي‌توانند نقش موثري ايفا كنند و به ياري حادثه‌ديدگان بشتابند.
به عقيده وي، ورزش‌هاي هوايي به دليل ماهيت خاصي كه دارند در صورت حمايت از سوي دولت مي‌توانند در ابعاد مختلف عملكرد مثبتي از خود به نمايش بگذارند. وي عمده‌ترين مشكل موجود در اين رشته را نداشتن حتي يك هواپيماي اختصاصي براي بالا بردن چتربازان عنوان كرده و مي‌افزايد: ما به لحاظ ديگر امكانات نه تنها چيزي از كشورهاي همسايه كمتر نداريم كه وضعيتمان به مراتب بهتر است، اما همين موضوع در اختيار نداشتن هواپيما موجب شده ضمن عقد يك قرارداد همكاري با انجمن ورزش‌هاي هوايي تركيه براي تورهاي آموزشي وتفريحي؛ منطقه كوش آداسي در اين كشور را انتخاب كنيم، چرا كه اين كار در آنجا بسيار كم هزينه‌تر است و يك هواپيماي اختصاصي از يك باند اختصاصي دائم چتربازان را براي سقوط آزاد به آسمان مي‌برد.
تشكري يكي ديگر از مشكلات ورزش‌هاي هوايي را عدم تبليغات صحيح و نبود حاميان مالي مستمر مي‌داند و مي‌گويد: اي كاش مركز آموزش فنون هوايي (وابسته به سازمان هواپيمايي كشوري) با انجمن ورزش‌هاي هوايي متحد مي‌شدند وضمن استفاده از امكانات و امتيازات يكديگر، راه پيشرفت اين رشته جذاب و پرمخاطب را در كشورمان مي‌گشودند. امروز كشوري مانند تركيه درآمد سرشاري از محل جذب گردشگران علاقه‌مند به ورزش‌هاي هوايي، نصيب خود كرده است وما همچنان بدون حامي، ساكن مانده و در جا مي‌زنيم.
وقتي براي تهيه اين گزارش با يكي از مسوولان مركز آموزش علوم وفنون هوايي وابسته به سازمان هواپيمايي كشوري تماس گرفتيم، وي ضمن درخواست عدم درج نام خود در اين گزارش؛ اظهار كرد: متاسفانه در اين مورد خاص، همه با نگاه حاكميتي به موضوع نگاه مي‌كنند.
سازمان هواپيمايي مي‌گويد هر چيزي كه در آسمان مي‌پرد به ما ربط پيدا مي‌كند و سازمان تربيت‌بدني هم رشته‌هاي هوايي را ورزش صرف مي‌داند و امور مربوط به آن را در حيطه اختيارات خود به شمار مي‌آورد و هيچ‌كدام از اين دو حاضر نيستند با وضع قوانيني سهل‌تر، زمينه همكاري‌هاي مشتركي را فراهم آورند و نتيجه اين برخوردها هم ناگفته آشكار است؛ بلاتكليفي محض ورزشكاران اين رشته و پيشرفت نكردن آن.
