به گزارش «تابناک»، هفتمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت»، مهمترین رویداد داخلی برای مستندسازان کشور، شامگاه امشب سه شنبه ۲۶ آذرماه پس از چند روز شور و هیاهو از نمایش آثار مستند و حضور شمار چشمگیری از مخاطبان این عرصه سینمایی، در تالار وحدت به کار خود پایان داد. سینما فلسطین و سپیده در روزهای برگزاری این دوره از جشنواره بر خلاف دوره پیشین با حجم انبوهی از جمعیت حتی در ساعات صبحگاهی و ظهرگاهی روزهای میانیِ هفته روبهرو بود و این اتفاق مثبتی برای حوزه مستند بود که مدیران پیشین توان تحققش را نیافته بودند.
سید محمد مهدی طباطبایینژاد، دبیر هفتمین جشنواره بینالمللی سینما حقیقت، در سخنانی تأکید کرد در این جشنواره بیش از ۱۱۰۰ فیلم دریافت شد و از همه فیلمسازانی که آثارشان به بخش مسابقه راه پیدا کرد یا در این بخش پذیرفته نشد، به یک میزان سپاسگزاری کرد.
وی تأکید کرد: اگر به چهار دهه قبل برگردیم، میبینیم تعریفی که از سینمای مستند ما موجود است، سینما مستند نیست، بلکه سینما آگاهی است و کشور پیشرو، کشور آگاه است.
در این مراسم، گفتههای جالبی از سوی مدعوین بیان شد؛ اما شاید جالبترین اتفاق توسط علی محمد قاسمی مستندسازی رخ داد که شفیع آقامحمدیان مدیر پیشین مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی را با هدیه آگهی فروش منزلش راهی کرده بود. علی محمد قاسمی در این مراسم ضمن خواندن بیانیهای، از حاضران خواست اگر با پیگیری ریختوپاشهای فراوان مدیران پیشین سازمان سینمایی توسط حجت الله ایوبی و علی جنتی موافق هستند، به نشانه موافقت بایستند.
در این مراسم علی محمد قاسمی گفت: اتفاقات ناخوشایندی در چند سال گذشته در سینمای مستند وارد شده و فرصتها از دست رفته و موهای بسیاری سفید شده است. در این مدت بیتالمال به سفارش ملوکالطوایفی که تصور میکردیم برچیده و در راههای نادرست صرف شده است. این جمع (حاضران در سالن) با ایستادنشان به شما میگویند که پیگیر مدیرانی باشید که عشقمان را دچار تلاطم نمودند، ما منتظر شفاف سازی هزینههای انجام شده هستیم، نمیبخشیم و فراموش نمیکنیم.
علی محمد قاسمی سپس از حاضران خواست، اگر سخنان او را تأیید میکنند، ده ثانیه بایستند که همه حاضران بلند شدند و او را تشویق کردند. این مستندساز پس از تشویق حاضران خطاب به ایوبی گفت: آقای ایوبی این امضای دوستان بود که نشان میدهد آنها پشت شما هستند.
داوران اين جشنواره اسامی برگزیدگان بخشهای مسابقه ملی و مسابقه بینالملل را به اين شرح معرفي كردند:
بخش مسابقه ملی* بهترین دستاورد فنی: ـ بهترین صدابرداری و صداگذاری: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به آرش قاسمی صداگذار «خون مردگی»
ـ بهترین تدوین: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به صادق رضانیا تدوینگر «در پناه بلوط»
ـ بهترین تصویربرداری: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۷۰ میلیون ریال تعلق گرفت به مهدی آزادی تصویربردار «لبیک»
* بهترین پژوهش: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به علی محمد قاسمی پژوهشگر «گزارش شنبه»
* بهترین مستند سیاسی ـ اقتصادی بخش ویژه: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به مرتضی پایهشناس کارگردان «فیلم ناتمامی برای دخترم سمیه»
* بهترین مستند ـ داستانی بخش ویژه: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به محمدحسین مهدویان کارگردان «آخرین روزهای زمستان»
* بهترین مستند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس: لوح تقدیر و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به مصطفی رزاق کریمی کارگردان «خاطراتی برای تمام فصول»
رزاق کریمی، پس از دریافت جایزهاش گفت: در سینمای مستند وجه نقد و اعتراضی است که با کمی بدبینی مطرح میشود، در حالی که ما در تاریخ و فرهنگ خودمان همیشه نقد داشتهایم. به همین دلیل خواهش میکنم به مستندسازان اعتماد شود چون آنها اعضای دلسوز جامعه و بهترین افرادی هستند که میتوانند عیبهای ما را نمایان کنند.
* بهترین مستند اجتماعی: لوح تقدیر و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به: محمد کارت کارگردان «خون مُردگی»
* بهترین مستند پرتره: لوح تقدیر و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به غلامرضا نعمتپور کارگردان «برای گونگادین بهشت نیست»
در این بخش که جایزه آن با حضور جعفر صانعی مقدم اهدا شد، غلامرضا نعمتپور گفت: ۵۰ سال قبل یک روستاییزاده لرستانی در فقر و فلاکت در خرابههای بروجرد کتابی را مینویسد که در تمام دنیا مشهود است اما متأسفانه او را در استان خودمان و کشور ایران نمیشناسند، امیدوارم مسئولان دوباره نگاهی به تاریخ ادبیات ما داشته باشند.
* بهترین مستند تاریخی: لوح تقدیر و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به حسن نقاشی کارگردان «شاه جهان»
حسن نقاشی با تشکر از صحبتهای دلگرم کننده رئیس سازمان سینمایی گفت: ما همیشه میترسیم کودتا شود یا اینکه از خواب بیدار شویم و ببینیم آن خوابهایی که میدیدیم به واقعیت تبدیل شده است. انجمن سینمای جوان در این سالها درو شده است و از آقای ایلبیگی (رئیس جدید این انجمن) میخواهم که ساختار آن را به قبل برگرداند.
* بهترین مستند دینی و آیینی: لوح تقدیر و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به رضا فرهمند کارگردان «لطفاً بوق بزنید»
* بهترین مستند علمی و زیست محیطی: لوح تقدیر و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به فرشاد افشینپور کارگردان «پرندگان در سرزمین برف و آفتاب»
* بهترین مستند قومشناسی: هیأت داوران هیچ فیلمی را واجد دریافت جایزه بهترین کارگردانی اعلام نکردند.
* بهترین فیلم مستند کوتاه: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ صد میلیون ریال اهدا شد به گل اندام صفری کارگردان «خان آخر»
* بهترین فیلم مستند نیمه بلند: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ صد میلیون ریال اهدا شد به رضا فرهمند کارگردان «لطفاً بوق بزنید»
* بهترین فیلم مستند بلند: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ صد میلیون ریال اهدا شد به مهدی نورمحمدی کارگردان «در پناه بلوط».
* جایزه ویژه هیأتداوران: تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۷۰ میلیون ریال اهدا شد به لقمان خالدی کارگردان «کمی بالاتر»
لقمان خالدی نیز پس از دریافت جایزهٔ ویژه خود گفت: اعتراف میکنم که اینجایزه در مدیریت جدید مرکز گسترش برایم بسیار با ارزش است، چرا که این جشنواره از جنس بچههای مستند است و حس عجیبی دارم که این جایزه را امسال از این داوران گرفتم.
* جایزه ویژه دبیر جشنواره: با تقدیر از مهدی مطهر تهیهکننده «لطفاً بوق بزنید»؛ تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و ۶ سکه بهار آزادی اهدا شد به آزاده موسوی و کوروش عطائی کارگردانان «از ایران، یک جدایی»
* جایزه بزرگ جشنواره: نشان فیروزه، دیپلم افتخار و مبلغ یکصد و بیست میلیون ریال اهدا شد به مرتضی رزاق کریمی تهیهکننده «خاطراتی برای تمام فصول»
بخش مسابقه بینالملل-مستندهای کوتاهبهترین مستند کوتاه (تندیس جشنواره، لوح افتخار و جایزه نقدی ۳۰۰۰ دلار): اسلومو، به کارگردانی وین پادولا از آمریکا، به خاطر ساختار سینمایی عالی، سبک روایی آهنگین و کارآمد، و بیان خاطره انگیز فردیت در آن
جایزه ویژه هیأت داوران (تندیس جشنواره، لوح افتخار و جایزه نقدی ۲۰۰۰ دلار): «برای من خورشید هرگز غروب نمیکند» به کارگردانی مینا راد از کشور فرانسه به خاطر سادگی و صفای آن در روایت قصهای عمیق.
تقدیر هیأت داوران: پرندگان مهاجر (قوناق قوشلاو) به کارگردانی حسین دادگر از ایران، به خاطر توجه حساس آن به یک مقوله زیست محیطی بسیار حائز اهمیت و جهانی.
ـ مستندهای نیمه بلندبهترین مستند نیمه بلند: (تندیس جشنواره، لوح افتخار و جایزه نقدی ۵۰۰۰ دلار): «عروسک کاموایی» به کارگردانی عزتالله پروازه از ایران به خاطر ارائه پرترهای متین از شکیبایی و خوشبینی بشری.
جایزه هیأت داوران: (تندیس جشنواره، لوح افتخار و جایزه نقدی ۲۰۰۰ دلار): «پدر و پسر» به کارگردانی پاول لوزینسکی از لهستان، به خاطر واکاوی یک رابطه شکننده و در عین حال جاودان پدر و فرزندی.
تقدیر ویژه هیأت داوران: «پیر پسر» به کارگردانی مهدی باقری از ایران، به خاطر ارتباط آن با جامعه روز ایران و پرتره شجاعانه آن از روابط بین نسلها و «کمی بالاتر» به کارگردانی لقمان خالدی از ایران به خاطر حسن انتخاب کارگردان در پرداختن به تب و تاب درونی شخصیتی که در حالت عادی به چشم نمیآمد.
ـ مستندهای بلندتندیس جشنواره، لوح افتخار و جایزه نقدی ۷۰۰۰ دلار به طور مشترک تقدیم شد به: «ابوحراز» به کارگردانی ماسیژ دریگاس از لهستان و «خاطراتی برای تمام فصول» به کارگردانی مصطفی رزاق کریمی از ایران. «ابوحراز» به خاطر کیفیتهای بیانی و فنی نگاه صمیمانه این فیلم به جامعهای در سودان که با خطر انقراض در اثر بروز تغییرات زیست محیطی مواجه است. «خاطراتی برای تمام فصول» به خاطر تحقیق ماندگار و تصویربرداری آرشیوی کارگردان که ماحصل آن دستیابی به نگاهی درونی به پیامدهای ناشناخته جنگ ایران و عراق است.
جایزه ویژه هیأت داوران (تندیس جشنواره، لوح افتخار و جایزه نقدی ۲۰۰۰ دلار) به اتفاق آرا اهدا شد به «بازی آدم کشی» به کارگردانی جی. اوپن هایمر از کشور دانمارک به خاطر تلاش دقیق، مستند و جمعیِ این فیلم برای واکاوی تاریکترین جنبههای ذات بشر.
اعضای هیأت داوران بخش فیلمهای بلند همچنین از کارگردان فیلم «برای گونگادین بهشت نیست» بخاطر تلاش او برای معرفی و شناساندن انگارههای ایرانی تشکر کرد.
همچنین نشان فیروزه سینماحقیقت به پاس یک عمر فعالیت هنری به ناصر تقوایی و سید حسن بنیهاشمی، کارگردانان سینمای مستند ایران اهدا شد.
ایوبی: گذشت دورانی که تقواییها نخواهند فیلم بسازندحجتالله ایوبی شامگاه ۲۶ آذر ماه در آیین اختتامیه هفتمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران (حقیقت) خطاب به همه کسانی که نگران هستند هنرمندان کشور اثری بسازند، گفت: گذشت دورانی که تقواییها نخواهند فیلم بسازند. آنچه در این جشنواره دیدم این بود که همه شما جشنواره حقیقت را از آن خودتان میدانستید و احساس میکردید میزبان هستید که این موضوع را بزرگترین موفقیت برای جشنواره هفتم حقیقت میدانم. امیدوارم جشنوارههای آینده و رفتار ما مدیران سینمایی به گونهای باشد که شما جشنوارههای بعدی را هم همین گونه بدانید.
رئیس سازمان سینمایی خطاب به داریوش ارجمند که در این مراسم درباره فیلم نساختن ناصر تقوایی و هنرمندانی مانند او اظهار نگرانی کرده بود و نیز خطاب به همه افرادی که نگران این هنرمندان هستند با خواندن این شعر که «از دی که گذشت هرچه گویی خوش نیست / خوش باش و ز دی نگو که امروز خوش است» گفت: فقط میتوانم بگویم گذشت دورانی که تقواییها نخواهند فیلم بسازند.
وی همچنین خطاب به مستندسازان گفت: از انرژی مثبتی که از این جشنواره میگیرید، استفاده کنید و برای سال آینده فیلم بسازید و زیباییها و زندگی پرنشاط و پرامیدتری را به تصویر بکشید.
ایوبی با بیان اینکه مستندسازی حرفه مقدسی است و کاری است که بدون عشق قابل انجام نیست گفت: من یقین دارم مستندسازان خیلی به حمایت بنده و امثال ما نیازی ندارند، اگرچه ما باید امنیت کافی را برای آنها فراهم کنید تا بتوانند با زبان تصویر زیباییهای زندگی را در ایران نشان دهند. این نگرانیها و دلتنگیها و رنجهایی که در میان اهالی فرهنگ و هنر است، قطعا در فیلمهایشان دیده میشود. به همین دلیل امیدوارم به گونهای عمل کنیم که سال آینده فیلمهای جشنواره حقیقت مثل الان خوب اما پر از شادی و انرژی باشد.
او با اشاره به اینکه ایران سرمایه و گنجینهای بزرگ برای مستندسازان است گفت: امیدوارم بتوانیم راه را برای کار شما فراهم کنیم و با حمایت در تولید، پخش و اکران به سینمای مستند کمک کنیم. همچنین امیدوارم بتوانیم فرهنگ دیدن فیلمهای مستند را در کشور ایجاد کنیم چرا که براین باورم در ایرانی که این چنین قشر تحصیل کرده و مردم فهیم وجود دارد مستندات شما حتما دیده میشود، فقط این برعهده ماست که فرصت عادلانه در پخش، تولید و توزیع این آثار ایجاد کنیم. این قول را میدهم که سینمای حقیقت در اولویت کار ماست و در تلاش هستیم، راههای درست و خردمندانه با استفاده از تجربیات شما و مشورت بزرگان این رشته برای ارتقای سینما حقیقت بیابیم.
رخشان بنیاعتماد: میتوان بخشید ولی نمیتوان فراموش کرد
در این مراسم بنیاعتماد هم که برای اهدای جایزه روی سن حاضر شده بود، در سخنانی کوتاه گفت: پس از چهار سال دوباره در فضای سینما حقیقت، جشنواره خودمان احساس خیلی خوبی دارم.
او خطاب به حجتالله ایوبی گفت: با شما هم عقیده هستم. الان دوران اعتماد است اما چیزهایی هست که میشود بخشید، ولی نمیتوان فراموش کرد. نمیشد فراموش کرد نامروتی را که در حق مستندسازان شد و آنها به اتهام واهی مدتی را در بند گذراندند و بعد هم بدون اینکه از آنها رفع اتهام شود آزاد شدند و هیچ کس هم هیچ توضیحی برای بیحرمتی که به این مستندسازان و خانوادههای آنها شده بود، نداد.
بنیاعتماد گفت: فقط به عنوان یک همکار به آنها ادای احترام میکنم و شرمنده آنها هستم.
تقوایی: پس از انقلاب یک فریم از فیلمهایم سانسور نشدناصر تقوایی فیلمساز تقدیر شده در هفتمین جشنواره «سینماحقیقت» گفت: برای ساخت فیلم در سینمای ایران هیچگاه هیچ مزاحمی نداشتم و پس از انقلاب حتی یک فریم از آثارم ممیزی نشده ولی ممیزان کتاب برای سانسور آثار ایراد اختراع میکنند.
به گزارش مهر، ناصر تقوایی کارگردان صاحب سبک سینمای ایران با بیان این مطلب در مراسم اختتامیه هفتمین جشنواره سینما حقیقت که سه شنبه شب ۲۵ آذر با حضور مدیران و اهالی سینما و مستندسازان جوان در تالار وحدت برگزار شد، گفت: اگر بخواهم صمیمانه با شما سخن بگویم، این گونه میگویم که در تمام دوران سینما هیچ مانعی بر سر راهم نبوده است. گرفتاریهای من در طول مدیریتهای متفاوت مربوط به فیلمنامه بوده وگرنه پس از انقلاب حتی یک فریم از فیلمهای من تا به حال سانسور نشده است.
وی افزود: من در هیچ کاری، حرفهای نشدم و نمیشوم و نخواهم شد، چون اگر نتوانستم فیلم بسازم قطعا عکس میگیرم. اگر نشد عکاسی کنم، فیلمنامه مینویسم، اگر نشد فیلمنامه بنویسم، قطعا تدریس میکنم، چراکه فکر میکنم بین هیچ یک از این هنرها تفاوت نیست و ارزش هنری یک فریم عکاسی برای من کمتر از فیلمسازی نیست. من همه این سالها هرگز بیکار نبودهام و همواره مینوشتم.
کارگردان فیلم سینمایی «ناخدا خورشید» با اشاره به دلایل منتشر نشدن کتابهایش گفت: در همه سالهای زندگی خود کتاب بسیار نوشتهام اما اگر این آثار مکتوب منتشر نمیشود مشکل از من نیست بلکه مشکل از شرایط نشر است. ممیزان کتاب و نشر با نگاه بدبینانه به آثار نگاه میکنند و اصولا حرفه این دست از افراد بدگمانی است و حتی اگر ایرادی در متون پیدا نکنند آن ایرادها را اختراع میکنند. من با هر گونه دخل و تصرف در آثارم مخالف هستم و به همین دلیل کتابهایم منتشر نشده است. البته نکته جالب توجه این است که حتی یک فریم از فیلمهایی که پس از انقلاب ساختهام دچار ممیزی نشده است اما آثار نوشتاریام همواره گرفتار ممیزی بوده است؛ برای نمونه فیلمنامه «کاغذ بیخط» ۱۸ سال گرفتار ممیزی بود و پس از مبارزه بسیار با حذف برخی از بخشها بعد از سالها موفق به ساخت این فیلم شدم.
تقوایی افزود: سختگیری به هنرمندان در شرایطی صورت میگیرد که تعداد علاقهمندان به سینما روز به روز افزایش پیدا میکند و خوشبختانه شاهد حضور جوانان با لیاقت در این عرصه هستیم. نکته مهم در این علاقهمندی این است که جوانان به کار در حرفههای فنی سینما علاقهمند شدهاند و مانند گذشته این علاقهمندی تنها به حوزه بازیگری معطوف نمیشود. اما آیا در قبال این علاقهمندی، مسئولان فکری به حال کشف استعدادهای جوان کردهاند. من به سهم خودم تلاش کردم در همه این سالها از این جوانان علاقهمند و با استعداد در عرصه سینما حمایت کنم.
این فیلمساز سینمای ایران با اشاره به ساخت فیلم با بودجههای دولتی گفت: بسیاری از فیلمسازان گمان میکنند که تنها با حمایت و پشتیبانی دولت است که میتوان فیلم ساخت. به اعتقاد من چنین نیست، بلکه سرمایه هر فیلمی توانایی فیلمساز است. من فیلمسازی میشناسم که هفت اثر سینمایی با سرمایه دولت ساخته اما هیچ یک از آنها ارزش هنری نداشتهاند و تنها پول این جوانان است که دور ریخته شده است. در طول همه این سالها سیاه لشکر در عرصه فیلمسازی تحویل جامعه هنری و مردم دادهایم.
تقوایی با اشاره به این مطلب که بخشی از مشکلات در عرصه سینما در یک دهه اخیر پایین بودن تکنیک فیلمسازی است گفت: متاسفانه علاوه بر محتوا مباحث فنی سینما هم افت کرده است و در این میان تلویزیون کاری با سلیقه مخاطب کرده که ذائقه او را به نازلترین شکل ممکن پایین آورده است.
وی در ادامه افزود: هنر تصویر هم در سینما و هم تلوزیون هنر گرانبهایی است که از گذشتگان به ارث رسیده؛ اما متأسفانه در نگهداری از این میراث به معنای واقعی هیچ تلاشی نشده است. من سینمای خودمان را با سینمای عراق، هند و افغانستان مقایسه نمیکنم بلکه سینمای ایران و استعدادهای درخشان آن را با پیشرفتهترین کشورهای دنیا مقایسه میکنم. جوانان سینمای ایران بهترین سرمایههای فرهنگی و هنری ما هستند که باید قدر آنها را دانست.
کارگردان فیلم «کاغذ بیخط» در ادامه با اشاره به سرنوشت فیلمهای قدیمی در آرشیو سینما گفت: ما بعد از تولید با فیلمهای خودمان چه میکنیم؟ سالها است که نه تنها فیلم نمیسازم، فیلم هم نمیبینم، گاهی شرم میکنم که فیلمهای خودم را ببینم، بخشی از فیلمهای ما مربوط به بخش خصوصی است، اما جایی برای نگهداری از آنها نیست، تمام فیلمها گرفتار این مرحله شوم هستند.
وی در ادامه یادآور شد: نبود کیفیت در فیلمها و فضای نامناسب برای نگه داشتن این گنجینههای سینمایی، یکی از مشکلات امروز سینمای ماست. من اصلا نمیدانم بسیاری از نگاتیوهای فیلمهایی که ساختهام کجاست و چه سرنوشتی پیدا کرده است؟ فیلمهای ارزشمند سینمای ایران یکبار مصرف نیستند که سرنوشت آنها مشخص نباشد. پولی که در هالیوود از فروش آثار صامت به دست میآید، پردرآمدتر از دیگر آثار سینماییاش است. یک فیلم سرمایه در گردش محسوب میشود که باید قدر این گردش سرمایه را دانست چون این سرمایه تنها پول نیست بلکه گردش اندیشه هم هست.
تقوایی بیان کرد: حضور حجت الله ایوبی در سینما نشاط را به اهالی سینما و جوانان برگرداند و من امیدوارم این سلیقه خوب ادامه پیدا کند.
کارگردان پیشکسوت سینمای ایران در پایان سخنانش با اشاره به اینکه سیدحسن بنیهاشمی جزو نسل اول فیلمسازان جنوب است، گفت: او جزو نسل اول فیلمسازان جنوب ماست و چیزهای ظریفی در فیلمهای خودش لحاظ کرده اما امروز دچار بیماری بینایی شده و شاید این پایان کار یک فیلمساز باشد، یاد او و جایش خالی است.