اصغر فرهادی کارگردان سینمای ایران معتقد است با وجود همه ضعف ها، مشکلاتی چون ممیزی و یا مسائل مالی ولی سینماگران ایرانی قدر خود و سینمای کشورمان را نمی‌شناسند و مدام در حال تحقیر خود هستند در حالیکه باید به خودباوری دست پیدا کنیم.
به گزارش خبرنگار مهر، اصغر فرهادی در نشست تخصصی کارگردانان سینمای ایران که با حضور «بروس برسفورد» داور بخش جام جهان نمای بین الملل، «ویتوریو استرارو» فیلمبردار اسکار گرفته و فیلمبردار فیلم حضرت محمد(ص) «نیلویا اینگمار» داور بخش بین الملل در موزه سینما برگزار شد، با اشاره به شیوه فیلمسازی خود در خارج از ایران گفت: من فیلم «گذشته» را در اروپا ساختم ولی نمی توانم بگویم چون این فیلم را در اروپا ساخته ام به شیوه اروپایی کارگردانی کرده ام. نه چنین نیست من «گذشته» را به شیوه خودم اجرا کردم.
در ادامه این نشست بروس برسفورد داور بخش جام جهان نمای بین الملل جشنواره فیلم فجر گفت: قبل از اینکه وارد بحث اصلی شوم دوست دارم شگفتی خود را از موزه سینمای ایران ابراز کنم. این موزه فوق العاده بود و ای کاش چنین فضایی در سینمای استرالیا وجود داشت.
داور بخش جام جهان نمای بین الملل در ادامه صحبت های خود درباره تصویری که از سینمای غرب دارد گفت: تصویری که از سینمای غرب داریم متفاوت با آن چیزی است که در حال حاضر در حال رخ دادن است.
این فیلمساز استرالیایی با اشاره به شباهت‌های سینمای استرالیا با سینمای ایران گفت: شباهت های بسیاری بین سینمای استرالیا که من در آن به دنیا آمده ام با سینمای ایران جود دارد. تا سال 1970 دفاتر سینمایی کمی در این کشور وجود داشت و در طول 70سال گذشته شاید 20 فیلم مستقل در استرالیا تولید نشده باشد.
بروس برسفورد در ادامه افزود: در سال 1970 بنیادهایی توسط دولت استرلیا تأسیس شد که کارگردان ها می توانستند به این بنیادها مراجعه کنند، پول بگیرند و فیلم های کم خرج تولید کنند و این فیلم های کم خرج در لوکیشن های واقعی فیلمبرداری می شد بخاطر اینکه سوژه ای وجود نداشت تا در لوکیشن های متعدد فیلمبرداری کنند. در واقع بر اساس استانداردهای سینمای آمریکا می‌توانیم بگوییم سینمای استرالیا بسیار کم هزینه بود.
این کارگردان در ادامه صحبت های خود با اشاره به ساخت اولین فیلمش در هالیوود در سال 1982 گفت: در سال های اخیر سینمای استرالیا دچار تغییر شده و تا اندازه ای به سینمای آمریکا نزدیک است.
داور بخش جام جهان نمای بین الملل همچنین با اشاره به ممیزی‌هایی که بر فیلمنامه ها صورت می گرفت، گفت: در دهه 80 نهادهای دولتی استرالیا سناریوها را از کارگردان ها می گرفتند و با تغییراتی که در فیلمنامه ها می دادند مجوز ساخت آثار را برای فیلمسازان فراهم می کردند اما این نوع شیوه فیلمسازی هم اکنون متفاوت است.
وی در ادامه افزود: در واقع در حال حاضر وقتی می‌خواهیم فیلمی را بسازیم برای تهیه کننده مهم است که چه ستاره‌ای از آمریکا در این فیلم بازی می کند و محدوده اکران این فیلم ها کجا است. این نقطه نظر از سوی تهیه کننده های غیر استرالیایی بسیار ناراحت‌کننده است و من خجالت می کشم که بگویم آزادی عمل نداریم.
در ادامه این نشست تخصصی اصغر فرهادی که به عنوان نماینده ایران در عرصه بین الملل فجر معرفی شده بود با طرح سوالی مبنی بر اینکه با وجود ممیزی‌هایی که اشاره کردید چگونه از آن ها عبور می کنید؟ گفت: با وجود ممیز هایی که در صحبت های خود گفتید همیشه این سوال برای من هست که شما فیلمسازان چطور از این ممیزی ها عبور می کنید آیا به عنوان کارگردان وجود ممیزی ها برخورنده نیست؟
بروس برسفورد داور بخش جام جهان نمای بین الملل در پاسخ به اصغر فرهادی گفت: با ممیزی در متن مواجه نیستیم، مثلا مواردی مثل روابط جنسی و یا مذهب مورد ممیزی ما نیست اما آنچه مهم است تهیه کننده ای است که قرار است با او کار کنیم و در فیلم هایی که در هالیوود ساختم این شانس را داشتم که با تهیه کننده ای کار کنم که حرف مشترک داریم و اجازه آزادی عمل به من می دهد و من از این نوع برخورد لذت بردم.
وی در ادامه افزود: البته تهیه‌کننده ها در زمان فیلمبرداری به هیچ عنوان دخالت نمی کنند چون چیزی از جریان را نمی فهمند اما زمانی که فیلم تدوین می شود و به طور کامل با جزئیات اثر آشنا می شوند به خود اجازه می دهند در تدوین دخالت کنند و درست در این لحظه است که من عصبانی می شوم. نکته دیگر اینکه برایم بسیار مهم است که تهیه‌کننده چه عواملی را انتخاب می‌کند چراکه آنچه برای تهیه کننده مهم است انتخاب بازیگران برای جذب سلیقه های عام است.
بروس برسفورد سوالی مبنی بر شیوه کار اصغر فرهادی در اروپا پرسید و اصغر فرهادی در پاسخ گفت: من تنها فیلم «گذشته» را در خارج از ایران ساختم. نمی توانم بگویم شیوه کارگردانی من در اروپا متفاوت با ایران است اما پروسه ساختن فیلم در مرحله پیش تولید و تولید در اروپا و ایران بسیار شبیه هم است.
کارگردان فیلم «جدایی نادر از سیمین» در ادامه صحبت های خود گفت: نکته مهم این است آنچه ما از غرب ساخته ایم تصوری دست نیافتنی است و فکر می کنیم غرب نقطه ای است که ما از آن دور هستیم اما این تصور ریشه در خودباختگی ما دارد.
این فیلمساز شناخته‌شده در عصه بین‌الملل با اشاره به نگاه سینمای دنیا به سینمای ایران گفت: کسانی که با سینمای ایران آشنا هستند این صنعت در این نقطه جغرافیایی را سینمایی حسرت‌انگیز می داند. وقتی می‌گوییم سینماگران ایرانی به آنچه خود دارند باور ندارند تعجب می کنند و می گویند که ما آرزو داریم مثل شما فیلم بسازیم.
فرهادی درادامه افزود: با وجود همه ضعف ها، مشکلاتی چون ممیزی و یا مسائل مالی، ما سینماگران قدر این صنعت سینما را نمی‌دانیم و مدام در حال تحقیر خود هستیم در حالیکه باید به خودباوری دست پیدا کنیم.
کارگردان فیلم گذشته در ادامه افزود: اساساً دشمنی با غرب در کشور ما به دو دلیل است، دلیل اول حسرت و حسادت نسبت به رفاهی است که در ظاهر می بینیم و من معتقدم کسانی که مدام در حال ناسزا گفتن به غرب هستند دوست دارند که مثل آن ها باشند اما چون نمی توانند ناسزا می گویند، نکته دوم عدم خودباوری و وجود خودباختگی در ما است. زمانیکه فیلم گذشته را می ساختم منشی صحنه این فیلم به من می گفت که همسرش فیلمنامه ای دارد که 15سال دنبال تهیه کننده ای می گردد که این فیلم را بسازد و من در پاسخ به او گفتم که ما فیلمسازان متعددی را داریم که بعد از فیلم اول با چند سال وقفه می توانند فیلم بسازند.
بروس برسفورد در تأیید صحبتهای فرهادی گفت: من فیلم ایرانی زیاد ندیده ام اما آنچه دیده ام آثاری خوب و ماندگار بوده است. اما نکته مهم این است که در دنیای سینما در نقاط مختلف جهان مقاومتی برای دیدن فیلم هایی با زیرنویس وجود دارد و این مقاومت برای تماشاگر است اما من معتقدم دیدن فیلم هایی با زیرنویس یاعث می شود تقابل بین فرهنگ ها صورت گیرد.
اصغر فرهادی در ادامه صحبتهای این مهمان سی و دومین جشنواره فیلم فجر گفت: اما نکته ای که وجود دارد ویژگی ساخت فیلم در سینمای غرب است که آن ویژگی نظم نام دارد در واقع در مرحله پیش تولید بخش عمده ای از فیلم ساخته می شود که ما چنین چیزی را در سینمای خودمان نداریم. اما بسیاری از لحظه های خوب که در سینمای ایران شکل می گیرد در هنگام فیلمبرداری است. درواقع شوریدگی هایی سر صحنه ایجاد می شود که این شوریدگی در سینمای غرب نیست به همین دلیل است که فیلم های ایرانی به جوهر زندگی نزدیک تر است.
فرهادی در ادامه متذکر شد: نکته دیگر این است که در سینمای غرب هنگام فیلمبرداری نظم بسیاری وجود دارد، انگار همه عوامل در کارخانه یک عمل مکانیکی انجام می دهند اما معتقدم این دو یعنی نظم غرب و شوریدگی شرق باید به شکل جدیدی به هم تلفیق شوند. زمانیکه در پاریس کار می کردم این نظم فیلمسازی در ساخت فیلم «گذشته» حاکم بود اما بعد از گذشت مدتی عوامل فرانسوی این فیلم به شوریدگی ما پیوستند.
کارگردان فیلم «درباره الی» با اشاره به دلایل وجود نظم در تولید فیلم در اروپا و آمریکا گفت: مقررات و امنیت شغلی از جمله عوامل مهم نظم در روند فیلمسازی در غرب است. به دلیل وجود این نظم فعالیت هر یک از عوامل در یک پروسه سینمایی تعریف می شود و مثل سینمای ایران نیست که جان ها منوط به سینما باشد.
وی در ادامه افزود: تولید فیلم در اروپا و امریکا به اینگونه است که عوامل 5 روز و روزی 8 ساعت کار می کنند و دو روز تعطیل هستند. زمانی که گذشته را می ساختم متوجه شدم که با این شیوه زمانبندی و نظم نمی توانم کار کنم درواقع با وجود دو روز تعطیلی در طول هفته رشته کار از دستم در می رفت و بعد تصمیم گرفتیم وسط ماجرا را بگیریم یعنی تعطیلات یک روز شود البته این نظم و تعطیلی به نفع ما است.
در ادامه این نشست «ویتوریو استرارو» فیلمبردار اسکار گرفته و فیلمبردار فیلم حضرت محمد(ص) درباره ساعت کار گفت: در امریکا روزی 12 ساعت کار می کنیم به همین دلیل من در امریکا فیلمبرداری نمی کنم، البته در بعضی از موارد برای ساخت موزیک ویدئوها 18 ساعت فیلمبرداری می شود. آخرین باری که «فورد کاپولا» زنگ زد من گفتم نمی توانم بیایم آمریکا فیلم بسازیم چون با 12ساعت کار سر صحنه خسته می شویم.
این فیلمبردار سینمای هالیوود در ادامه افزود: آنچه باید سر صحنه رعایت شود ایجاد تعادل است، من طی دو سالی که با عوامل فیلم محمد(ص) به کارگردانی مجید مجیدی فیلمبرداری می کردم هیچ تفاوتی بین کار با «برتولوچی» و «کاپولا» احساس نکردم به همین دلیل باید بین نظم و هرج و مرج ساماندهی شود تا در سایه این ساماندهی کار خلاقانه نیز صورت گیرد.
فرهادی در صحبت های خود گفت: سعی می کنم یک روز قبل از فیلمبرداری آنچه راکه می خواهم در ذهنم آماده کنم و این روحیه راندارم که بروم سر صحنه و عوامل را نگه دارم تا ببینند من چه می خواهم سر صحنه خلق کنم، اما واقعا دلم می‌خواهد که از دل لحظه فیلمبرداری یک سکانس خوب خلق کنم به همین دلیل مرزی بین هرج و مرج و شوریدگی ایجاد می‌کنم.
این کارگرادان سینمای در پایان افزود: آنچه باعث شد سینمای ایران در دنیا متفاوت باشد وجود همین شوریدگی است و من تلاش می کنم بگویم نباید این شوریدگی را در ساخت فیلم های ایرانی از دست داد و اگر بخواهیم جلوی این شوریدگی را بگیریم دیگر تفاوتی با سینمای غرب نداریم.
علیرضا شجاع نوری مدیر بخش سی و دومین جشنواره فیلم فجر، احمد امینی، محمد حسین لطیفی، مازیار میری، علیرضا داودنژاد، علیرضا حمیدنژاد از جمله کارگردان های ایرانی حاضر در این نشست بودند.
همچنین محمد متوسلانی همایون ارشادی نیز از جمله بازیگران حاضر در نشست تخصصی کارگردانان سینمای ایران بودند.
این برنامه در حاشیه سی و دومین جشنواره فیلم فجر برگزار شد.
