كشور ايران به خاطر قرار گرفتن در كمربند خشك جغرافيايي و نوار بياباني جزو مناطق كم باران جهان بشمار مي آيد. از شانزده سال پيش تا کنون ايران با بحران خشکسالي پي در پي روبرو بوده، کاهش بارندگي ها باعث فصلي شدن بسياري از رودهاي دائمي جاري در اين سرزمين مانند زاينده رود شده، بهره وري زمين هاي کشاورزي سرزمين پهناورايران با اضافه شدن مشکل کم آبي به خاک هاي نه چندان حاصلخيز، پايين آمده و اين باعث شده از آخرين جشن خودکفايي گندم سال ها گذشته باشد و انتظار و برنامه ريزي براي برگزاري دوباره اين جشن تا کنون ادامه يابد.
خسارات وارد شده به کشاورزان را مي توان با پرداخت يارانه و بيمه هاي کشاورزي جبران کرد اما خسارت اصلي را منابع ارزي کشور متحمل خواهد شد که براي واردات اين محصولات حياتي بايد بخش بزرگي از درآمد هاي ارزي کشور را اختصاص دهد. طبق پيش بيني ها کشور ما در حال طي کردن مرحله تبديل شدن از يک کشور نيمه خشک به يک کشور خشک است. بحران آب در منطقه ما در حال تبديل شدن به بحران اصلي ست و پيش بيني مي شود در آينده کشور هاي خاورميانه بر سر حوزه هاي آبي مشترک دچار مشکل شوند.
عباس پاپي زاده سخنگوي کميسيون کشاورزي مجلس در گفت‌وگو با ابتکار از بررسي طرح جامعي در کميسيون مربوط خبر مي دهد که قرار است با پيش بيني راهکاري براي جمع آوري آمارهاي دقيق از وضعيت محصولات و ذخاير غذايي کشور را براي مقابله با بحران هاي احتمالي آماده کند.
پاپي مي گويد، يکي از مشکلات اصلي در اين حوزه نبود آمار هاي دقيق و تکيه بر برآوردهاست، يکي از دلايل اصلي استيضاح وزير سابق کشاورز، آقاي خليليان همين نبود آمار و شاخص هاي محصولات کشاورزي در گزارش هاي اين وزارت خانه بود.به گفته ي ايشان کشور در سال 91، 22 ميليون تن مواد غذايي وارد کرده و براي اين ميزان واردات 12 ميليارد از درآمد هاي ارزي کشور اختصاص داده شده. وي افزود: سال گذشته کمبود گندم کشور با واردات 7 ميليون تن برطرف شد و براي امسال تا کنون برآوردي از ميزان نياز کشور به واردات گندم صورت نگرفته و وزارت کشاورزي گزارش يا برآوردي از ميزان برداشت در سال جاري ارائه نکرده است.
کاهش بارندگي امري نيست که مقصر داشته باشد اما نبود پيش بيني ها و پيشگيري براي پايين آمدن هزينه هاي اين بلاي طبيعي موضوعي است که بخش هاي مربوطه مي توانند با انجام آن معضل را کاهش دهند. خشكسالي به عنوان بي سروصدا ترين بلاياي طبيعي در مقابل سيلاب به عنوان يكي از پر صدا ترين بلاياي قرار گرفته است. اين درحالي است كه خطر و خسارت هاي ناشي از خشكسالي به مراتب بيشتر از ساير بلاياي طبيعي مانند: سيل، طوفان، آتش فشان و حتي زلزله است. ولي به دليلي كه مشاهده ي تاثير تخريب خشكسالي نياز به زمان به نسبت طولاني دارد، مطالعه و تحقيق و نحوه ي برخورد با آن كمتر مورد توجه قرار گرفته است.
عبدالرضا عزيزي رييس کميسيون اجتماعي مجلس در گفت و گو با ايرنا گفت: پديده خشکسالي ساليان اخير شرايط بحراني و حساسي را براي کشور و به ويژه روستاييان رقم زده بطوري که اکنون کم آبي در روستاها بيداد مي کند و اقتصاد روستاييان تضعيف شده است. نماينده مردم شيروان در مجلس شوراي اسلامي افزود: 30 درصد جمعيت کشور در مناطق روستايي سکونت دارند، شغل بيشتر آنان کشاورزي و دامداري است لذا بحران بي آبي، تداوم خشکسالي و کاهش توليدات زراعي و باغي آنان را متحمل خسارت فراوان مي کند.خشکسالي از 16 سال قبل آغاز شده، امسال اين معضل در کشور به حد بحراني رسيده و تداوم آن در سالهاي اخير موجب مهاجرت روستاييان به شهرها، از دست دادن شغل و بيکاري آنان شده است.
مهاجرت روستاييان که نقش بسيار موثري در اقتصاد و توليد دارند در سالهاي اخير بسيار نگران کننده است. رييس کميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي با اشاره به اينکه بسياري از روستاييان هنگام مهاجرت از روستا در حاشيه شهرها سکونت مي کنند افزود: حاشيه نشيني نيز معضلات اجتماعي همچون اعتياد، بيکاري و ارتکاب جرم را در پي دارد. وي ديگر اثرات مخرب خشکسالي را در عرصه صنعت برشمرد و گفت: به دنبال بحران بي آبي صنايع از جمله پتروشيمي و صنايع وابسته به آب تعطيل مي شود و اين نيز خود زمينه ساز بيکاري و آسيبهاي اجتماعي بعدي است. او افزود: اقتصاد کشور وابسته به کشاورزي و پايه کشاورزي آب است لذا مسوولان بايد به دنبال اعتبارات ويژه براي حل بحران آب، اجراي پروژه هاي آبرساني، مرمت و احياء قناتها و چشمه ها و ايجاد مجتمعهاي آبرساني براي رهايي از اين معضل باشند.
درحالي كه وقوع يك دوره خشكسالي شديد علاوه بر خسارت هاي آشكار به طور معمول به محصولات كشاورزي، فضاي سبز و دامپروري وارد مي آيد و گاهي باعث قحطي مي شود، خسارت هاي ناپيداي ديگري را نيز باعث مي شود كه در مواردي جبران ناپذير از حوزه هاي پيدا و آشكار آن است.براي درامان ماندن از زلزله، آتش فشان و سيلاب كافي است براي مدت كوتاهي از مركز وقوع اين بلاها فاصله گرفت، ولي در صورت وقوع خشكسالي، كل يك جامعه در يك دوره زماني طولاني خسارت خواهد ديد و گريز ازآن بدون برنامه ريزي ميسر نخواهد بود.
خشكسالي حالتي طبيعي و مستمر از اقليم است، در حالي كه بسياري به اشتباه آن را واقعه اي تصادفي مي پندارند اين پديده به تقريب در تمامي مناطق اقليمي رخ مي دهد، ولي مشخصه ي آن از يك منطقه به منطقه اي ديگر به طور كامل تفاوت دارد.خشكسالي يك اختلال موقتي است و با خشكي تفاوت دارد چرا كه خشكي ها صرفاٌ محدود به مناطقي با اندك بارندگي است و حالتي دايمي از اقليم است. درحالي كه وقوع يك دوره خشكسالي شديد علاوه بر خسارت هاي آشكار به طور معمول به محصولات كشاورزي، فضاي سبز و دامپروري وارد مي آيد و گاهي باعث قحطي مي شود، خسارت هاي ناپيداي ديگري را نيز باعث مي شود كه در مواردي جبران ناپذير از حوزه هاي پيدا و آشكار آن است. براي درامان ماندن از زلزله، آتش فشان و سيلاب كافي است براي مدت كوتاهي از مركز وقوع اين بلاها فاصله گرفت، ولي در صورت وقوع خشكسالي، كل يك جامعه در يك دوره زماني طولاني خسارت خواهد ديد و گريز ازآن بدون برنامه ريزي ميسر نخواهد بود. خشكسالي حالتي طبيعي و مستمر از اقليم است، در حالي كه بسياري به اشتباه آن را واقعه ايي تصادفي مي پندارند اين پديده به تقريب در تمامي مناطق اقليمي رخ مي دهد، ولي مشخصه ي آن از يك منطقه به منطقه اي ديگر به طور كامل تفاوت دارد. خشكسالي جز بلاياي طبيعي نامحسوس است.گرچه تعاريف متعددي براي اين پديده ارائه شده ليكن در كل حاصل كمبود بارش در طي يك دوره ي ممتد زماني به طور معمول يك فصل يا بيشتر مي باشد اين كمبود منجر به نقصان آب براي برخي فعاليت ها، گروه ها و يا يك بخش زيست محيطي مي شود.
