با مشخص شدن ترکیب سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر، حضور چهار نهاد غیرخصوصی ـ که متکی بر بودجه یا شبه بودجه‌های دولتی و فرادولتی ـ فیلمسازی کرده‌اند، این پرسش پیش می آید که آیا بخش خصوصی در سینمای ایران همچنان نحیف‌تر از گذشته خواهد شد و در نخستین گام، سیمرغ‌های جشنواره به صاحبان آثاری تعلق می‌گیرد که بخش خصوصی توان رقابت با آنها را ندارد؟
به گزارش «تابناک»، با وجود آنکه اعتبارات فرهنگی نهادهای مختلف به واسطه کاهش قیمت نفت و تحریم‌ها در سال اخیر نیز افزایش چشمگیری نداشت، چهار نهاد، که تنها یکی از آنها دولتی است و سه نهاد دیگر فرادولتی محسوب شده و غیرمستقیم از بودجه دولتی تأمین می‌شوند، فیلم‌هایی تولید کرده‌اند که احتمالاً جزو فیلم‌ها مهم جشنواره سی و چهارم خواهد بود.
بنیاد سینمایی فارابی که انتظار میرفت در بازنگری سازمان سینمایی به نهادی مؤثرتر از ارائه دهنده تجهیزات سینمایی و توزیع کننده اعتبارات میان فیلمسازان تبدیل شود، همچنان در تقویت سینمای داخلی در این سطح ظاهر شده است. در همین راستا، تابش، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی اعلام کرد، این بنیاد در سال سینمایی از 40 اثر حمایت کرده که از این تعداد، 37 فیلم فرم حضور در سی و چهارمین جشنواره فجر را پر کردند.
در کنار فارابی به عنوان پرسابقه ترین نهاد دولتی سرمایه گذار در تولید فیلم‌های سینمایی، حوزه هنری نیز با سابقه‌ای تقریباً نزدیک به فارابی در این حوزه فعال است و با اینکه امسال حوزه هنری نسبت به سال‌های پیشین، حضور کمرنگ‌تری در جشنواره دارد، همچنان برخی آثار راه یافته به این رویداد متعلق به حوزه هنری است و این نهاد نیز اقدام به تولید آثاری می‌کند که بعضاً آثاری قابل توجهی در میان آنها یافت می‌شود.
حال به این دو مجموعه، دو مجموعه دیگر نیز افزوده شده است. مؤسسه سینمایی نورتابان متعلق به بنیاد مستضعفان، سومین مجموعه فیلمسازی فرادولتی و البته غیرخصوصی است که در این عرصه وارد شد و پس از فیلم «محمد» (ص)، امسال نیز تولیدات را در جشنواره فجر دارد. ظاهراً ظرفیت فنی و تجهیزاتی که برای تولید فیلم «محمد» خریداری شد، زمینه ساز این امر شده که فیلم‌های دیگری نیز توسط بنیاد مستضعفان تولید و پای این نهاد نیز به فیلمسازی باز شود.
سازمان هنری و رسانه‌ای اوج نیز چهارمین مجموعه‌ای فرادولتی است که سر برآورده و امسال با آثاری در جشنواره فیلم فجر حضور دارد. این مجموعه که پیش‌تر فعالیت‌هایی درباره سبک زندگی و همچنین مذاکرات هسته‌ای در قالب بیلبورد و چند موشن گرافی درباره مسائل مختلف از جمله مذاکرات هسته‌ای و اربعین ساخته و در حال فعالیت در حوزه گرافیک و انیمشن بود، به تازگی سرمایه گذاری در حوزه سینمای مستند و داستانی را نیز در دستور کار قرار داده است.
البته گفته می‌شود سازمان‌های دیگری نیز به صورت غیرعلنی اقدام به تولید چند فیلم سینمایی کرده‌اند اما «تابناک» با توجه به آنکه مستنداتی درباره این نقش آفرینی ندارد و این مجموعه‌ها نیز اعلام رسمی در این خصوص ننموده‌اند، به همین چهار سازمانی که رسماً و علناً با بخش خصوصی رقابتی نابرابر را در پیش گرفته‌اند، می‌پردازد.
مسأله قابل تأمل اینکه عمده این نهادها از فیلم‌هایی حمایت جدی کرده‌اند و در آنها سرمایه گذاری وسیعی داشته‌اند که با اینکه احتمالاً در اکران حضور آنچنان موفقی نخواهند داشت، در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر، عمده سیمرغ‌ها را به خود اختصاص خواهند داد و بدین ترتیب، برگزیدگان این رویداد فیلم‌های گرانقیمتی خواهند بود که با نگاه بخش خصوصی تولید نشده‌اند؛ اما در رقابتی که طبیعتاً باید سینمای بخش خصوصی ایران در آن تقویت شود، نقش اصلی را بر عهده خواهند داشت.
در همین راستا، هرچند به زعم برخی، منتخبین این دوره از جشنواره فیلم فجر غیرقابل پیش بینی هستند، با نیم‌نگاهی به این رقابت نابرابر و تنگ‌تر شدن عرصه برای بخش خصوصی ـ که طبیعتاً نمی‌تواند به اندازه بخش‌های دولتی و فرادولتی سرمایه گذاری با ریسک برگشت پذیری بالا نماید ـ ترکیب احتمالی برندگان برخی بخش‌ها از هم اکنون قابل حدس است.
طبیعتاً وقوع اتفاق تلخ متوجه مجموعه سینمایی و دبیرخانه جشنواره نیست و به نهادهایی بازمی‌گردد که تصور می‌کنند بخش خصوصی نمی‌تواند مطالبات آنها را تبدیل به آثار سینمایی نماید و به همین دلیل راساً وارد شده و بخش خصوصی را بیش از پیش به حاشیه رانده‌اند اما آیا این شیوه فیلمسازی -حتی با تکیه بر حرفه‌ای ترین ابزارهای انسانی و فنی ممکن - دوام می‌آورد؟ باید صبر کرد و دید.
