هرچند بر اساس لایحه پیشنهادی برنامه ششم، مواردی مانند تشکیل وزارت انرژی هم به چشم می‌خورد، احتمال تداوم رویکرد ناامید کننده برنامه قبلی در برنامه ششم توسعه بسیار محتمل است.
به گزارش «تابناک»، درست یک ماه از انتشار «متن کامل لایحه پیشنهادی برنامه ششم توسعه» در خبرگزاری ها می‌گذرد، ولی هنوز این برنامه تحویل مجلس نشده و جزئیات آن در دست نیست؛ هرچند امروز سخنگوی دولت و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور از آماده بودن آن
سخن گفت و اعلام کرد، این برنامه به همراه بودجه سال آتی، بعد از تدبیری [نقل به مضمون] تقدیم مجلس خواهد شد.
البته رئوس این برنامه مفصل تر از آن است که بخواهیم به آن بپردازیم، ولی نیم نگاهی به لایحه تدارک دیده شده برای عرضه آن کافی است تا به برخی رویکردهای شاخص این برنامه و تغییرات صورت گرفته پی ببریم؛ از جمله رویکرد ویژه مسئولان برای مدیریت انرژی که با بحث شکل گیری وزارت خانه ای با این نام بر سر زبان ها افتاد و پس از واکنش هایی که به دنبال داشت، معاون اول رئیس جمهور از در دستور کار قرار نداشتن آن سخن گفت.
پنج ماده‌ای که در برنامه پنجم توسعه ذیل مبحث «انرژی پاک» آمده است این در حالی است که طرح مسأله شکل گیری وزارت انرژی ترغیبمان می‌کند، بفهمیم منظور از انرژی در ذهن مسئولانمان چیست و چه افقی برای توسعه این مبحث در کشورمان ترسیم نموده‌اند؛ موضوعی که یادآوری می‌کند انرژی در کشورمان به سوخت های فسیلی محدود مانده و جز انرژی هسته‌ای، کمتر تکاپویی برای بسط آن صورت گرفته و جایی برای فعالیت در دیگر زمینه های انرژی باز شده است.
البته نمی شود به مقوله انرژی پرداخت و موضوعات مهمی که به آن ارتباط پیدا می‌کنند را ندید گرفت؛ از جمله آلودگی که به معضلی بزرگ برای کشورمان تبدیل شده و به تأکید مسئولان متولی سلامت در کشور، تهدیدی برای سلامت عموم ایرانیان نیز به شمار می‌آید. اینجاست که توقع خواهیم داشت به مقوله «انرژی پاک» در برنامه توسعه کشور، توجهی ویژه صورت گرفته باشد؛ توقعی که ظاهرا زیادی است!
اگر به برنامه پنجم توسعه ـ که چند سالی است در دست اجراست و پیکربندی بودجه سالانه می‌بایست بر اساس رئوس مشخص شده در آن باشد ـ رجوع کنیم، درخواهیم یافت، در ذیل فصل اقتصادی، یعنی فصل پنجم «قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران»، ماده های 135 تا 139 به مبحث «انرژی‌های پاک» اختصاص یافته است.
این در حالی است که سه ماده از این 5 ماده، به طور تفصیلی درباره موارد مرتبط با انرژی هسته‌ای به نگارش در آمده‌اند و تمامی انرژی های پاک دیگر، در یک ماده پیشنهاد گونه مطرح شده‌اند؛ گویی از دید نویسندگان این برنامه جز انرژی هسته ای، انرژی پاک دیگری برای کشورمان به صرفه نیست که بخواهیم برایش افق توسعه در نظر بگیریم و برنامه ریزی کنیم.
تصویری که در روزهای اخیر در فضای مجازی دست به دست می‌شود و ادعا شده که طرح دانشگاه استنفورد برای تامین انرژی پاک برای ایران تا سال 2050 میلادی است.
در ماده 139 قانون پنجم توسعه آمده بود: «به منظور ایجاد زیرساخت هاي تولید تجهیزات نیروگاه هاي بادي و خورشیدي و توسعه کاربرد انرژیهاي پاك و افزایش سهم تولید این نوع انرژي‌ها در سبد تولید انرژي کشور، دولت مجاز است با حمایت از بخش هاي خصوصی و تعاونی از طریق وجوه اداره شده و یارانه سود تسهیلات، زمینه تولید تا پنج هزار مگاوات انرژي بادي و خورشیدي در طول برنامه متناسب با تحقق تولید را فراهم سازد.»
البته درج عبارت «دولت مجاز است»، تکلیف را یکسره کرده و ثابت می‌کند، این ماده از قانون، الزامی به اجرا ندارد، به ویژه آنکه تکلیفی برای دایر کردن زیرساخت های تولید این انرژی ها برای دولت تعیین نشده و تنها وظیفه دولت در این خصوص، حمایت از بخش های خصوصی و تعاونی ها در این خصوص است.
با این رویکرد، یعنی اگر تعاونی یا مجموعه ای در بخش خصوصی برای تولید انرژی پاک پیش قدم نشود، هیچ اتفاقی در این زمینه شاهد نخواهیم بود و وضعیت فعلی حاکم خواهد شد! رویکردی که بعید است در برنامه ششم تغییر کرده باشد، زیرا می‌بینیم در لایحه پیشنهادی برنامه ششم توسعه، به رغم اشاره به شکل گیری وزارت انرژی، هیچ اشاره‌ای به انرژی های پاک نشده است.
این در حالی است اگر در برنامه پنجم دقیق تر شده و برنامه آتی را در ادامه آن، در راستای تحقق اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور بدانیم، متوجه نکته عجیب دیگری خواهیم شد. اینکه نه تنها توسعه انرژی های پاک، جز انرژی هسته ای، الزام نیست و ضرورت ندارد، بلکه دایره انرژی های پاک در ذهن مسئولانمان به انرژی هسته ای، انرژی خورشیدی و انرژی باد محدود شده است. حال آنکه دایره انرژی های پاک در جهان وسیع تر از این حرف هاست!
