سرپرست مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی کشور در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران با تکذیب مرگ 412 نفر بر اثر آلودگی‌ها در پایتخت، می‌گوید: «در یک هفته گذشته با وجود شدت گرفتن آلودگی هوا تعداد مرگ و میرها از 21 آبان نسبت به روزهای قبل افزایش نیافته است.»
به گزارش روزنامه ایران، «در 20 روز ابتدای آبانماه 412 نفر از هموطنانمان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند. حال این سؤال وجود دارد که آیا 11 سال زمان برای کاهش آلودگی هوا کافی نبوده است؟ از قوه قضائیه می‌خواهم تیم کارشناسی برای بررسی تعداد فوتی‌هایی که بر اثر ایست قلبی از دنیا رفته‌اند، تشکیل دهد و مقصر اصلی آن را شناسایی کند.»
این سخنان حبیب کاشانی، عضو کمیسیون بودجه شورای شهر تهران است که معمولاً کمتر در مجمع شورا شرکت می‌کند. وی در جلسه‌ای که 25 آبانماه برگزار شد درخواست تذکر کرد و در نطقی درباره آلودگی چند روزه هوای تهران به انتقاد از بی‌تفاوتی‌های مسئولان به موضوع آلودگی هوا پرداخت.
در حالی که مشخص نیست اظهارات این عضو شورای شهر بر چه شواهدی استوار است، به گفته مسئولان و کارشناسان پزشکی قانونی در بررسی و تشریح اجساد تازه فوت شده به هیچ وجه نمی‌توان آلودگی هوا را علت اصلی و مستقیم مرگ عنوان کرد. آلودگی هوا در درازمدت بر سلامت افراد تأثیرگذار است و نمی‌شود با قاطعیت گفت که آلودگی هوا موجب مرگ فوری کسی می‌شود، مگر موارد استثنایی که فرد دچار بیماری شدید قلبی و ریوی باشد و در آستانه حمله قلبی بوده و در معرض آلودگی شدید هوا قرار بگیرد.
در تماس با پزشکی قانونی کشور برای به‌دست آوردن اطلاعات کاملی از علت فوت 412 نفری که بر اثر آلودگی هوا به کام مرگ رفته‌اند، مسئول پاسخگویی که می‌خواهد اسمی از او برده نشود، عنوان می‌کند: «ما هم چنین خبری را شنیده‌ایم ولی دقیقاً نمی‌دانیم این عدد از کجا آمده. آمار دقیق فوت‌شوندگان در اختیار پزشکی قانونی است و علت مرگ را همکاران من در سالن‌های تشریح تشخیص می‌دهند. در روند تشخیص‌ها، علتی به نام مرگ بر اثر آلودگی هوا وجود ندارد، چراکه آلودگی هوا به‌تنهایی نمی‌تواند به‌طور مستقیم منجر به مرگ شود. در ضمن باید بگویم که ما در پزشکی قانونی آمار هر ماه را که مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد یک‌ماه بعد یعنی پس از تجمیع کل آمار انجام می‌دهیم. بنابراین برای خود ما مشخص نیست که این عضو شورای شهر این خبر را با استناد به کدام آمار می‌گوید.»
15 درصد تماس‌ها در روزهای آلودگی افزایش یافته است
دکتر پیرحسین کولیوند، سرپرست مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی کشور نیز در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران با تکذیب مرگ 412 نفر بر اثر آلودگی‌ها در پایتخت، می‌گوید: «در یک هفته گذشته با وجود شدت گرفتن آلودگی هوا تعداد مرگ و میرها از 21 آبان نسبت به روزهای قبل افزایش نیافته است.»
او درباره وضعیت مأموریت‌های اورژانس تهران در پی تشدید آلودگی هوا عنوان می‌کند: «۱۵ درصد تماس‌ها با ۱۱۵ در روزهای آلودگی هوا افزایش یافته‌است. بر این اساس تعداد تماس‌ها با ۱۱۵ از 9 هزار و 734 مورد در ۲۰ آبانماه به ۱۲ هزار و ۱۲۵ تماس در ۲۵ آبان ماه رسیده است. در عین حال در روزهای آلودگی هوای تهران با افزایش ۱۰ درصدی مأموریت‌های اورژانس مواجه بودیم. همچنین از روزهای ۲۲ تا ۲۴ آبان ماه شاهد افزایش ۱۵ و 7 درصدی بیماران تنفسی و قلبی نسبت به روزهای قبل از آلودگی بودیم به طوری که تعداد بیماران تنفسی از روزهای ۱۹ تا ۲۱ آبان ماه و قبل از آلودگی ۲۹۰ نفر بود که این تعداد در روزهای ۲۲ تا ۲۴ به ۳۳۵ نفر افزایش یافت. همچنین ۶۰۰ بیمار قلبی در روزهای قبل از آلودگی داشتیم که تعدادشان در پی تشدید آلودگی تهران به ۶۴۰ نفر افزایش پیدا کرد.»
به گفته دکتر محمد مهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آلودگی هوا باعث افزایش تعداد بیماران نمی‌شود بلکه بیماری را تشدید می‌کند. در حال حاضر موارد شدید بیماری بیشتر در استان‌های تهران، اصفهان و کرمان دیده شده است.»
سال گذشته هم مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران مدعی شده بود که روزانه 180 نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا جان می‌دهند. خبر جنجالی و پرحاشیه‌ای که در رسانه‌های داخلی و خارجی بازتاب و واکنش‌های بسیاری پیدا کرد تا جایی که روزنامه‌ها و سایت‌ها و خبرگزاری‌های منتقد دولت با موج‌سواری رسانه‌ای و با سیاسی کردن موضوع سعی کردند توپ بی‌تدبیری‌ها را توی زمین دولتی‌ها بیندازند. بگذریم از این قضیه که اساساً در هر کشوری مسئول رسیدگی به آلودگی هوا شهرداری‌ها هستند و نه دولت‌ها. دولت یازدم در ابتدای روی کار آمدن با حذف بنزین تولید شده در پتروشیمی‌ها که کیفیتی پایین داشت بزرگترین گام را برای تبدیل هوای سمی به هوای غیر سمی برداشت و حال می‌ماند مسأله مسیر های ورودی هوای شهر و تراکم فروشی و معاینه فنی و... که سایر بخش‌های مسئول باید مسئولیت خود را به انجام برسانند.
اکنون دیگر مردم به این قصه تکراری آلودگی هوا که از اواسط پاییز شروع می‌شود، عادت کرده اند. هر از گاهی برای چند روز هوا آلوده می‌شود و هجمه رسانه‌های منتقد دولت شروع می شود. تا چند سال پیش یعنی با روی کارآمدن دولت یازدهم بهانه این بود که بنزینی که در جایگاه‌های سوخت عرض می‌شود بی‌کیفیت است. آنها خیلی زود از یاد برده بودند که تا چند وقت پیش به جای «بنزین»، «بنزن» و «نفتا» و نفت سفید به مردم می‌دادند و کار تا جایی بالا گرفته بود که ناچار شدند با هواپیمای آبپاش روی شهر آب بریزند. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم و تبدیل بنزن به بنزین، قضیه شکل دیگری به خود گرفت و بنزین وارداتی عنوان «بنزین پاتیلی» پیدا کرد. همه مرگ و میرها هم به گردن بنزین بی‌کیفیت انداخته شد تا فراموش شود که اساساً نقش مدیریت شهری و سایر نهادها در این میانه چیست.
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، تهران در بین 31 کلانشهر آلوده جهان در سال 2014 قرار دارد. یعنی آلوده‌ترین شهر به لحاظ آلاینده ذرات معلق کوچکتر از 5/2 میکرون و این یعنی از نظر کیفیت زیست‌شهری جایگاه مناسبی در میان کلانشهرهای جهان نداریم. اما چطور در این جایگاه قرار داریم؟
به‌طور مثال فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی، بلندمرتبه سازی، مراجعه نکردن خودروها برای معاینه فنی، بیرون رانده نشدن کارخانه‌های شن و ماسه و... جزو وظایفی بوده که شهرداری برای رفع آنها کوتاهی کرده است.
باید گفت زمانی نمانده تا به دنبال مقصر بگردیم، زیرا از مردم گرفته تا خودروسازان و پالایشگاه‌های تولید بنزین و مدیران شهری همه به اندازه‌ای در آلودگی هوا نقش داشته‌ایم ولی شجاعت پذیرش آن را نداشته‌ایم. حالا نوبت مدیران شهری است که به جای تبدیل آلودگی هوا به طرح‌های سیاسی برای راحت نفس کشیدن مردم قدم بردارند و کارهای ناتمام خود را در زمینه مبارزه با آلودگی هوا به اجرا بگذارند.
