کافی است مزیتی حمایتی از سوی دولت ارائه شود، تا برخی از افراد سودجو، به دنبال منافع کوتاه‌مدت یا بلندمدت خود، چشم به آن داشته باشند. پیش‌تر تجربه این معضل را در ثبت‌نام برای دریافت هدفمندی یارانه‌ها مشاهده کرده بودیم و حالا، چندگاهی است که خبرها حکایت از حضور برخی از افراد سودجو و غیرنیازمند، در فهرست بیمه کارگران ساختمانی دارد.
به گزارش شرق، فهرستی که بناست به کارگران فصلی ساختمانی که برخی از ماه‌های سال به جمع بی‌کاران می‌پیوندند و تعدادشان هم اندک نیست، پوشش حمایتی بدهد؛ اما از قضای روزگار، عده‌ای فرصت‌طلب، خود را در این فهرست جای داده‌اند تا بلکه بتوانند در دوران بازنشستگی خود از دو محل، حق بیمه دریافت کنند. حالا آن‌گونه که مسئولان مربوطه خبر می‌دهند، در بین این افراد، ردپای میلیاردر‌ها هم به چشم می‌‌خورد. آن‌گونه که رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی می‌گوید، در این فهرست، برخی افرادی که وام‌های میلیاردی گرفته‌اند هم، به‌عنوان کارگر ساختمانی بیمه شده‌اند.
١٠٠ نفر وام بالای یک میلیارد تومان دریافت کرده‌اند
در همین رابطه، مشاور معاون رفاه اجتماعی وزیر کار در گفت‌وگو با «شرق» در بیان جزئیات بیشتر، از حضور حدود ١٠٠ نفر از افرادی که بالای یک‌میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند، در این فهرست خبر می‌دهد. علیرضا عبداللهزاده، مشاور احمد میدری در وزارت کار، می‌گوید: از میان حدود ٦٨٠ هزار نفر کارگران بیمه ساختمانی، حدود ٥٦ هزار نفر هم در اصناف دیگر فعال بودند؛ اما خود را در قالب کارگران ساختمانی جا زده‌اند تا بتوانند از مزیت‌های آن هم بهره‌مند شوند. او همچنین از حضور ١١هزار نفر کارمند دولت و ٥٠ عضو هیأت‌علمی نیز در این فهرست خبر می‌دهد.
٥٠ درصد این بیمه‌شدگان، کارگر ساختمانی نبودند
به گفته عبداللهزاده، تقریبا ٥٠ درصد از حدود ٦٨٠ هزار کارگر ساختمانی ثبت‌شده، کارگر ساختمانی نبوده و با ارائه گواهی مهارت ساختمانی، اقدام به ثبت‌نام برای دریافت بیمه ساختمانی کرده بودند.
مشاور معاون وزیر کار می‌گوید: تأمین اجتماعی و وزارت رفاه، در یک همکاری مشترک، زیرساخت‌های اطلاعاتی خود را تقویت کرده‌اند و اکنون سامانه ثبت‌نام کارگران ساختمانی راه افتاده است. به گفته او، درحال‌حاضر سامانه خدمات حمایتی نظام جمهوری اسلامی ایران
http://www.samanehrefah.ir به همین منظور راه‌اندازی شده تا این ثبت‌نام‌ها به‌شیوه‌ای کاملا نظارت‌شده، انجام شده و بررسی‌های لازم درباره صلاحیت افراد برای دریافت بیمه انجام شود. او می‌افزاید: درحال‌حاضر، ١٣میلیون نفر در سازمان تأمین اجتماعی ثبت شده‌اند که حدود شش تا هفت میلیون نفر از آنها، به‌عنوان مزد‌بگیر و حقوق‌بگیر شناخته می‌شوند و در کنار آنها، عده‌ای به خاطر نوع شغل خود، کارفرما ندارند که به آنها غیر‌مزد‌بگیر و حقوق‌بگیر گفته می‌شود.
دسته دوم به‌دلیل آنکه بضاعت کافی برای بیمه خویش‌فرما ندارند، دولت در راستای حمایت از آنها، از سال ٨٦ به این سو، بیمه‌هایی را برای آنها در نظر گرفته است که در این بین، کارگران ساختمانی بیشترین طیف را تشکیل می‌دهند و بخشی از هزینه‌ها را دولت می‌پردازد. عبداللهزاده به سوءاستفاده برخی از افراد از این سیستم اشاره می‌کند و می‌گوید: از‌آنجایی‌که تاکنون تنها نیاز به ارائه مدرک مهارت ساختمانی برای ثبت‌نام در فهرست بیمه کارگران ساختمانی بود، برخی افراد که قصد استفاده از رانت داشتند، این مدارک را به هر نحوی تهیه کرده و برای ثبت‌نام اقدام کرده‌اند که اکنون در بررسی‌ها، مشخص شده تقریبا نیمی از آنها اصلا کارگر ساختمانی نیستند. او بیان کرد اکنون با راه‌اندازی پایگاه اطلاعاتی جامع شهروندان، توانسته‌ایم افراد واجد شرایط را شناسایی کنیم و در مقابل، افرادی را که هرچند گواهی لازم را ارائه داده‌اند؛ اما واجد شرایط نیستند، از سیستم حذف کنیم. مشاور معاون وزیر کار با اشاره به شیوه شناسایی این افراد می‌گوید: راهکارهای متفاوتی برای این مسئله وجود دارد؛ از جمله افرادی که در صنوف مختلف نامشان وجود دارد یا افرادی که در جایی دیگر بیمه برای آنها رد می‌شود یا یارانه آنها پیش‌تر حذف شده است. عبداللهزاده بیان کرد: طبق ادبیات توسعه، هر جا که تعداد زیادی کارگزار داشتید که قضاوتشان مهم بود و فرمول نظارتی هم برای نظارت بر آنها وجود نداشت، فساد رخ خواهد داد.
ردپای پزشکان و اصناف در فهرست بیمه کارگران ساختمانی
به گفته او، در بخشی از تکمیل دیتابیس‌ها، متوجه شدیم که فهرست کارگران ساختمانی اشتباه بوده است و حدود ٥٠ درصد کسانی که در سیستم ما کارگر ساختمانی شناخته شده بودند، پزشک متخصص یا بنگاه‌دار و از اصناف دیگر بودند. در آخر، کارگر واقعی بیمه نشده و پزشک متخصص یا راننده اتوبوس، بیمه شده است یا بنکدار به‌عنوان باربر بازار شناخته شده است.
صرافان، کارگر ساختمانی می‌شوند!
در همین زمینه، اولیا علی‌بیگی، عضو هیأت‌امنای سازمان تأمین اجتماعی کشور، در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: در گزارش‌هایی که به ما رسیده، متأسفانه تعداد زیادی از افرادی که در فهرست کارگران ساختمانی گنجانده شده بودند، اصلا کارگر ساختمانی نبودند و در بین آنها صراف، کارمند، پزشک، فرهنگی، پیمانکار و... دیده می‌شد. به گفته او، این افراد به‌صورت خویش‌فرما خود را در این بیمه گنجانده بودند که به استناد بازرسی‌های سازمان تأمین اجتماعی مشخص شد ٤٣هزار نفر از بالای ٥٠٠هزار نفر کارگر ساختمانی در سراسر کشور اصولا کارگر ساختمانی نبودند و حتی به نام برخی از آنها چندین ماشین مدل‌بالا سند زده شده بود. علی‌بیگی با بیان اینکه با ورود هر فرد غیرنیازمند به این فهرست، امتیاز یک کارگر ساختمانی سوخت می‌شود، می‌افزاید: بیشترین سوءاستفاده در بین بیمه‌های این‌چنینی از بیمه ساختمانی انجام می‌گیرد زیرا شمولیت آن بیشتر است، اما این نوع سوءاستفاده‌ها بین بیمه قالیبافان هم دیده می‌شود. علی ظفرزاده، عضو هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی، نیز به «شرق» می‌گوید: سازمان تأمین اجتماعی ١٣میلیون بیمه‌شده دارد که طیف‌ها و اقشار مختلفی را شامل می‌شود که براساس قانون یا براساس تکلیف دولت و مجلس بیمه شده‌اند و ممکن است دراین‌میان افرادی باشند که استحقاق بیمه را ندارند و با مدارک جعلی و غیرمعمول و غیرقانونی بیمه شده‌اند. این مقام مسئول تأکید می‌کند برای رفع این مسئله که بیشتر در بیمه کارگران ساختمانی مشاهده می‌شود، سازمان تأمین اجتماعی به کمک وزارت رفاه، صلاحیت افراد را بررسی می‌کند و اگر در بازرسی‌ها مشخص شود فرد شغل دیگری دارد، رابطه سازمان با او قطع می‌شود که تاکنون نیز بسیاری از افراد از فهرست دریافت بیمه کارگر ساختمانی حذف شده‌اند.
اکبر شوکت، رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی، هم در گفت‌وگو با مهر، درباره آخرین وضعیت عملکرد سامانه پالایش بیمه کارگران ساختمانی گفت: سامانه پالایش بیمه کارگران ساختمانی پیش از این، در چهار استان کشور به‌صورت آزمایشی فعالیت خود را آغاز کرده بود که براساس مصوبه روز دوشنبه کارگروه قانون رفع موانع اجرای بیمه کارگران ساختمانی، سراسری شد. وی با بیان اینکه درحال‌حاضر حدود یک‌میلیون و ۴۰۰هزار کارگر ساختمانی در سطح کشور فعالیت می‌کنند، افزود: درحالی‌که سازمان تأمین اجتماعی اعلام می‌کند حدود یک‌میلیون و صد‌هزار نفر از این تعداد، کارگران تحت پوشش بیمه هستند، اما در چند مرحله تعدادی از این افراد به‌دلیل نداشتن «کارت مهارت فنی و حرفه‌ای شاغل در بخش ساختمان»، تغییر شغل یا اشتغال در بخش غیرساختمانی، از سامانه حذف شدند. رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی با تأکید بر اینکه در خوش‌بینانه‌ترین حالت، ۸۰۰هزار کارگر ساختمانی تحت پوشش بیمه تأمین‌اجتماعی قرار دارند، گفت: ملاک تأمین اجتماعی از آمار بیمه‌شدگان، تعداد افراد و کدهای ملی ثبت‌شده در سیستم است؛ درحالی‌که بسیاری از این افراد، یا کارگر ساختمانی نیستند یا شغل خود را تغییر داده‌اند.
ردپای میلیاردر‌ها در فهرست بیمه کارگران
شوکت همچنین ادامه داد: در مواردی حتی مشاهده شده افرادی که تسهیلات میلیاردی از بانک‌ها دریافت کرده یا دارای چند ملک هستند، به‌عنوان کارگر ساختمانی تحت پوشش بیمه قرار گرفتند که طبیعتا این افراد کارگر ساختمانی نیستند.
وی افزود: در جهت شفاف‌سازی و پالایش بیمه کارگران ساختمانی، کارگروه قانون رفع موانع اجرای بیمه کارگران با حضور نمایندگان وزارت کار، سازمان تأمین اجتماعی، سازمان فنی و حرفه‌ای، وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، نمایندگان تشکل‌های کارگری و کارفرمایی و سایر دستگاه‌های اجرائی برگزار و رسما از «سامانه پالایش بیمه کارگران ساختمانی» رونمایی شد. رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی با بیان اینکه هم کارگران متقاضی بیمه و هم افراد بیمه‌شده در بخش ساختمان باید در این سامانه به نشانی http://www.samanehrefah.ir ثبت‌نام کنند، افزود: هم‌اکنون سامانه برای ثبت‌نام کارگران باز است و در سال تلاش می‌شود در چند نوبت در دسترس باشد. وی در پاسخ به این سؤال که طبیعتا افرادی که کارگر ساختمانی نیستند، اما در فهرست بیمه این افراد قرار دارند خوداظهاری نمی‌کنند؛ این افراد چگونه شناسایی می‌شوند؟ گفت: در زمان دریافت فیش پرداخت حق بیمه، ابتدا از آنها درخواست می‌شود تا در سامانه ثبت‌نام کنند. البته در مرحله اول راه‌اندازی، اولویت با اطلاع‌رسانی این موضوع است؛ اما قطعا به‌تدریج راهکارهای بازدارنده، اندیشیده می‌شود.
شوکت درباره فرایند احراز هویت کارگران ساختمانی نیز گفت: پس از ثبت‌نام کارگران در سامانه، افراد شناسایی می‌شوند و در مرحله بعد افرادی که صلاحیت آنها تأیید شده، به انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی که در سطح کشور ۳۰ انجمن هستند، معرفی خواهند شد. همچنین انجمن‌های صنفی کارگران بازرسی‌های لازم را برای بررسی مجدد صلاحیت افراد به عمل می‌آورند و در نهایت نتیجه این پالایش اعلام می‌شود. عضو هیأت امنای صندوق تأمین اجتماعی با بیان اینکه سازمان تأمین اجتماعی مکلف است خروجی این سامانه را که کارگران ساختمانی دارای صلاحیت هستند، بیمه کند، گفت: از دولت یازدهم انتظار داریم وقفه ایجادشده در بیمه کارگران را جبران و نسبت به رفع مشکلات آنها نیز اقدام کند.
