پیروزی در حلب تنها «پیروزی در حلب» نیست

تحولات اخیر در شهر حلب اکنون هرچند به لحاظ عملیاتی تقریبا به پایان خود رسیده است اما فشارهای دیپلماتیک در غرب و به ویژه در آمریکا منجر به آن شده است که مباحث و چالش های سیاسی فراوانی در خصوص وضعیت حلب به راه بیفتد. در این حال ولی نصر استاد دانشگاه جان هاپکینز، در یک مصاحبه با NPR دیدگاه های خود را در رابطه با وضعیت سوریه به شکل کلی و همچنین ادامه روند اتحاد ایران – روسیه در خاورمیانه بیان کرده است.

به گزارش «تابناک» با بروز برخی چالش ها در فرایند تخلیه شهر حلب طی چند روز گذشته نگرانی های بسیاری در مورد وضعیت شهروندان غیر نظامی باقی مانده در این شهر به وجود آمده است. در حالی که رسانه های غربی ارتش سوریه و روسیه را مقصر بر هم خوردن توافق آتش بس و تخلیه شهروندان معرفی میکنند، رسانه های طرفدار دولت بشار اسد اسنادی ارائه میکنند که حاکی از عدم انجام مسئولیت ها و تعهدات تعیین شده در آتش بس از سوی شورشیان است.

در همین حال باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده روز گذشته در یک کنفرانس خبری گفت: مسئولیت خشونت وکشتار غبر نظامیان تنها بر گردن یک طرف است: بر گردن دولت بشار اسد و متحدان آن یعنی روسیه و ایران.

در همین رابطه رابرت سیگل، طی گفتگویی با ولی نصر مدیر مدرسه مطالعات عالی روابط بین الملل در دانشگاه جان هاپکینز، نظر وی را در رابطه با تحولات سوریه و آینده اتحاد بین روسیه و ایران در این کشور – ادامه آن در سایر حوزه ها یا بر هم خوردن آن بعد از جنگ – جویا شده.

ولی نصر در مورد اهمیت سوریه برای روسیه و ایران میگوید: هر دو این کشورها دارای منافعی در سوریه هستند که باز میگردد به موقعیت جغرافیایی سوریه و روابط با سابقه قدیمی با خانواده اسد. روسها خواهان یک پایگاه دریایی در دریای مدیترانه هستند، ایران نیز تداوم همکاری با حزب الله را خواهان است. اما چیزی بزرگتر از این ها در میان است. موضوع پرستیژ و مقام منطقه ای این دو کشور نیز در مسئله سوریه دخیل است. اکنون جامعه بین المللی سقوط دولت بشار اسد را به معنی شکستی برای ایران و شکست مفهوم مقاومت برای ایران تعریف کرده. از سوی دیگر روس ها نیز سوریه را فرصتی برای آن میبینند که خود را به عنوان یک قدرت بزرگ و قابل اعتماد منطقه ای معرفی کنند. و من اکنون معتقدم که بعد از آزاد کردن شهر حلب هم ایران و هم روسیه به آنچه میخواسته اند رسیده و خود را به عنوان بازیگران بزرگ و قدرتمند منطقه ای معرفی کرده اند.

ولی نصر در مورد امکان اتحاد آمریکا با ایران و روسیه برای شکست داعش در سوریه میگوید: فکر میکنم این پیشنهادی است که از سوی پوتین به دونالد ترامپ شده است. با این مضمون که پوتین از اولویت اول آمریکا یعنی داعش مراقبت کند به شرط آنکه آمریکا از سر را روسیه کنار رفته یا در بهترین حالت با روسیه در این موضوع همراه شود. فراموش نکنیم که ایران و آمریکا در جنگ علیه داعش در عراق به شکل ضمنی با یکدیگر متحد هستند. سوال اصلی این است که آیا این اتحاد بعد از دولت اوباما نیز پابرجا میماند و میتواند به سوریه نیز تسری یابد یا خیر.

وی در مورد معنای اتحاد روسیه و ایران برای آمریکا و این که آیا این اتحاد منجر به کاهش قدرت آمریکا در منطقه است یا نه میگوید: آمریکا باید در مورد روابط خود با ایران بسیار محتاط باشد. آمریکا میتاند ایران را به دامان روسیه هل دهد یا آنکه ایران را یک بازیگر بی طرف نگاه دارد. وضعیت تقابلی کابیه دونالد ترامپ با ایران و تهدید به پاره کرد توافق هسته ای تنها ایران را بیشتر به سمت روسیه سوق میدهد. ایران در قدرت روسیه، در مواضع پوتین و در هر آنچه که روسها قادر به انجام آن در سوریه هستند، یک عمق استراتژیک میبیند که میتواند ایران را در برابر فشارهای آمریکا مصون کند.

استاد دانشگاه جان هاپکینز در این مورد که آیا پیروزی در حلب میتواند انگیزه های ایران و روسیه را در مورد توانایی های دیگر این دو کشور در منطقه یا سوریه افزایش دهد یا نه؟ معتقد است: بله. من فکر میکنم که خروجی جنگ حلب یک پیروزی بزگ تلقی میشود. فکر میکنم پوتین از مدتها قبل در فکر آن بود که قبل از ورود رئیس جمهور جدید آمریکا به کاخ سفید شمال سوریه از دست شورشیان خارج شده باشد. زیرا این پیروزی تکلیف جنگ سوریه را تا حد زیادی مشخص میکند. فکر میکنم اکنون به آنچه میخواسته اند رسیده اند و در خاورمیانه دنبال کردن و تحقق اهداف استراتژیک است که قدرت شما را تعیین و شکل میدهد. وپیروزی در حلب تنها پیروزی در حلب یا سوریه نیست. این در واقع به معنی آن است که روسیه میتواند در خاورمیانه اهداف استراتژیک خود را دنبال و آنها را بدون مقاومت محقق کند. و این مسئله نظام قدرت را مشخص میکند و به ایران و روسیه اجازه میدهد که اقدامات بیشتری را در نقاط دیگر صورت دهند.