رازهای فراوان یک آزمون سراسری و پزشکان متخصصی که از آن سر بر می‌آورند +سند

هر چه اقدامات صورت گرفته در سال های گذشته، احتمال بروز تقلب و تخلف در آزمون دستیاری پزشکی را کاهش داده، اخبار رسیده حکایت از بروز مسائل جدیدی دارد که اگر به سرعت به آن رسیدگی نشود، معلوم نیست چه آینده تیره و تاری پیش روی کشورمان خواهد بود!

 

به گزارش «تابناک»؛ هر چه به مرور زمان میزان مراجعان سازمان سنجش آموزش کشور برای برگزاری آزمون‌های مختلف افزایش پیدا می‌کند و نهادها و ارگان‌های مختلف که قصد برگزاری آزمون برای جذب متقاضیان مورد نظرشان را دارند، ترجیح می‌دهند برای دوری جستن از هر شائبه‌ احتمالی، این مهم را از طریق آزمونی که مجری آن سازمان سنجش است به انجام برسانند، وزارت بهداشتی ها بر برگزاری آزمونی در زیرمجموعه خود تأکید دارند که هر ساله به اعتراضات شماری از شرکت کنندگان منجر می‌شود.

صحبت درباره آزمون دستیاری پزشکی است که از سال ها پیش، برخی بر این باور دارند که باید برگزاری آن به سازمان سنجش واگذار شود،  ولی مدیران وزارت بهداشت به شدت با آن مخالف اند؛ آزمونی که از دیرباز، انواع و اقسام تقلب‌ها و تخلف ها در آن رخ داده و به اثبات رسیده و حتی یک بار در سال 88 به ابطال آزمون نیز منجر شده، ولی همچنان مجری آن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و هر ساله، اعتراضات فراوان شرکت کنندگان، جزئی جدایی ناپذیر از آن است.

 

مثل آزمون اخیر دستیاری پزشکی که به تازگی نتایج آن اعلام شده و آنقدر اشکالات متوجه آن بوده و هست، که کاسه صبر برخی شرکت کنندگان را لبریز کرده و شماری از ایشان را برای اعتراض و استمداد از مسئولان، به تجمع مقابل وزارت خانه و مجلس شورای اسلامی مجبور کرده است؛ اعتراضاتی که موارد مطرح در آن به شدت نگران کننده به نظر می‌رسد و رسیدگی نشدن به آنها، می‌تواند حکم مهر تأیید بر سبک جدیدی از تخلف در این آزمون باشد.

اما داریم درباره آزمونی سخن می‌گوییم که شرکت کنندگان در آن، پزشکان عمومی هستند و برگزیده شدگانش، به دوره های تخصص راه خواهند یافت و پس از فارغ التحصیلی، در کسوت پزشک متخصص، عهده دار درمان مراجعان و بیماران می‌شوند؛ یعنی آزمونی که سلامت و عدم سلامت آن، ارتباط تنگاتنگی با سلامت مردم در آینده دارد و از این روی، چه بسا حساس ترین آزمونی باشد که در کشورمان برگزار می‌شود. نکته‌ای کلیدی که ظاهرا آنقدر که برای ما و شما اهمیت دارد، برای اغلب برگزار کنندگان این آزمون از گذشته تا به حال اهمیت نداشته که اگر داشت، این همه تقلب و تخلف در بطن آن رخ نمی‌داد و تلاش برای رفع شبهات پیش آمده پیرامون آن، بسیار جدی گرفته می‌شد.

نیم نگاهی به تاریخچه برگزاری این آزمون، کافی است تا دریابیم که اتفاقات شوم زیادی در این باره رخ داده است؛ از فروش پرسش های آزمون در چندین دوره تا اجرای شیوه‌های عجیب و مبتکرانه‌ای مانند تقلب «خط کش»؛ به این صورت که در یکی از آزمون های دستیاری پزشکی، تیمی ویژه(!) گزینه صحیح و پاسخ هر پرسش را با فاصله کمتر عدد آن گزینه با متن آن مشخص نموده بودند تا برای برخی داوطلبان ویژه (!)، تشخیص این گزینه از سایر گزینه‌ها ممکن شود و این افراد در آزمون سربلند شوند!

تقلبی که شاید در جهان نمونه‌ای نادر و منحصر به فرد باشد، اما آخرین نمونه ثبت شده در این آزمون در ادوار مختلف نبوده و نیست. این را می‌شود با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت هم دریافت. با این ملاحظه که بعید نیست برخی موارد تخلف و اغلب رخ داده در این آزمون، هنوز کشف نشده یا در دل برخی شبهات و شائبه های پیگیری نشده، گم شده باشد؛ مثل شبهاتی که به آخرین آزمون برگزار شده منتسب می‌شود.

این در حالی است که پس از ابطال آزمون دستیاری پزشکی سال 88 به دلیل وسعت تخلفات رخ داده، مسئولان اقدام به تأسیس بانک سؤالات ویژه این آزمون کردند تا سد راه فروش سؤالات آزمون در بازار، پیش از برگزاری آن شوند؛ بانک سؤالاتی که شواهد حکایت از موفقیت آمیز بودن آن دارد، اما نه تنها نتوانسته به اعتراضات پس از برگزاری این آزمون پایان دهد، که ظاهرا بار دیگر چشمه خلاقیت ها را جوشان کرده است!

آن گونه که برخی معترضان نتایج آزمون پزشکی اخیر می‌گویند، حالا شائبه‌هایی به آزمون وارد است که نه از جنس فروش یا لو رفتن سؤالات آزمون، که از جنس دیگری است؛ شائبه هایی که در چند دسته مشخص شده‌اند و آن گونه که خبر می‌رسد، به دلیل بی توجهی مسئولان وزارت بهداشت به طرحشان در نشست های صورت گرفته پس از اعتراضات، حالا در مسیر رسیدگی حقوقی و قضایی قرار گرفته‌اند، بلکه قضات مشخص نمایند که این شائبه ها وارد هستند یا خیر و اگر وارد هستند، چگونه باید رفعشان نمود.

 

یکی از این شائبه ها، پرسش های مبهمی است که در آزمون وجود داشته است؛ پرسش هایی که ابهام در متن سؤال یا گزینه هایی به چشم می‌خورد و به باور معترضان، اثر مستقیم و انکارناشدنی در نتایج نهایی آزمون گذاشته. به این صورت که برخی سؤالات بیش از یک گزینه پاسخ داشته اند و حتی مواردی مشخص شده که کلید پاسخ‌نامه منتشر شده، هیچ یک از این گزینه های صحیح هم نبوده است.

برای درک میزان و چگونگی تأثیرگذاری این پرسش ها در نتیجه آزمون، کافی است بدانیم آزمون دستیاری پزشکی 200 سؤال دارد که هر یک سه نمره دارند (مجموع نمره آزمون 600 است) و به ازای هر پاسخ غلط، یک نمره منفی برای داوطلب ثبت می‌شود. با این توضیح، کافی است تعداد سؤالات مشکل دار را 10 عدد فرض بگیریم تا دریابیم چگونه یک داوطلب با از دست دادن نمره این سؤالات و حتی کسب نمره منفی برای آنها، ممکن است تا 40 نمره (30 نمره بابت پاسخ سوال ها و 10 نمره منفی) کمتر از رقبایش دریافت نماید؛ آن هم در آزمونی که گاه یک نمره ممکن است فرد را از زمره افراد برگزیده خارج کرده و به خیل افراد مردود سوق دهد.

بدین ترتیب، روشن است که حتی وجود یک نمونه از این سؤالات مبهم و مشکل دار، خطایی بزرگ به حساب می‌آید که باید رفعش کرد. این در حالی است که معترضان دست کم هفت نمونه از این سؤالات را به همراه مستنداتی (از اظهار نظر مکتوب برخی اساتید داخلی و خارجی گرفته تا پیوست کردن متون کتاب های رفرنس داخلی و خارجی) به مسئولان وزارت بهداشت ارائه داده‌اند تا مورد رسیدگی قرار گیرد و تنها یک سؤال از این هفت سؤال، حاوی اشکال تایپی شناخته و حذف شده است.

از این اشکال شائبه آفرین که بگذریم، یکی دیگر از مواردی که اعتراض شمار زیادی از معترضان آزمون اخیر را به همراه داشته، تغییراتی است که بر خلاف دفترچه راهنمای منتشر شده برای این آزمون، رخ داده است. از جمله حذف «رتبه» داوطلبان از کارنامه نهایی شان. موضوعی به ظاهر ساده که اشکالات بزرگی آفریده و مسئولان حاضر به رفعش نیستند و این واکنش، موجب شده که شائبه ها پیرامون آن تقویت شود!

«آزمون امسال رتبه اول ندارد!»؛ این اظهارنظر یکی از معترضان آزمون امسال به این تغییر است؛ اظهار نظری عجیب که البته واقعی ا‌ست، چون تنها رتبه 5 زیرگروه آزمون دستیاری پزشکی در کارنامه ها مشخص شده و حتی رتبه های 1 در هر زیر گروه نیز نمی‌دانند در رتبه نهایی از یکدیگر برتر بوده‌اند یا پایین تر! وضعیتی که یکی از نتایج آن، بی اطلاعی داوطلبان از جایگاه علمی شان در میان حدود 12500 شرکت کننده در آزمون است.

این در حالی است که قیاس نمره های مندرج در کارنامه داوطلبان مختلف، گاه به نتایج عجیب و غریبی منجر می‌شود که اطلاع از رتبه افراد می‌توانست ابهاماتشان را پاسخ دهد؛ برای نمونه، کارنامه‌هایی در دست معترضان است که نشان می‌دهد، برخی افراد با نمرات بسیار نزدیک به هم، رتبه های بسیار متفاوتی در زیرگروه های مختلف کسب کرده‌اند. موضوعی به غایت شائبه برانگیز که بر خلاف موارد درج شده در دفترچه راهنمای این آزمون (از جمله "درج رتبه خام بدون اعمال ضرایب در کارنامه اولیه داوطلبان") هم هست.

 

تغییری که اعمال آن، آن هم پس از برگزاری آزمون، توجیه پذیر به نظر نمی‌رسد، ولی در سطوح دیگر نیز رخ داده تا مشخص شود مسئولان برگزاری این آزمون، آشنایی چندانی با مقررات و قوانین آزمون ها ندارند که اگر این گونه بود، شرایط ورود به برخی تخصص ها را بعد از اعلام نتایج تغییر نمی‌دادند و الزام به مصاحبه برای ورود به برخی گرایش ها (مثل روانپزشکی یا زنان) را به آزمون سال بعد موکول می‌کردند، نه حالا که ممکن است با تغییرات دولت، برخی شان از کار کنار بروند!

یا حتی دستکاری در نحوه گزینش متقاضیان گرایش «پزشکی قانونی» و منوط کردن قبولی در این رشته به بورس بودن در سازمان پزشکی قانونی. آن هم در شرایطی که پیشتر، دکتر قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت به صراحت اعلام کرده اعمال هر تغییری در شرایط آزمون، باید با طی زمان دو سه ساله صورت پذیرد، نه خلق الساعه و به این شیوه ناگهانی!

به صف این موارد شائبه آفرین و اعتراض برانگیز، موارد دیگری را هم می‌توان افزود که موجب شده برخی شرکت کنندگان در آزمون دستیاری پزشکی اخیر، به شدت معترض شده و با تصمیم پیگیری قانونی، پیه تبعات احتمالی آن برای آینده شغلی شان را به تن بمالند؛ اعتراضاتی که مفصل تر از موارد یاد شده در این گزارش هستند؛ اما مسئولان وزارت بهداشت ترجیح داده‌اند به جای شفاف سازی و ارائه پاسخ های مستدل به آنها، همه شان را مردود دانسته و ماجرا را فیصله دهند؛ انگار نه انگار که تک تک این موارد در راهیابی افراد به دوره های تخصصی و تربیت پزشکان متخصصی که جان مردم در دستانشان قرار خواهد گرفت، نقش ایفا خواهند کرد!

در پایان گفتنی‌ است، اسناد ارائه شده در خصوص موارد مطرح در این گزارش نزد «تابناک» محفوظ است و این رسانه اعلام آمادگی می‌کند پاسخ مسئولان به موارد مطرح را جهت روشن شدن ابعاد ماجرا منتشر نماید.