روزنامه آرمان در گزارشی با بیان اینکه زلزله 4.5 ریشتری هم پایتخت را ویران می کند، نوشت: تهران هر روز یک میلی‌متر کوتاه‌تر میشود؛ این به معنای فرونشست 36سانتی‌متری پایتخت ایران در سال است که به نوعی رکوردی در جهان به حساب می‌آید.
در ادامه این گزارش می خوانیم: این فرونشست علاوه بر اینکه به بروز حوادث آنی منجر میشود، خطرپذیری این شهر را در برابر حوادثی مانند زلزله کاهش داده است. اگر تا پیش از این عنوان می‌شد تهران با زلزله شش‌ریشتری ویران میشود، بررسی‌های جدید نشان می‌دهد زلزله 4.5ریشتری نیز تهران را ویران میکند. فرونشست زمین در تهران ناشی از برداشت بی‌رویه آب است که به‌ویژه در دولت قبل با حفر چاه‌های غیرمجاز افزایش چشمگیری داشته است.
دو سال پیش بود که بهرام عکاشه، استاد دانشگاه و پدر علم ژئوفیزیک و زلزله شناسی، هشدار داد که ممکن است تا حداکثر 15سال دیگر یک زلزله مهیب در تهران رخ دهد. هرازگاهی تهرانی‌ها با شایعه احتمال بروز زلزله مواجه می‌شوند و ترس ناشی از آن در دلشان جا خوش کرده است. با وجود این، بارها از سوی متولیان امر اعلام شده که کلانشهر تهران آمادگی مقابله با زلزله را ندارد. گرچه طی این مدت اقداماتی در دستور کار قرار گرفته، اما بافت‌های فرسوده تهران به‌حدی چشمگیر است که نمی‌توان وجود آنها را کتمان کرد. از سوی دیگر، فرونشست زمین نیز مزید بر علت شده و تهران را ناامن‌تر کرده است، چراکه هر لحظه امکان ریزش ساختمان در مناطق پرخطر وجود دارد. حال احتمال وقوع زلزله در تهران از یک طرف و رکورددار بودن این کلانشهر در فرونشست زمین از طرف دیگر، موجی از نگرانی را به وجود آورده است؛ نگرانی‌ای که بارها و بارها به زبان آمده، ولی همچنان بی‌برنامگی و مدیریت غلط در این راستا نمایان است، به گونه‌ای که تهران با زلزله‌ای نه چندان بزرگ ویران میشود و در این بین جدا از خسارت وارده قطعا عده زیادی جان خود را از دست خواهند. بنابراین وقت آن رسیده که شورای شهر پنجم در آستانه شروع به کار به این مهم توجه ویژه داشته باشد تا حداقل با ایمن‌سازی پایتخت، شدت مقاومت در مقابل زلزله افزایش یابد.
** تهران رکورددار جهان در فرونشست زمین
هر روز یک میلی‌متر از زمین در تهران نشست میکند، یعنی در سال 36سانتی‌متر. این میزان نشست تهران را رکورددار نشست زمین در دنیا کرده است. فروچاله‌‌ها یکی از تهدیدهایی است که این‌روزها قدم‌به‌قدم به شهر تهران نزدیک‌‌تر میشود و صدای پای آن از دشت‌های خشکیده ورامین به گوش می رسد. شاید تا به امروز شهروندان تهرانی این بحران را حس نکرده باشند، اما اگر رویه فعلی ادامه پیدا کند تهرانی‌ها هر روز باید شاهد فروریختن ساختمان و ایجاد چاله‌ها در خیابان‌‌های سطح شهر باشند. در سال گذشته، بحران فرونشست زمین به دلیل کاهش شدید منابع آب زیرزمینی باعث شد کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی دست به کار شود و بیشتر به بررسی این موضوع بپردازد، نمایندگان بخش خصوصی در کنار نمایندگانی از نهادهای دولتی و عمومی در این نشست به بررسی این بحران زیستی پرداختند. جنوب تهران به‌طور جدی با مخاطرات نشست زمین مواجه است و بررسی‌‌ها و گزارش‌های مطالعاتی نشان می‌دهد که در میان مناطق 22گانه تهران، در مناطق شمالی و به‌طور کلی در شهر تهران، دو عامل برای فرونشست وجود دارد که عامل اول فرسودگی تاسیسات شهری ازجمله فرسودگی لوله‌های آب و نشت آب و در نتیجه نشست زمین ناشی از این عامل است و عامل دیگر حفاری‌های صورت‌گرفته است که در چند ماه گذشته با چند مورد از این فرونشست‌ها در شهر تهران مواجه بودیم.
دی سال گذشته، کاوه زرگران، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد فرونشست زمین را برداشت اضافی از آب‌های زیرزمینی دانست و گفت: تبعات فرونشست زمین در دشت تهران منجر به افزایش ریسک تخریب تاسیسات زیربنایی و فرونشست در شبکه‌های گاز در این منطقه شده است. برخی کارشناسان عنوان میکنند میزان فرونشست خاک در تهران به دلیل سستی لایه‌های زیرین زمین و پوکی خاک ناشی از برداشت آب‌های زیرزمینی، در حال حاضر حد مقاومت لرزه‌ای تهران را از شش ریشتر به 4.5 ریشتر کاهش داده و عملا شهر را آسیب‌پذیرتر کرده است، اما مهر سال گذشته محمد شکرچی‌زاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و رئیس پژوهشکده ساختمان، عنوان کرد: ارتباط معناداری بین تاثیر سست شدن خاک و شدت زلزله تهران به اثبات نرسیده و تهدید واقعی، قرار داشتن این کلانشهر روی گسل است.
مشکل فرونشست زمین در تهران یکی از مشکلاتی است که ممکن است به بحران بزرگی تبدیل شود، اما بیش از هر چیز باید به دنبال راه‌حلی برای این مشکل بزرگ بود. شهروندان تهرانی با مصرف نادرست آب یکی از دلایل بروز این مشکل هستند، مصرف آب در شمال شهر تهران بیشتر از مناطق دیگر است، در حالی‌که مصرف سرانه آب خانگی در ایران با بسیاری از مناطق و کشورهای مختلف جهان چندان فرق ندارد، اما بخش مهمی از مصرف مربوط به اتلاف آب در شبکه است. درباره فرونشست زمین همه مقصر هستند؛ از مردمی گرفته که بدون ملاحظه آب را هدر می‌‌دهند تا دولت‌‌هایی که برای مصرف بهینه آب هیچ آموزشی برای مردم در نظر نگرفته‌اند. باید دید شورای شهر و شهرداری برای مقابله با این مشکل چه تمهیداتی اندیشیده‌اند؟ اگر لحظه‌ای سیاسی‌کاری در نهادهای درگیر این مشکل را کنار بگذاریم، باید گفت که تا امروز هیچ‌کس برای مقابله با این بحران چاره‌ای جدی نیندیشیده است.
**وقوع زلزله در تهران قطعی است
یک عضو شورای شهر تهران و منتخب مردم این شهر برای شورای پنجم درباره کارویژه‌های شورای جدید جهت مقابله با زلزله در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: تهران دارای مجموعه‌ای از گسل‌های زلزله است و قطعیت وقوع زلزله در آن هم توسط متخصصان و مشاوران داخلی و هم توسط متخصصان کشورهای دیگر، ازجمله مشاوران ژاپنی که مطالعات جامعی انجام داده‌اند، پیش‌بینی شده است.
محمد سالاری می افزاید: بنابراین تنها راه کاهش خسارات زلزله پیشگیری و ایمن‌سازی شهر و ساختمان‌های آن است. در این مورد مهم‌ترین رویکردی که شورای شهر در دوره پنجم خواهد داشت، این است که ساخت‌وسازهایی که در تهران انجام میشود مبتنی بر اصول و مقررات ایمنی باشد.
او ادامه می‌دهد: همچنین ساخت‌وسازها باید توسط سازندگان ذیصلاح انجام شده و تصمیمات قانونی در فرایند ساخت‌وساز اعمال شود. این عضو شورای شهر تهران توضیح می‌دهد: برای این رویکرد باید شهرداری تهران، شورای شهر و تشکل‌های حرفه‌ای در قسمت‌های مختلف تعامل داشته باشند.
سالاری عنوان میکند: در مورد زیرساخت‌های دیگر و اماکن عمومی نیز باید ایمن‌سازی و پدافند غیرعامل از اولویت‌های شورای شهر و شهرداری تهران باشد، به‌ویژه آنکه در تهران شاهد این هستیم که مجموعه شبکه‌های انتقال نیرو به شهر تهران ارائه خدمت میکنند، اما حفاری‌ها در این زمینه سنتی و دارای خطر است.
او خاطرنشان میکند: یکی از اولویت‌های جدی امتداد کانال‌های تجهیزات شهری و رعایت پدافند غیرعامل است که باید مطالعات مربوط به پدافند غیرعامل کاملا رعایت شود.
