گزارش های اخیر بانک مرکزی پیرامون وضعیت بودجه عمومی دولت نشان می دهد که بیش از 98 درصد پرداختی های دولت در 4 ماهه نخست امسال مربوط به هزینه های جاری بوده است. همچنین از آنچه برای بودجه عمرانی برای 4 ماهه نخست امسال تصویب شده است تنها 5 درصد تخصیص یافته است. این در حالی است که اگر بخواهیم موتور اقتصاد کشور را روشن کنیم باید سهم بودجه عمرانی را افزایش داده و از سهم بودجه جاری بکاهیم. اما علت این موضوع چیست؟
به گزارش
تابناک اقتصادی، در مورخه 4 مرداد 1396 در سایت تابناک اقتصادی مطلبی با عنوان "پول های نفت در خدمت امور دیوانی" منتشر گردیدکه در آن به این بحث پرداخته شد که در سال های اخیر مرتباً سهم بودجه عمرانی در بودجه کل کشور در حال کاهش و سهم بودجه جاری در حال افزایش بوده است و همین امر موجب شده است تا پول های نفت برای پرداخت حقوق و دستمزد صرف شود. همچنین عنوان شد که علی لاریجانی رئیس مجلس طی ماه های اخیر دو بار به موضوع عدم تعادل در نظام بودجه اشاره و عنوان نموده بود که ۹۰ درصد بودجه کشور مربوط به امور جاری و ۱۰ درصد به امور عمرانی اختصاص دارد.
در سال گذشته، دولت یازدهم برای آنکه نشان دهد اندکی این شرایط را بهبود بخشیده است، مقداری رقم بودجه های عمرانی را در بودجه سال 96 در مقایسه با سال قبل افزایش داد و آقای محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت طی مصاحبه ای اعلام نمود: "برای سال 1396 بالغ بر 62 هزار و 700 میلیارد تومان بودجه عمرانی پیشنهاد و پیش بینی شده است که این رقم در برابر 57 هزار میلیارد تومان سال 1395 حدود 10 درصد افزایش را نشان می دهد".
اما باید گفت هنگامی که میزان بودجه عمرانی برای سال 96 را در کنار میزان بودجه جاری قرار می دهیم آن گاه متوجه خواهیم شد که با وجود افزایش میزان بودجه عمرانی، باز هم سهم بودجه عمرانی نسبت به بودجه جاری کمتر شده و از 12 درصد در سال 1395 به 10 درصد در سال 96 رسیده است.
گزارش های اخیر بانک مرکزی که مربوط به 4 ماهه نخست امسال است نشان می دهد که اوضاع در این زمینه وخیم تر هم شده است. آمارها نشان می دهند که بودجه جاری مصوب برای چهار ماهه نخست امسال 86.2 هزار میلیارد تومان بوده است که عملکرد دولت در این زمینه برای مدت مذکور 74.1 هزار میلیارد تومان بوده است. این دو عدد نشان می دهد که 86 درصد از بودجه جاری تخصیص یافته است. همچنین در همین مدت، عملکرد در زمینه بودجه عمرانی 1.2 هزار میلیارد تومان بوده و این در حالی است که بودجه مصوب برای بخش عمرانی برای این مدت 24.2 هزار میلیارد تومان بوده است. این یعنی اینکه تنها 5 درصد از بودجه عمرانی مصوب برای 4 ماهه نخست امسال تخصیص یافته است.
مطابق با همین گزارش و آمارهای ارائه شده، بیش از 98 درصد پرداختی های دولت در این 4 ماهه مربوط به بودجه جاری بوده است و صرف پرداخت حقوق و دستمزده شده و کمتر از 2 درصد به بودجه عمرانی اختصاص یافته است.
اما علت این موضوع چیست و چرا دولت از سهم بودجه عمرانی کاسته و به سهم بودجه جاری می افزاید؟
جواب قسمت اول این سئوال را باید در بخش درآمدهای دولت جستجو نمود. به گفته کارشناسان علت این امر، محقق نشدن درآمدهای دولت در 4 ماهه نخست امسال از جمله درآمدهای مالیاتی است. عبدالرضا مصری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این زمینه گفته است که دولت در 4 ماهه نخست امسال نتوانسته به درآمدهای پیش بینی شده خود دست پیدا کند و بنابراین 98 درصد پرداخت های دولت به جای طرح های عمرانی صرف پرداخت حقوق شده است. مصری معتقد است که به دلیل وجود رکود در اقتصاد کشور، تولیدکنندگان درآمدی نداشته اند که بخواهند بخشی از آن را به دولت به عنوان مالیات بپردازند و همین امر موجب کاهش درآمدهای دولت شده است.
به هر صورت ادامه روند کنونی باعث خواهد شد که در سال های آینده، دیگر بودجه ای برای طرح های عمرانی باقی نماند و همه بودجه به هزینه های جاری و عمدتاً پرداخت حقوق و دستمزد اختصاص داده شود. برای حل این مشکل، تنها راه حل کوچک سازی دولت از طریق سرعت بخشیدن به روند خصوصی سازی است.
