شکست اغلب فیلم‌های جشنواره سی و ششم فجر در گیشه

ارزیابی فیلم‌های به نمایش درآمده در سی و ششمین جشنواره فجر، از شکست اغلب فیلم‌های سینمایی در گیشه حکایت دارد و آن گونه که شواهد نشان می‌دهد، احتمالاً فقط سه فیلم سینمایی در گیشه حضور موفقی داشته باشند، به گونه‌ای که نه تنها هزینه تولیدشان را بازگردانند، بلکه به سوددهی نیز برسند و سایر فیلم‌های سینمایی رونمایی شده در مهم‌ترین رویداد فرهنگی کشور، یا زیان ده خواهند بود و یا فروش‌شان با هزینه تولیدشان تقریباً سر به سر خواهد شد که باز هم شکست تجاری تلقی می‌شود.

به گزارش «تابناک»؛ 22 فیلم بلند سینمایی و یک فیلم انیمیشن در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمدند که انتظار می‌رود این آثار، موتور اصلی سینمای ایران در سال 1397 باشند؛ اما بعید به نظر می‌رسد بتواند اقتصاد سینما را با این آثار اداره کرد. همچنین با توجه به دیده نشدن شماری از مهم‌ترین آثار سینمایی در این رویداد و از دست رفتنِ جامعیت جشنواره فیلم فجر بر اثر بی‌تدبیریِ مسئولان سینمایی، تصویر کاملی از سبد سینمای ایران برای سال جدید سینمایی که اکنون آغاز شده، وجود ندارد.

با وجود این، می‌توان درک کرد که سال سینمایی سختی پیش روست، چون آنچه در این دوره از جشنواره به نمایش درآمد، اصلی‌ترین بخش از چهره سینمای ایران را تشکیل می‌دهد؛ چهره‌ای محافظه‌کار و محتاط که تنها در مواردی همراه با جسارت است و تماشاگر را در بسیاری از اوقات دست خالی راهی خانه می‌کند. فیلم‌های اجتماعی عمدتاً شجاعت بیان کامل حرف‌شان را نداشتند و این حرف‌ها را یا با لکنت بیان کردند و یا در بخشی از فیلم حرف‌شان را پس گرفتند تا با اختلال در مسیر اکران مواجه نشوند.

ارزیابی میزان فروش فیلم‌های سینمایی آنچنان پیچیده نیست و بخش فرهنگی «تابناک» از ابتدای جشنواره با توجه به واکنش‌ها، استقبال مردم در سانس‌های ویژه و همچنین با تطبیق فیلم‌ها با فروش فیلم‌های مشابه در سال‌ گذشته و سال جاری، خوشبینانه‌ترین تخمین‌ها را درباره فروش فیلم‌های سینمایی به نمایش درآمده در جشنواره انجام داد و این بازنگری در ارزیابی مبتنی بر رویدادها و ارزیابی‌های فنی تا به امروز ادامه داشت.

بخش دیگری از این ارزیابی، متکی بر این داده بود که آیا این فیلم‌های سینمایی به سوددهی نیز می‌رسند، هزینه تولید و درآمدشان از بلیت فروشی برابر خواهد بود و یا شکت تجاری خواهند خورد؟ تشخیص ناکامی تجاری یا سوددهی فیلم‌های سینمایی، نیازمند اطلاع دقیق از بودجه تولید هر فیلم سینمایی است؛ اما سازندگان فیلم‌های سینمایی یا از بیان بودجه فیلم سینمایی طفره رفتند و یا رقم‌های غیرواقعی و عمدتاً به مراتب پایین‌تر از هزینه‌های واقعی را اعلام کردند که این رویکرد در تولید بخش غیرخصوصی عیان‌ بود.

با این حال با نیم نگاهی به فیلم‌های سینمایی برای صاحب نظران قابل تشخیص است که یک فیلم سینمایی دست کم چند میلیارد تومان هزینه تولید داشته و با توجه به تجربه اکران فیلم‌های مشابه، می‌توان فروش این فیلم‌های سینمایی را نیز پیش بینی کرد. بر اساس ارزیابی‌های خوشبینانه تیم تابناک در بخش فرهنگی، 23 فیلم به نمایش درآمده در جشنواره سی و ششم، ظرفیت فروشی معادل حدود 70 میلیارد تومان را دارد که این رقم با توجه به حجم سینماهای کشور و هزینه تولید صورت پذیرفته برای این آثار، عدد پایینی است.

به نظر می‌رسد، چهار فیلم مغزهای کوچک زنگ زده، چهارراه استانبول، بمب و مصادره، آثاری هستند که می‌توان از بازگشت هزینه‌ تولیدشان و حتی سوددهی از گیشه با اطمینان نسبی سخن گفت. در عین حال ممکن است فیلم‌های شعله ور، لاتاری، عرق سرد، سوءتفاهم و اتاق تاریک نیز بتوانند دست کم هزینه تولیدشان را از گیشه بازگردانند، هرچند با توجه به نامشخص بودنِ هزینه تولید فیلم‌ها و همچنین تأثیر شرایط اکران بر فروش فیلم‌ها، این ارزیابی‌ها حکم تخمین را دارد و در عین حال تلاش شدن خوشبینانه‌ترین برآورد باشد.

شماری از فیلم‌های سینمایی نظیر تنگه ابوقریب و به وقت شام، با وجود اینکه پیش بینی می‌شود جزو 15 فیلم پرفروش سال 1397 باشند، بازگشت هزینه تولیدشان در گیشه غیرمحتمل است و حتی بعید است هزینه تولیدشان بازگردد. حدود 37 درصد فروش هر بلیت در نهایت به سینماگر می‌رسد. بنابراین برای بازگشت سرمایه فیلم‌های دارای هزینه تولید بالا، دشواری‌های فراوانی دارد و به نظر می‌رسد این دشواری‌ها در سال آینده نمود بیشتری داشته باشد.