آغاز دوباره قهرمان‌سازی از گردن‌کش‌ها در تلویزیون

بار دیگر مسابقه قوی‌ترین مردان یا مردان آهنین که به واسطه حواشی عناصر شرکت‌کننده در آن برای چندین سال تعطیل شده بود، در نوروزی که سپری شد روی آنتن تلویزیون رفت تا روند قهرمان سازی و الگوسازی از اشخاصی که در سال‌های اخیر خبرهای خوبی درباره‌شان منتشر نشده، از سر گرفته شود. با این حال مشخص نیست چگونه با وجود سابقه برنامه و نقدهایی که منجر به تعطیلی آن شد، بار دیگر شاهد ازسرگیری تولید و پخش این برنامه هستیم؟!

به گزارش «تابناک»؛ آنچه امروز به عنوان قوی‌ترین مردان یا مردان آهنین در ایران معرفی می‌شود را نه می توان نام «ورزش / Sport» بر آن نهاد و نه شایسته الصاق برچسب «بازی / Game» است که هر دوی این واژه‌های نزدیک به هم، درباره مجموعه حرکات و اعمالی مبتنی بر قواعدی است که این قواعد و شیوه و ابزار پیاده سازی اش در آوردگاه ها ثابت است و در مواردی اندک تغییر می‌کند.

در هر دوره از رقابت‌های یک بازی یا ورزش، هیچ گاه ابزارها به کلی تغییر شکل نمی‌هند یا قوانین و شیوه های مسابقه با تغییرات اساسی مواجه نمی‌شوند؛ اما در سلسله عملیاتی که نه ورزش است و نه بازی، می توان چنین حرکتی را انجام داد.

«مسابقه قوی ترین مردان» دقیقاً جزو همین عملیاتی است که فاقد قاعده ثابت و دستورالعمل ثابت بوده و از این حیث، نمی توان ورزش یا بازی تلقی اش کرد. با این حال، نمی توان انکار کرد که جذاب است و شبیه صحنه های فیلم های سینمایی است که یک مرد وزنه یا بخشی از صحنه را از زمین برمی دارد یا به گوشه ای پرتاب می کند و طبیعتاً مخاطب از زور این شخص متعجب می شود. قدرتمند بودن حتی یکی از شعارهای المپیک نیز است؛ اما برای اندازه گیری این قدرت از شیوه های استاندارد در قالب ورزش هایی تثبیت شده بهره برداری می شود و در کنار چنین ویژگی هایی، این ورزش ها در راستای تقویت سلامت بوده و ذاتاً آسیب زا نبوده اما می توانند آبستن حادثه برای ورزشکار نیز باشند.

این نگاهی است که نسبت به یک ورزش استاندارد صورت می پذیرد و اگر سلسله حرکاتی دارای قواعد و میدان مسابقه مشخص و نسبتاً ثابتی باشد و آسیب هایش بیش از دستاوردهایش برای سلامتی به حساب آید، این یک ورزش غیراستاندارد است؛ اما باز هم می توان از آن به «ورزش» یا حداقل «بازی» نام برد. در واقع قوی ترین مردان نه تنها ورزش سالم و استاندارند نیست، بلکه ورزش غیراستاندارد نیز نیست و یک سلسله حرکات مخرب برای بدن محسوب می شود که هیچ ارزشی ندارد، چون دقیقاً برترین های این سلسله عملیات ها، نه سریع تریند، نه باهوش تریند و نه قدرتمندترین و اصولاً هیچ «ترین» دیگری نیستند.

تاریخچه چنین حرکاتی به قمارهای میان کارگران بنادر اروپایی برای حمل حجم بالایی از یک بار یا نگه داشتن بیش از حد بشکه های مشروب در روی دست و یا مچ اندازی بازمی گردد. در دهه های اخیر در کشورهای اروپایی این حرکات توسط برخی کمپانی ها احیا شدند و گروهی از شرکت های شرط بندی و قماربازی، اقدام به برگزاری مسابقات با طراحی چند بخش و حضور مردان درشت اندام کرده اند و علی رغم ثبت مؤسسه هایی تحت عنوان فدراسیون در سطح جهان، هنوز این حرکات به دلایل اشاره شده به عنوان ورزش پذیرفته نشده اند و فعالان این عملیات برای آنکه خود را ورزشکار معرفی کنند، در وزنه برداری قدرتی تمرکز کرده اند.

پای این حرکات بیش از یک دهه پیش به ایران باز شد؛ هنگامی که تلویزیون یکی از همین برنامه ها را تحت عنوان «قوی ترین مردان جهان» را نشان داد و چنین تصور شد که ورزشی تحت این عنوان وجود دارد و اقبال عمومی نیز درباره هلندی ها و فنلاندی های درشت اندامی که در این مسابقات ارابه ها و خودروهای چندتنی را می کشیدند، بسیار بالا جلوه کرد. پس از چند سال نمایش قوی ترین مردان جهان از تلویزیون، عده ای به این فکر افتادند که چرا خودمان در ایران، قوی ترین مردان برگزار نکنیم و بدین ترتیب، خیلی سریع این واقعه به راه افتاد، منتها به جای شرکت های اروپایی مشروب سازی و قمار، شرکت های صنعتی بزرگ اسپانسرِ قوی ترین مردان ایران یا همان «مردان آهنین» بود.

هرچند فدراسیون پرورش اندام در این زمینه نقش داشت، محور چنین برنامه‌ای سازمان صداوسیما بود که با توجه به حجم مخاطبان این برنامه در سال های ابتدایی، تمرکز بیشتری بر برگزاری آن صورت پذیرفت و در نهایت جزو برنامه های نوروزی قرار گرفت. این مسابقه به گونه ای طراحی شد که از ابتدای نوروز تا چند روز پس از ایام نوروز هر شب در یکی از بهترین زمان ها پخش می‌شد و اسپانسرهای این مسابقات نیز هزینه های بسیار کلانی را پرداخت می کردند که بخشی از این درآمدها، صرف برگزاری و جوایز سنگین این مسابقات و مابقی جزو درآمدهای صداوسیما می شد.

همین جوایز سنگین «مردان آهنین» که به جوایز قهرمانان بازی های آسیایی تنه می زد و همچنین همسطح یا بیش از بسیاری از جوایز علمی و ادبی معتبر کشور بود، انگیزه های بسیاری برای عموم مردم درشت اندام به وجود آورده بود تا با تمرین و بلند کردن خودرو و لاستیک و وزنه و... توانشان را برای حضور در جدال افزایش دهند و در سودای جوایز چند ده میلیونی، حتی میلیون ها تومان هزینه کنند؛ مسأله ای که برگزارکنندگانش بارها اذعان داشته اند اما این انسان های درشت اندام لزوماً چهره های فرهیخته نیستند و این برنامه به سرعت محلی برای بی اخلاقی ها شد.

در ادوار پیشین اخبار چاقوکشی، ضرب و شتم و درگیری های مکرر در هنگام ضبط «مردان آهنین» میان شرکت کنندگان درز کرد که تلاش شد بر آن سرپوش گذاشته شود اما زمان این کشمکش ها را به فراتر از این پشت صحنه ها سوق داد و اندکی بعد از دستگیری های مکرر برخی از شرکت کنندگان در این سلسله برنامه های قوی ترین مردان منتشر شد، یکی از برنده های قوی ترین مردان ایران قربانی زدوخورد در خیابان شد و دیگری نیز به اتهام قتل متواری شد و البته اینها تنها معدودی از موارد رسانه ای شده است.

در همین زمینه، محراب فاطمی که در دوره‌های نخست این مسابقه به همراه برادرانش قهرمان بلامنازع این رویداد بودند، در گفت وگویی به مناسبات مالی پشت پرده این برنامه اشاره کرده و گفته بود: «...ما گفتیم وقتی یک میلیارد و 200 میلیون تومان قرارداد با اسپانسر می‌بندید، به واسطه حضور امثال ماست. پس شما هم بیایید سهمی از این پول را به عنوان جایزه به ورزشکاران بدهید و مقداری سطح جوایزتان را متناسب با پولی که گیرتان می‌آید بالا ببرید.»

در مقابل اعتراض فاطمی، مسئولان بدنسازی پاسخ جالبی به او ‌داده و در این زمینه گفته بودند: «رئیس فدراسیون به ما می‌گفت، شما به واسطه حضور در این برنامه معروف می‌شوید و خیلی‌ها شما را می شناسند آن وقت باشگاه می‌زنید و می‌توانید به افراد زیادی که عاشق این رشته هستند دارو بفروشید!» و بدین ترتیب بهترین حرفه قابل تصور برای این عده داروفروشی است!

علت توصیه به داروفروشی به فاطمی نیز مشخص است و به گفته محراب فاطمی، وزنه‌هایی که در این مسابقات از زمین بلند می‌شود، نه محصول قدرت واقعی این اشخاص بلکه به واسطه قدرت کاذبی است که داروهای هورمونی و موادی که در لیست دوپینگ قرار می‌گیرند، به این اشخاص می‌دهد. فاطمی در این زمینه گفته است: «از دعوا و درگیری تا دوپینگ در این رقابت‌ها صورت می‌گرفت! متأسفانه اکثر ورزشکاران استروئید مصرف می‌کردند و به همین‌ خاطر نمی‌توانستند هیجانات خود را کنترل کنند و درگیری‌های زیادی به وجود می‌آمد. این اتفاقات هر ‌سال رخ می‌داد و کسی هم نبود که جلوی آنها را بگیرد.»

شماری از نفرات مطرح مسابقات مردان آهنین در نزاع‌های خیابانی یا قامت قاتل به خود گرفتند و یا جزو مقتولین شدند و برخی از آنها نیز پس از رقم زدن چنین حوادثی، متواری گشتند. با این حال عواملی منجر به تداوم تولید و پخش این برنامه شد و این برنامه که از سال 1377 برای چندین دوره پخش شد، کوتاه آمد و پس از سال 1391 دیگر شاهد پخش این برنامه نبودیم.

اکنون بار دیگر این مسابقات در یکی از زمان‌های پرمخاطب تلویزیون در ایام نوروز و در پربیننده ترین شبکه تلویزیون روی آنتن رفته است. پرسش اساسی این که چه اتفاقی باعث شده مسئولان تلویزیون به این نتیجه برسند تبعات منفی چنین برنامه‌ای برطرف شده و اکنون می‌توان از این گردن‌کش‌ها در رسانه ملی بت ساخت؟