آیا سینمای ایران صاحب سینماتک دولتی می‌شود؟

پس از افزایش چالش‌ها بر سر راه نمایش فیلم‌های خاص در گروه سینمایی هنر و تجربه، این پرسش پررنگ‌تر شد که آیا اراده‌ای برای در نظر گرفتن یک هاب ویژه برای نمایش این فیلم‌ها در پایتخت وجود دارد و با خرید یک سینما و اختصاص به فیلم‌های سینمایی هنری و تجربی، سینمای ایران نیز صاحب یک سینماتک دولتی می‌شود که پاتوق فیلمسازان تجربه‌گرا و تماشاگران این گروه از آثار باشد؟

به گزارش «تابناک»؛ گروه سینمایی هنر و تجربه با رویکرد اکران فیلم‌ها در یک دوره طولانی اما در سالن‌های کم، مدل متفاوتی را برای نمایش شماری از فیلم‌ها در پیش گرفت که در دنیا به عنوان فیلم‌های هنری و تجربی شناخته می‌شود و سینماگران قرار است از طریق ریسک و با تکیه بر منابع محدود، خطوط روایی و فرم متفاوت، غیرمرسوم و بدیعی را ثبت کنند و برای تماشاگران حرفه‌ای که به دنبال نگاه‌های تازه هستند، بر پرده نقره‌ای سینما به نمایش درآرند و از این منظر، فضایی متفاوت با نگاه تجاری سینما دارد.

مسئولان گروه هنروتجربه تأکید کردند، به جز سانس‌های محدود، سهم صندلی‌های سینمای ایران، که به گروه هنروتجربه رسیده، به 5 درصد نیز نمی‌رسد و در عین حال درصد اشغال این صندلی ها توسط تماشاگران فیلم های این گروه که با تماشاگران فیلم‌های کمدی و آثار معمول متفاوت هستند، بیش از درصد اشغال صندلی های سینما در 95 درصد صندلی های دیگری است که به گروه های اصلی سینمایی اختصاص یافته است. بر اساس آمارهای ارائه شده، مجموع صندلی های در اختیار گروه هنرو تجربه به هزار صندلی نیز نمی رسد که حدود 150 صندلی از این تعداد از سینماهای گروه اصلی است.

با این حال، تلاش برای تعطیل کردن این گروه استمرار داشته و از زمانی که این گروه از برخی فیلم های کم هزینه حمایت کرده، شدت گرفته است. تاکنون رویه این گونه بود که اگر جوانی قصد ورود به سینما به عنوان کارگردان را داشت، باید یک تهیه کننده باسابقه او را همراهی می کرد تا پروانه ساخت صادر شود و طبیعتاً تهیه کننده مبلغی به عنوان حق تهیه کنندگی از این جوان دریافت می کرد و در عمل این جوان در اولین تجربه اش، حداقل باید دو میلیارد تومان هزینه می‌کرد.

تلاش برای حذف این گروه به تازگی ابعاد تازه‌تری یافته که واکنش‌هایی را نیز در پی داشته اما با توجه به اینکه این سبک از سینما نیز تماشاگران خاص خود را دارد و همچنین ظرفیت اکران را به شکل چشمگیری افزایش داده، این گروه همچنان بخشی از سبد اکران و شماری از تماشاگران را در اختیار دارد. با این حال به نظر می‌رسد با اندکی بازنگری می‌توان شاهد افزایش مخاطبان و بهبود کیفیت گروه سینمایی هنر و تجربه باشیم.

هنر و تجربه در دیگر کشورها متکی بر سینماتک‌هاست؛ سالن‌هایی که فیلم‌های خاص از جمله فیلم‌های کلاسیک را به نمایش می‌گذارد اما در ایران آنچه به عنوان سینماتک شناخته می‌شود، محل نمایش فیلم‌های تجاری و حتی بلاک باسترهای آمریکایی به همراه تعدادی از فیلم‌های اروپایی است، چرا که سینماتک در ایران به یک روش برای عرضه محصول و جذب مخاطب به روشی دیگر به سالن سینماست و نه محلی برای نمایش فیلم‌های خاص و دارای جنبه هنری و فنی ویژه.

در این شرایط به نظر می‌رسد مدیریت فضای اکران فیلم‌های هنری و تجربی، نیازمند یک سینمای اختصاصی برای این گروه است تا ایران دارای یک سینماتک دولتی شود که حکم پاتوق سینمای هنر و تجربه را داشته باشند و تماشاگران صرفاً با هدف تماشای این فیلم و بحث و گفت و گو درباره آنها به این سینما بیایند. در شماری از کشورها که در کنار سینمای تجاری، از این سبک سینما حمایت می‌کنند نظیر فرانسه، چنین سازوکارهایی وجود دارد و عدم وجودش در ایران به خوبی احساس می‌شود.

در گذشته تلاش‌هایی برای تحقق این امر صورت پذیرفته اما به دلایلی که مهم‌ترین آنها اعتبارات سینمایی در آن مقاطع و عدم اراده مدیران پیشین بود، شاهد تحقق این اتفاق مهم نبودیم. با توجه به آنکه برخی سالن‌های سینما در تهران ارزشی به مراتب کمتر از رقم پرداختی به فیلم رستاخیز دارند، به نظر می‌رسد سازمان سینمایی می‌تواند با تجمیع یک ساله بخشی از منابعِ خود، یک سینماتک را برای گروه دولتی هنر و تجربه خریداری کند و در عین حال قدرت عمل دولت در حوزه اکران از محدوده سینمافرهنگ نیز اندکی فراتر رود.