وضعیت مرگ‌های قلبی در ایران

بیماری های قلبی به عنوان شایع ترین علل مرگ و میر انسان در جهان شناخته می شود، ایران ۴۶ درصد کل مرگ ها ناشی از بیماری های قلبی عروقی است که در راس آنها سکته قلبی قرار دارد.

به گزارش مهر، هفتم مهر به عنوان روز جهانی قلب نامگذاری شده است. با توجه به اینکه بیماری ها و سکته های قلبی از شایع ترین علل مرگ و میر مردم دنیا شناخته می شود، دولت ها در صدد بر آمده اند با اقدامات پیشگیرانه، نسبت به کاهش بار بیماری های قلبی اقدام کنند. در این بین، توجه به تغذیه و سبک زندگی سالم، از اهمیت بالایی در مقابله با بیماری های قلبی برخوردار است. این در حالی است که مردم ایران، به شدت کم تحرک بوده و فعالیت فیزیکی مناسبی ندارند. از سوی دیگر، گرایش به مصرف غذاهای آماده مثل فست فودها، باعث شده بار بیماری های قلبی نیز تشدید شود. در همین ارتباط با قاسم جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت، به گفتگو نشستیم.

معاون وزیر بهداشت، در گفتگو با خبرنگار مهر، تاکید کرد: تامین سلامت آحاد جامعه، همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته، امری ضروری است که حفظ و ارتقای آن از طریق اقدامات جمعی و مشارکت های بین بخشی و مداخله جدی تمامی دولتمردان امکان پذیر بوده و حضور و مشارکت آگاهانه مردم را می طلبد.

وی با اشاره به چهار بیماری غیرواگیر قلبی و عروقی، سرطان، بیماری های مزمن تنفسی و دیابت، به عنوان بزرگ ترین علل مرگ و میر انسان ها در جهان، گفت: ۶۰ درصد مرگ و میرها که شامل ۳۴۰ میلیون مورد می شود، ناشی از این چهار بیماری است که ۸۰ درصد مرگ های ناشی از بیماری های غیرواگیر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط رخ می دهد.

جان بابایی افزود: سالانه ۱۷.۵ میلیون نفر در دنیا در اثر بیماری‌های قلبی عروقی جان خود را از دست می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ این آمار به ۲۳ میلیون نفر برسد. تقریبا در تمامی کشورها اولین عامل مرگ‌ومیر، بیماری‌های قلبی است.

وی، پیر شدن جمعیت از یکسو و تغییرات ایجاد شده و عوامل خطر بیماری های قلبی همراه با گذار اپیدمیولوژیک از سوی دیگر (افزایش شیوع و بروز فشار خون، دیابت، سکته قلبی، الگوی زندگی غربی در جوامع در حال پیشرفت) به همراه تغییرات گسترده در میزان آگاهی مردم و کیفیت ارائه خدمات درمانی به بیماران قلبی همگی از جمله عواملی هستند که می توانند بر روی میزان بروز نارسایی احتقانی قلب اثر گذار باشد.

به گفته جان بابایی، نارسایی قلب مشکل عمده سلامت عمومی در کشورهای صنعتی است و تنها بیماری شایع قلبی عروقی است که ادعا می شود میزان شیوع و بروز آن در کشورهای پیشرفته در حال افزایش است.

معاون وزیر بهداشت، ادامه داد: بیماری های قلبی عروقی (CVD) در حال حاضر اولین علت منجر به مرگ در سطح جهان است. در ایران ۴۶ درصد کل مرگ ها ناشی از بیماری های قلبی عروقی است که در راس آنها سکته قلبی با ۱۹.۷ درصد بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است. بر اساس تحلیل های حاصل از آمارهای سامانه ثبت سکته های قلبی میانگین سنی ابتلا در مردان ۵۹.۶ سال و در زنان ۶۵.۴ سال است. این در حالیست که هشتاد درصد بیماری های قلبی عروقی و با حذف عوامل خطر قابل پیشگیری هستند.

وی گفت: در بررسی های انجام شده مشخص گردید که در ایران بیماری‌های قلبی ‌عروقی علت اصلی مرگ و میر در مردان و زنان است. بیماری‌های قلبی‌عروقی اشکال مختلفی مانند فشارخون‌بالا، بیماری‌ سرخرگ های‌کرونری، بیماری های دریچه‌ای قلب، نارسایی احتقانی قلبی، تصلب‌شرایین (آترواسکلروز) و سکته مغزی دارند. لذا، آگاهی از این عوامل خطر و چگونگی کنترل آنها این فرصت را بوجود می آورد که بتوان از بروز این بیماری ها پیشگیری کرده و یا در صورت ابتلا از شدت آن کاست.

جان بابایی ادامه داد: بیماری‌های قلبی‌عروقی تهدیدی عمده برای جامعه انسانی به شمار می‌آیند ولی می‌توان میزان مرگ و میر ناشی از آنها را به شکل قابل توجهی کاهش داد، چرا که بسیاری از افراد می‌توانند تغییرات مثبتی را در شیوه زندگی خود ایجاد کرده و از ایجاد و یا بدترشدن این بیماری‌ها پیشگیری کنند.

معاون درمان وزارت بهداشت، تاکید کرد: هدف از این برنامه‌ها، کنترل سکته‌ها و مرگ‌ومیرهای زودرس (سنین ۳۰ تا ۷۰ سالگی) ناشی از بیماری‌های قلبی و تعویق انداختن آن به سنین بعد از ۷۰ سالگی است.

وی ادامه داد: اهداف چارچوب ملی ارائه خدمت در بیماری های عروق کرونر ۲۵ درصد کاهش مرگ و میر زودرس ناشی از بیماری های عروق کرونر، دسترسی ۱۰۰ درصدی جمعیت به داروهای مناسب و فناوری های پایه و ضروری برای درمان بیماری های عروق کرونر، دسترسی ۱۰۰ درصدی جمعیت به دارو و مشاوره لازم برای پیشگیری از بیماری های عروق کرونر، ثبت تمامی موارد بیماران سکته حاد قلبی تشخیص داده شده در نظام ثبت و گزارش دهی سکته های قلبی، وجود بیمارستان های ۲۴۷ (ارائه خدمت به صورت ۲۴ ساعت شبانه روز و ۷ روز هفته) در تمام مراکز استان ها و شهرهای بزرگ که در همه ساعات شبانه روز از روش ارجح آنژیوپلاستی اولیه برای درمان سکته حاد قلبی استفاده می کنند. در همه بیمارستان های کشور(دولتی، خصوصی، عمومی غیردولتی) دسترسی به داروی فیبرینولیتیک نوترکیب امکانپذیر باشد، است.

جان بابایی افزود: در این زمینه اقدامات گسترده ای همچون تشکیل کمیته ملی و کارگروه های تخصصی، تدوین شناسنامه استاندارد تشخیص و درمان سکته حاد قلبی، تهیه چک لیست الزامات بیمارستان های واجد شرایط مدیریت درمان سکته حاد قلبی(۲۴۷)، طراحی سامانه ثبت و گزارش دهی برای ثبت و گزارش دهی درمان سکته حاد قلبی، تعیین و تجهیز مراکز منتخب در تهران و کلانشهرها و هماهنگی با اورژانس بیمارستانی و پیش بیمارستانی و آموزش پرسنل پیش بیمارستانی صورت گرفته است.

وی گفت: تجهیز و اجرای برنامه موجب بهره مندی ۵۴ مرکز منتخب در مناطق جغرافیایی تهران و کلانشهرها به پیشرفته ترین روش ها از جمله آنژیوپلاستی اولیه(روش درمانی برای رفع تنگی رگ‌های خون) در درمان سکته قلبی گردیده و در سایر بیمارستان‌ها با در دسترس قرار گرفتن داروهای جدید گام بلندی برای درمان به موقع برداشته است.

معاون وزیر بهداشت، افزود: خوشبختانه در طی دو سال اجرای مدیریت درمان سکته های قلبی ۳۵ هزار نفر مبتلا در کمتر از ۳ ساعت به بیمارستان ها منتقل و درمان شده اند. از سوی دیگر به دنبال کاهش هزینه های درمان در جریان اجرای طرح تحول سلامت، میزان مراجعات به مراکز افزایش قابل توجهی داشته است. بسیاری از بیماران با مراجعه به بیمارستان ها ضمن انجام چکاپ و تست های مختلف از سلامت خود مطلع شده اند و حتی در صورت ابتلا به بیماری با تشخیص زودهنگام، امکان درمان به موقع فراهم گردیده است.

جان بابایی گفت: در نهایت این اقدامات از هزینه های سنگین جراحی و درمان های تهاجمی و به دنبال آن هزینه های توانبخشی ناشی از ناتوانی های ایجاد شده کاسته است. همه این عوامل بار اقتصادی ناشی از بیماری را کاهش و شاخص های اقتصادی و اجتماعی سلامت را در حد مطلوب تری قرار داده است. بعنوان مثال در اجرای طرح تحول سلامت، قیمت انواع لوازم و تجهیزات پزشکی پرمصرف، همچون استنت‌های قلبی کاهش یافته است.

معاون درمان وزارت بهداشت، در پایان افزود: در پیشگیری از بیماری های قلبی به خصوص سکته های قلبی، کنترل عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی؛ شامل کنترل فشارخون، دیابت، هایپرلیپیدمی، اصلاح شیوه زندگی با کاهش وزن، تغذیه صحیح (رژیم کم نمک) و فعالیت فیزیکی، آموزش شیوه زندگی سالم و تشخیص زودرس اختلالات قلبی و درمان به موقع جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری است.