یارانه‌های پرداختی چقدر از هزینه‌های ماهانه اقشار ثروتمند را پوشش می‌دهند؟

بررسی گزارش های بودجه خانوارها نشان می دهد که در طی سال های 1389 تا 1396 سهم یارانه پرداختی در پوشش هزینه های ماهانه دهک های درآمدی به شدت کاهش یافته است. سهم یارانه ها از ابتدا در هزینه های ماهانه اقشار ثروتمند بسیار ناچیز بوده است و این سهم در سال های اخیر نیز بسیار کاهش یافته است و دولت می تواند به راحتی در سال آینده، اقدام به حذف یارانه این اقشار نماید و آن را به اقشار ضعیف جامعه اختصاص دهد.

به گزارش تابناک اقتصادی، در مورخه 4 دی ماه سال جاری رئیس جمهور لایحه بودجه سال 1398 را به مجلس تقدیم کرد. با رونمایی از این لایحه مشخص شد که در سال آینده نیز داستان حذف یا عدم حذف ثروتمندان از صف یارانه بگیران ادامه خواهد داشت و این بار دولت توپ حذف یارانه را به جای ارسال به زمین مجلسی ها، به زمین استاندارن فرستاده است. در لایحه بودجه سال 1398 اعلام شده است که یارانه سه دهک درآمدی با هماهنگی وزارت کار و استانداری ها حذف خواهند شد و خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی و سایر خانواده های کم درآمد کماکان یارانه دریافت خواهند کرد.

حالا پرسش اساسی این است که سهم یارانه در هزینه ماهانه سه دهک درآمدی هشتم، نهم و دهم (اقشار ثروتمند جامعه) چقدر بوده است و آیا حذف یارانه ماهانه این اقشار بر روی زندگی آن ها تاثیر آنچنانی خواهد گذاشت یا خیر؟

برای بررسی سهم یارانه در هزینه ماهانه دهک های درآمدی هشتم، نهم و دهم می توان از گزارش های بودجه خانوار بانک مرکزی کمک گرفت. در بخشی از این گزارش هزینه های سالانه دهک های درآمدی مختلف ارائه شده است. بنابراین می توان با تقسیم این هزینه های سالانه بر عدد 12 به هزینه های ماهانه دسترسی پیدا کرد. حالا برای آنکه سهم یارانه در هزینه های ماهانه هر خانوار در دهک های مختلف مشخص شود متوسط تعداد افراد خانوار را ضربدر عدد 45500 کرده ایم و سپس عدد به دست آمده را بر هزینه های ماهانه هر دهک تقسیم و در 100 ضرب نموده ایم.

جدول زیر نشان می دهد که یارانه دریافتی، چند درصد از هزینه های ماهانه خانوارهای حاضر در دهک های مختلف درآمدی را در سال های 1389 و 1396 پوشش می داده است. همان گونه که ملاحظه می گردد در سال 1389 یارانه دریافتی ماهانه به ترتیب 12.1 درصد، 9.5 درصد و 5.4 درصد از هزینه های ماهانه دهک های هشتم، نهم و دهم (اقشار ثروتمند جامعه) را پوشش می داده است و این سهم در سال 1396 به ترتیب به 3.7 درصد، 2.7 درصد و 1.5 درصد تقلیل یافته است. این در حالی است که این کاهش سهم یارانه از هزینه های ماهانه برای خانوارهای حاضر در دهک های پایین جامعه به خصوص دهک اول (فقیرترین قشر جامعه) بسیار شدیدتر بوده است و این سهم برای دهک اول از 49.7 درصد در سال 1389 به 15.5 درصد در سال 1396 کاهش یافته است.

این جدول نشان می دهد که یارانه پرداختی ماهانه توسط دولت به اقشار ثروتمند نه در سال 1389 و نه در سال 1396 آن چنان که باید هزینه های ماهانه خانوارهای ثروتمند جامعه را پوشش نمی داده است و دولت به راحتی می توانسته در طی این سال ها این یارانه را حذف کند و در عوض آن را به دهک های پایین تر جامعه و به خصوص دهک اول، دوم و سوم اختصاص دهد.

با این حذف و اضافه یارانه، دولت می توانست عدد ضریب جینی که در طی سال های 1392 تا 1396 رو به افزایش بوده است و نشان دهنده عمیق تر شدن شکاف درآمدی بین ثروتمندان و فقرا می باشد را بهبود ببخشد و کاهش دهد.

بنابراین دولت نباید از هزینه های ناشی از حذف یارانه اقشار ثروتمند جامعه بهراسد، چرا که آن گونه که باید این حذف هزینه ای در بر ندارد و باید در سال آینده به طور جدی، حذف یارانه از طریق استانداران هر استان را دنبال کند.