فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
سپرده ها
١ – عدم جواز جستجو در حساب های شخصی مردم
سؤال: آیا تفتیش و تجسس در حساب های شخصی مردم جایز است؟
جواب: جستجو در حساب های شخصی افراد جایز نیست مگر با رضایت خودشان.
٢ – سپرده گذاری درصدی از پس انداز های قرض الحسنه توسط خود بانک
سؤال: آیا صندوق های قرض الحسنه مجازند با اجازه صاحبان پول درصدی از پس اندازها را در بانک سپرده گذاری کرده سود دریافت نمایند و صرف مخارجات صندوق و یا سایر امورات خیر نمایند؟
جواب: این کار شرعا جایز نیست مگر با اجازه سپرده گذاران؛ و سود آن نیز به نفع صندوق باید مورد استفاده واقع شود.
٣ – حکم معاملات بانكي
سؤال: آیا می توان گفت، با توجه به اسلامی بودن نظام، پس قوانین بانکی نیز صحیح هستند و معاملات آن مطابق عقود شرعی است؟
جواب: با توجه به اينكه قوانين بانكي به تصويب مجلس شوراي اسلامي و تاييد شوراي نگهبان مي رسد، صحيح است مگر اينكه خلاف آن ثابت شود.
٤ – سپرده گذاری برای گرفتن وام
سؤال: می خواستم بدانم اشکال دارد پولی را به صندق شرکت بدهیم و صندوق بعد از شش ماه سه برابر آن را به ما بدهد و اقساط آن را از حقوقمان کم کند و فقط کارمزد آن را می گیرد.
جواب: اگر سودی به شرکت بدهید حرام است.
٥ – منظور از عقود شرعی در حلیّت سود سپرده
سؤال: اگر پول در حساب سپرده بانکی بر اساس معامله شرعی در بانک گذاشته شود سودآن را می توان تصرف نمود. بنابراین بفرمایید:
1ـ منظور از معامله شرعی چیست؟
2ـ بانک ها اعلام می نمایند سود سپرده ناشی از مشارکت است. به همین دلیل سود به طور علی الحساب پرداخت گردیده و در پایان سال مالی پس از محاسبه سود مشارکت مابقی سود اعلام و پرداخت می گردد. آیا با توجه به مراتب فوق سود ربا محسوب می گردد؟
جواب:
1ـ منظور معاملاتی چون مضاربه و جعاله و مشارکت و مانند آن است.
2ـ در صورتی که آنها ادعا کنند بر اساس ضوابط شرعی سودی به شما می پردازند و شما علم به خلاف گفته آنها نداشته باشید سود مذکور حلال است.
٦ – سپرده گذاری به نیت شرکت در قرعه کشی
سؤال: سپرده گذاری در بانک های شخصی و دولتی صرفا جهت نیل به جوایز که به قید قرعه اعطا می شود چگونه است؟
جواب: اشکالی ندارد.
٧ – سپرده گذاری طلا و گرفتن سود آن
سؤال: سپرده گذاری کردن طلا در بانک و گرفتن سود آن چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتیکه به بانک وکالت داده شود که به طور جدی طلا را برای شما بخرد و سپس به وکالت شما به طور جدی طلای مذکور را برای شما بفروشد و پول آن را به شما بدهد اشکالی ندارد.
٨ – استفاده بانک از وجوه سپرده ها
سؤال: افرادى به امید دریافت وام سپرده گذارى مى کنند، و براى آنان فرقى ندارد که از پولشان در چه راهى استفاده شود، آیا مى توان از این گونه وجوه، جهت برخى معاملات شرعى، یا پرداخت وام در قالب عقود اسلامى استفاده نمود؟
جواب: باید از صاحبان وجوه به صورت خاصّ یا عمومى، جهت این گونه تصرّفات اجازه بگیرید.
٩ – سپرده های بلند مدت بدون شرط صاحب پول
سؤال: حکم سپرده هاى بلند مدّت بانکها، بدون شرط صاحب پول چیست؟
جواب: در صورتى که طبق عقود شرعیّه انجام شود و یا این که صاحب پول انتظار و مطالبه اى نداشته باشد و بانک از ناحیه خود چیزى بدهد اشکال ندارد و در صورت دوّم نشانه اش این است که اگر بانک به او چیزى ندهد مطالبه نکند.
١٠ – سپرده گذاری در بانک بر اساس ارزش طلا
سؤال: اگر فردی مبلغی پول را بر حسب ریال به عنوان سپرده نزد یک بانک بر اساس ارزش طلا معادل سازی نماید. مثلا به جای اینکه در دفترچه سپرده او بنویسند 1000000 ریال نوشته شود یک گرم طلا. آیا این نوع سپرده گذاری از نظر شرعی صحیح است؟ و آیا بانک مورد نظر می تواند در زمان مراجعه سپرده گذار برای دریاف سپرده خود ارزش همان مقدار طلا (یک گرم) را بر حسب قیمت روز پرداخت نماید؟
جواب: با توجه به اینکه این کار به معنای فروختن طلا به مبلغ مزبور است اشکالی ندارد.
