شورای عالی امنیت ملی امروز هجدهم اردیبهشت ماه در سالروز خروج یکجانبه آمریکایی ها از برجام، با صدور بیانیهای خطاب به کشورهای عضو برجام تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، از امروز هجدهم اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می کند، رئیس جمهور هم طی سخنانی در جلسه دولت بر این مسأله تأکید کرد و به کشورهای باقی مانده در برجام 60 روز فرصت داد تا جبران مافات کنند.
به گزارش «تابناک»؛ در بیانیه شورای عالی امنیت ملی کشورمان ـ که طی نامه های جداگانه از سوی حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رئیس جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی به سران کشورهای عضو برجام اعلام شده ـ به کشورهای باقی مانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه های بانکی و نفتی فرصت داده و تأکید شده است: =هر زمان که خواسته های ما تأمین شود، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده است، «در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایتِ محدویت های مربوط به نگهداری ذخائر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمی داند. به کشورهای باقی مانده در برجام شصت روز فرصت داده می شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه های بانکی و نفتی را عملیاتی نمایند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.»
همچنین ایران خطاب به سایر کشورهای باقی مانده در برجام اعلام کرد: «هر زمان که خواسته های ما تأمین شوند، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله اجرای تعهدات دیگر را متوقف خواهد کرد. پنجره ای که اکنون در برابر دیپلماسی قرار دارد مدت زیادی باز نخواهد بود، و مسئولیت شکست برجام و هرگونه تبعات احتمالی آن به طور کامل بر عهده آمریکا و اعضای باقی مانده در برجام قرار خواهد داشت.»
البته از روزهای گذشته که خبر آمده بود ایران قصد دارد در سالروز خروج آمریکا از برجام و بی عملی طرف های مقابل برجامی ایران طی یک سال گذشته نسبت به کاهش تعهدات هسته ای خود به 1+4 اقدام کند، تلاش های زیادی برای راه اندازی یک جنگ روانی از سوی آمریکایی ها و برخی کشورهای طرف ایران در برجام شروع شده بود تا بدین نحو جلوی تصمیم گیری ایران برای کاهش تعهدات برجامی اش را بگیرند، اما این حربه ها جواب نداد و این تصمیم که بر اساس یک کار کارشناسی و دقیق اتخاذ شده بود، اعلام شد.
به عنوان مثال سی ان ان در گزارشی که البته یک مقام آگاه نظامی ایران آن را تکذیب کرد، نوشت: «اطلاعات نشان می دهد ایران احتمالا در حال انتقال موشک های کوتاه برد توسط قایق های خود در خلیج فارس است. این اقدام باعث اعزام یک ناو هواپیمابر و بمب افکن B52 به منطقه شده است.»
یک کارشناس ارشد نظامی در واکنش به این ادعای رسانه امریکایی گفت: ایران با دارا بودن پایگاه های متعدد در طول ساحل شمالی خلیج فارس و همچنین استقرار موشک های کروز ساحل به دریا در بردهای مختلف در این پایگاه ها حتی در صورت شکل گیری تهدید نظامی نیازی به جابجایی سکوهای موشکی ندارد. طرح موضوع جابجایی موشک های برد کوتاه توسط ایران ادعایی کاملا بی اساس و در چارچوب تبلیغات هدفمند روزهای اخیر از سوی مقامات امریکایی برای بحران سازی تصنعی است.
طرح مسائلی نظیر حرکت ناو «هواپیمابر یو اس اس آبراهام لینکلن» و چند بمب افکن آمریکایی به سمت منطقه نیز وسط بسیاری از کارشناسان در راستای همین موضوع بحران سازی تصنعی و البته تلاش برای جنگ روانی به منظور جلوگیری از اقدام ایران برای کاهش تعهدات هسته ای و همچنین شکست امریکایی ها در به صفر رساندن صادرات نفت ایران پس از اعمال تحریم های نفتی ارزیابی می شود.
این اقدام تنها توسط آمریکایی ها انجام نشد، بلکه همراه ترین کشور اروپایی با آنها یعنی فرانسه نیز تلاش کرد با در پیش گرفتن مواضع تند و حاشیه ساز مانع از تصمیم عملی ایران در مقابل بی عملی اروپایی ها و همچنین بد عهدی آمریکایی ها در ماجرای برجام شود. از همین روی، یک مقام فرانسوی روز سهشنبه گفت، «در صورتی که ایران توافق هستهای را نقض کند، اروپا آماده باز اعمال تحریمها خواهد بود.»
بنا به گزارشی که رویترز آن را منتشر کرده، وی افزود: «ما نمیخواهیم که تهران فردا اقداماتی را اعلام کند که توافق هستهای را نقض میکند، چون در این حالت ما اروپاییها مجبور خواهیم بود بر اساس شرایط توافق، به باز اعمال تحریمها بپردازیم.» البته هیچ یک از این به ظاهر تهدیدها و همچنین ایجاد جنگ روانی، مانع از اعلام تصمیم ایران نشد؛ چراکه با اعلام رئیس جمهور و شورای عالی امنیت ملی، ایران از امروز رسما تعهدات هسته ای خود در برجام را کاهش داد.
هرچند برخی در داخل و خارج می گویند، آمریکایی ها با تحریم های اخیرشان مانع فروش آب سنگین و اورانیوم غنی شده ایران به خارج شده اند، آنچه برای آنها اهمیت داشته و دارد، جلوگیری از دسترسی ایران به میزانی مشخص از اورانیوم غنی شده و آب سنگین از حیث مقدار است، برای همین در برجام خواستار فروش و صادرات بیش از عدد تعیین شده هستیم.
به هر حال، واکنشهای خارجی به این تصمیم ایران بسیار بود، به گونه ای که برخی سناتورهای روسی، چنین موضعی در قبال بیعملی اروپا و بدعهدی آمریکا را حق طبیعی ایران میدانند. چین اعتقاد دارد، برجام باید بدون هیچ گونه کموکاستی اجرا شود و اروپاییها هم احتمالا در نشست سران اتحادیه اروپا ـ که پنجشنبه در سیلیوی رومانی برگزار خواهد شد ـ پیرامون این موضوع اظهارنظر خواهند کرد. باید دید پس از فرصت ۶۰ روزه تغییر عملی از سوی کشورهای حاضر در برجام صورت خواهد گرفت یا اینکه ایران به سمت کاهش بیشتر تعهدات برجامی اش خواهد رفت.